De Engelse luidsprekerfabrikant Spendor heeft drie verschillende lijnen met weergevers: de A-lijn zit verpakt in een stijlvolle en slanke behuizing geschikt voor een wat kleinere woonkamer, de Classic lijn voor wie de weergave op prijs stelt zoals ooit ontwikkeld door de BBC en tenslotte de D-lijn met hoge resolutie en accuratesse voor high end systemen.
Vandaag gaat het in de luistersessie om de Spendor D9.2, het grootste model van Spendor in de vernieuwde uitvoering. Is er in 2018 ruim aandacht geweest voor de D9 zonder punt 2, de verschillen in de oude en nieuwe versie zijn groot genoeg om de luidspreker opnieuw in het zonnetje te zetten. Uiterlijk en aan de binnenzijde vinden we nieuwe inzichten bij dit machtige systeem met tweeter, middentoon unit en dubbele woofer. Handgemaakt in Engeland in eigen beheer zodat Spendor alle middelen kan inzetten om van de D9.2 een succes te maken.
Vondst van de medewerkers van Lexicom MultiMedia is de combinatie van Spendor met Naim Audio versterking en streaming, waarbij Chord Company kabels uitstekend passen. Aan mij de eer te luisteren en te beschrijven of het echt een vondst is en waarom. Dat laat ik mij geen twee keer zeggen, dus de luisterruimte in en aan de slag.
Spendor D9.2 in vol ornaat
Spendor heeft een lange historie die teruggaat tot in de jaren ’60. De meest fameuze luidspreker uit die tijd was de BC1 die tot op de dag van vandaag een cult status heeft. In 2001 werd de onderneming overgenomen door Philip Swift, een liefhebber van Spendor luidsprekers . Onder zijn bewind werden nieuwe technieken ontwikkeld zonder het originele karakter van Spendor aan te tasten. Spendor zag in dat het vasthouden van kwaliteit en een gezonde vorm van conservatisme zich op de lange duur zou uitbetalen door een trouwe schare klanten voorgoed aan zich te binden. Alle Spendor luidsprekers worden gemaakt in het graafschap Sussex, ook de drivers en de kasten zijn van Engelse Spendor origine, het ontwerp vindt volledig in eigen huis plaats.
De D9.2 is de verbeterde versie van de Spendor D9. Nieuw is de aangepaste interne demping, het verplaatsen van het logo en de fraaiere integratie van de voet. De D9.2 heeft nog steeds een smalle en diepe behuizing. In tegenstelling tot veel luidsprekers die tegenwoordig een hightech uiterlijk meekrijgen van gepolijste ringen rond de units, hoogglans kasten en opvallende logo’s, oogt de D9.2 haast saai en daarom zo verschrikkelijk stijlvol. De toegepaste tweeter is heel bijzonder en vindt zijn oorsprong deels in de BC1. Doorbordurend op dat concept ontwikkelde Spendor de LPZ tweeter. Het aanzicht is een geperforeerde RVS metalen plaat, met veel heel kleine gaatjes, waarachter een polymeer membraam is opgehangen. Pas daarachter zit de echte 22mm tweeter dome. Het idee van deze benadering is het akoestisch gelijkmatig belasten van de tweeter aan de voor- en achterzijde van de dome, voor een meer gebalanceerde lineaire beweging en lagere vervorming. Bovendien is de spreiding vanaf het membraan beter over een grotere hoek dan met een rechtstreekse koppeling van dome en lucht mogelijk zou zijn. Spendor omschrijft LPZ als “Lineair Pressure Zone”.
Hoe bijzonder de tweeter ook is, de midrange unit verdient de nodige aandacht. Spendor eigenaar Philip Swift ontwikkelde in eigen beheer het EP77 polymeer materiaal om de conus te vormen, waarin gecentreerd een faseplug te vinden is. De woofers hebben een Kevlar composiet materiaal conus gekregen in de D9.2. De twee woofers zijn via een reflexpoort aan de achterzijde gekoppeld met de luisterruimte. Spendor heeft een “Twin Venturi” gemaakt, een poort die langs een lang, wigvormig deel de lucht laat passeren naar buiten. Heel fraai zijn de aansluitingen verstopt in de diepe uitsparing van de poort aan de achterzijde, zodat de achterkant volkomen vlak is. De D9.2 staat op een geïntegreerde voet, nauwelijks dieper dan de luidspreker, waarop een bescheiden logo zit en waarin de spikes stevig passen. Het scheidingsfilter is heel fraai gebouwd met eerste klas onderdelen. De kast is gemaakt uit MDF en heeft intern verstevigingen en een vernieuwde, kritische demping.
Highlights
- Spendor LPZ tweeter
- 5e generatie twin-venturi linear-flow reflex poort
- Nieuwe Spendor EP77 polymeer conus
- Kevlar composiet conus voor de woofers
- Spendor dynamische demping van de behuizing
- 4 fineer opties
- Winnaar van diverse vergelijkingstesten
- Gekalibreerd en gematched op referentie niveau
- In Engeland ontworpen en vervaardigd
Technische details
- Systeem: 3-weg
- Tweeter: 22 mm LPZ
- Midrange: 180mm EP77
- Woofer: 2x 180mm Kevlar
- Afmetingen: 1155 x 210 x 398mm (HxBxD)
- Gewicht: 35kg
- Nominale impedantie: 8 Ohm
- Frequentiebereik: 27Hz – 25kHz
- Overgangsfrequenties: 500Hz en 4200Hz
- Rendement: 90dB
- Belastbaarheid: 25-250Watt
Het system rond de Spendor D9.2
Geen luidspreker kan zonder een versterker, bron of kabels werken en op aanraden van het Lexicom MultiMedia team is de Spendor D9.2 aangesloten met Chord Company SignatureXL luidsprekerkabel op een Naim Audio SUPERNAIT 3 geïntegreerde versterker van 2 x 80 Watt. Het laatste model uit de SUPERNAIT reeks en alom geroemd om zijn kwaliteit. De SUPERNAIT 3 is gecombineerd met een Naim Audio NDX 2 streamer en dac. Apparaten uit de Classic lijn van Naim, natuurlijk aangesloten op elkaar met een Din-Din interlink waar Naim nog altijd bij zweert. Het netwerk heeft vanaf de wall outlet Chord C-Stream snoeren naar de Silent Angel Bonn N8 ethernet switch en de streamer gekregen. Er zou nog veel te tweaken zijn in de vorm van betere ethernetkabels, netsnoeren, interlink en stroomvoorziening, dat is bewust niet gedaan omdat het vooral om de prestaties van de Spendor D9.2 gaat in dit verhaal. Een kleine voetnoot, als de Spendor modellen uw hart sneller doen slaan, dan is er een upgrade mogelijk in de vorm van Townshend Audio Maximum Supertweeter. Deze tweeter die op de Spendor komt te staan maakt het stereobeeld groter, zet de puntjes op details en laat tonen langer uitsterven. Werkt op veel merken speakers, zeker op een Spendor weet ik uit ervaring van ons en van onze klanten.
Details van de hier omschreven apparatuur zijn met onderstaande links op onze site op te halen:
- https://www.lexicommultimedia.nl/product/naim-supernait-3-versterker/
- https://www.lexicommultimedia.nl/product/naim-ndx2-netwerkspeler-streamer/
- https://www.lexicommultimedia.nl/product/chord-signature-xl-luidsprekerkabel/
- https://www.lexicommultimedia.nl/product/silent-angel-bonn-n8-ethernetswitch/
- https://www.lexicommultimedia.nl/product/chord-c-stream-ethernet/
Stacey Kent op de Spendor D9.2
Gisteren draaide ik thuis muziek over een paar Spendor Classic 2/3 luidsprekers en vandaag start ik met Stacey Kent nog in de oren haar CD “This happy madness”. Totaal andere akoestiek, heel andere apparatuur en toch hoor ik de signatuur van Spendor terug in de weergevers. Dat heeft alles te maken met het heerlijke middengebied dat Spendor keer op keer weet te bieden, een middengebied waarin niet alleen stemmen een plaats vinden maar ook veel instrumenten. Zelfs de presentatie is gelijk, Stacey staat een aardig eindje voor de luidsprekers opgesteld, de band achter haar, ver achter haar waardoor ik soms vind dat Stacey te dichtbij komt. Gelukkig maar dat ik weet dat de CD zo is opgenomen vanwege de controle gisteren. Naast het middengebied ontstaat een grote rust in de rest van de frequentieband. Hoge tonen zacht en teder op bekkens, helder en tegelijk terughoudend. Lage tonen een prachtig fundament vormend vanuit deze grote weergever. Zonder overdrijving, de term ‘beheerst’ is veel meer passend. Nergens te vet aangezet, evenmin te slank of te dun. Er ontstaat een compleet plaatje waarin de zangeres alle ruimte heeft, hoogstens wordt afgewisseld door solo instrumenten die hun opwachting mogen maken naast de dame. Pas vanaf de derde track gaan verschillen tussen de Classic lijn en de D-lijn van Spendor duidelijk worden, door de modernere tweeters in de D9.2 wordt de bovenkant van de stem meer benadrukt, is de verstaanbaarheid wat beter, verdwijnt wat van de romantiek. De D9.2 laat wel degelijk tot in de finesses beluisteren wat de bron is, wat op de CD staat en wat de ruimte in te brengen heeft. Het is niet zozeer beter of slechter dan thuis, het is anders en daarmee een kwestie van smaak, budget en plaatsingsmogelijkheden geworden.
Stimulerende D9.2
Gekoppeld aan een Naim SUPERNAIT 3 en een NDX 2 is de Spendor D9.2 in staat muziek van de mij verder onbekende groep The Stimulators groot en imposant neer te zetten. De track “New year’s eve on the waterfront” zit vol met percussie dat zich gemakkelijk laat losmaken van de weergevers. Weergevers die toch al zo gemakkelijk hun plaats afstaan aan de muziek en lijken te verdwijnen uit de ruimte. Ondanks de vrij forse afmeting van deze systemen. De integratie van de 4 units is voorbeeldig in de uitvoering. Tweeter is één geheel met de middentonen, daar zal aan mee werken dat de overname frequentie vrij hoog ligt op 4,2 kHz. De woofers komen tot 500Hz in en doen dus nog een stukje mee in het midden wat integratie eveneens zal bevorderen. Opvallend is dat de 180mm middentoner dus een fors gebied bestrijkt en daarmee erg bepalend is geworden. Geen straf als ik waarneem hoe de zanger zijn zegje kan doen, hij heeft een krakende stem, diepe stem, ruig en doordrenkt met tabak en alcohol (neem ik maar even aan). De sfeer zit er goed in, muziek neemt je mee naar de waterlijn, toont je een vergezicht en de rust in de weergave heeft een zelfde effect als staren over een rustige zee. Daarmee is de weergave verre van saai, het ontbreekt aan storende elementen die afleiden van de muziek en slechts vervorming van welke aard ook zouden toevoegen. De weergave is daarbij ruim in diepte en hoogte, de breedte zou nog wat verder mogen groeien wat mij betreft. Straks eens kijken met andere muziek wat daar nog in te creëren is.
Tangerine Dream
Puur elektronische klanken komen van Tangerine Dream en de CD “Phaedra”. De track “Mysterious semblance at the strand of nightmares” roept herinneringen op aan de radio uitzendingen uit mijn jeugd. Elke avond om 19 uur speelde deze track als opening van een programma. Toen niet zo perfect als nu mogelijk is, techniek heeft vooruitgang geboekt, met name als het gaat om het presenteren van het stereobeeld. Nu zweeft de muziek door de ruimte, zoals het bedoeld is door de makers onder de leiding van het genie Edgar Froese. Natuurlijk is er geen touw aan vast te knopen of de klank juist is, aan elektronica uit synthesizers kun je geen referentie hangen, het is of beleven of heel snel afzetten. De D9.2 is bij uitstek een model van Spendor dat geschikt is voor dit soort muziek, meer dan de Classic of de A-lijn van het merk. De moderne opzet en daarmee de weergave sluit uitstekend aan op Tangerine Dream, zodat ik word meegezogen in de regen aan klanken die als zwevende wolken voor mij langs trekken van links naar rechts en van onder naar boven. Ik weet niet hoe ik het anders uit moet drukken wat hier aan de gang is. Heel spannend, bij vlagen bloedmooi, dan weer beangstigend, mysterieus en vreemd. Of je kunt je hierdoor laat in de avond mee laten voeren, of je doet na afsloop van de muziek geen oog meer dicht. Feit is dat de D9.2 het klankschilderij voorziet van kleur, diepte en detaillering. Opgenomen in december 1973 en nog altijd 100% actueel.
Till Brönner zingt en blaast
Till Brönner is een voorbeeld van een artiest waar niemand zich aan zal storen. Muziek bevat een ruime keur aan klanken vanuit percussie, bas, gitaar, piano, blazers en strijkers. Ik hoor de man liever blazen op zijn trompet dan zingen met zijn kraakstem, maar dat is wel meer het geval. Denk aan Mark Knopfler van Dire Straits, veel beter op zijn gitaar dan bij stem. Brönner, daar waren we naar aan het luisteren. Groot stereobeeld, forse impact want de D9.2 laat in de bas zijn tanden zien. Beheersing is één ding, als het moet dan gaat de D9.2 er voor in de diepte. Nog altijd beschaafd en in de juiste proportie maar zeker niet als een muurbloem. Ook dit is geweldige muziek voor de D-lijn van het merk. Power, vele instrumenten die uit elkaar gehouden moeten worden, een totaalbeeld tussen de weergevers waarin de solist centraal komt te staan. Ik kan mij niet meer voor het gehoor halen wat de eerdere D9 zonder punt 2 precies deed, mijn verslag daarvan dateert uit 2018, ik heb wel de indruk dat de D9.2 dieper gaat dan zijn voorganger, wat meer body heeft. Was het vorige model misschien wel wat te slank in de lage tonen, deze versie maakt dat met de andere inwendige demping helemaal goed. Brönner heeft een hoog vermakelijkheid gehalte en dat komt vol uit de Spendor aan de Naim opstelling. Hoe langer de CD speelt, de te lastiger gaat het worden om hem zomaar af te breken voor iets anders.
Netrebko’s Russian Album
Stemmen, ik krijg er nooit genoeg van, pop, jazz, singer-songwriter, Frans, Engels, Nederlands, zelfs Duits. Of zoals nu speelt: Anna Netrebko’s “The Russian Album”, opgenomen onder de leiding van haar mentor Valery Gergiev. Haar klassieke stem raakt mij via de Spendor D9.2 tot diep in de ziel en kan tranen in de ogen brengen. Hoe zuiver en teder speelt het orkest waar zij haar stem mee mag mengen. Een paar jaar geleden begreep ik nog niets van opera en vond het meestal vreselijk, de ommekeer werd gebracht door Bartoli, zij opende mijn oren en iemand als Netrebko vult mijn nieuwe liefde mede in. Niet bepaald eenvoudige muziek en zang voor een systeem, als het mis gaat dan wordt het vreselijk hard, schel en klinkt het naar een laken dat kapot scheurt. Hoe blij word ik dan als de Spendor met Naim combinatie alleen maar zijn best doet om te plezieren, hoe ver de dame ook uithaalt en lucht naar buiten perst. Oei, wat oneerbiedig, zo bedoel ik het niet. Ze lijkt moeiteloos de hoogste noot te halen en dan heeft de weergever het echt zwaar. Bent u liefhebber van dit genre, luister dan eens naar de Spendor D9.2 of de D7.2 wat kleinere broeder. Het zou zomaar kunnen dat u hetzelfde herkent als ik, u laat meevoeren op de klanken en de schoonheid begrijpt van orkest en soliste via deze modellen.
Tchaikovsky is groots
Groot orkest, de Spendor D9.2 draait er de hand niet voor om. Was Stacey Kent een soliste met een band, schalde de trompet van Brönner en ontstond een klankschilderij met Tangerine Dream, het Wiener Philharmoniker brengt met hetzelfde gemak van Tchaikovsky “De wals van het Zwanenmeer”. Muziek waar ik meestal niet warm voor kan lopen, groot orkestraal werk laat ik thuis links liggen. Ik begrijp wel dat een grote groep luisteraars hiervan in vervoering raakt. Zeker als de muziek zo speels is, daarna losbarst in geweld, nooit de fout in gaat op dit systeem dat alles lijkt aan te kunnen. Pauken roffelen, strijkers zetten kracht, bas en cello vormen het fundament. De illusie het orkest op een podium te zien staan is met andere systemen wel eens groter, met name als het gaat om compacte monitor luidsprekers, dat nemen we voor lief omdat een systeem als de D9.2 groot genoeg is om de impact van een orkest weer te geven. Beter dan een monitor dat ooit zal doen, voor groot werk zijn grote luidsprekers een noodzaak. Woofer oppervlak, kast, beheerst doch krachtig en strak laag, geen schreeuwend middengebied, geen overdreven hoog. Een zuivere klankbalans is een vereiste, net als het aankunnen van vermogen of de vrijheid van dynamiek. Kortom de D9.2 in een notendop.
Zulya, twee continenten
Zulya Kamalova’s Russische en Tartaarse muziek positioneer je niet in Australië, toch is dat het land waar ze woont en haar muziek uitvoert. Haar CD “Aloukie” is voor mij qua tekst onbegrijpelijk, wat ik wel hoor is haar stem, haar gitaar, een mondharp, koperinstrumenten en meer in haar veelal eigen composities. De muziek doet in de verte denken aan die van Moya Brennan, zangeres van Clannad. Alleen is Zulya wat ruiger, maakt minder arrangementen met veel strijkers en haar stem is helderder. Het fijne van een opname als deze is de ongekunsteldheid en de het gebruik van akoestische instrumenten waardoor het geschikt is om een luidspreker op te beoordelen. De Spendor D9.2 biedt een palet aan klanken, speels, intens, op een heel natuurlijke manier speelt de luidspreker elk aangeboden stuk muziek. Zonder enige vorm van protest, slaafs volgend wat de streamer en de versterker aanbieden. Niet eens optimaal getuned met kabels, netsnoeren, een netfilter of een supertweeter. Die stappen komen aan de orde als een klant heeft besloten de Spendor D9.2 mee naar huis te nemen (uitstekende keuze!). Wel zijn goede luidspreker kabels van Chord Company ingezet, passend bij het systeem en de waarde van het totale systeem. Chord lijkt erg goed aan te sluiten op het karakter van de luidsprekers. Chord plaatst vaak breed en rustig, waar AudioQuest forward is en kan knallen. Die laatste twee aspecten zitten al genoeg in de Spendor D9.2 en behoeven geen extra aandacht. Een stem komt al genoeg naar voren aan Chord kabels. Het breed kunnen plaatsen en het brengen van rust sluit aan op wat de Spendor verder kan gebruiken. Kortom ik ben heel tevreden, laat onder de tonen van Zulya de gedachten meenemen in de muziek en sluit het aantekenboek.
De dag samengevat
Onder stoelen of banken steken heeft geen zin, Spendor luidsprekers hebben mijn hart al lang geleden gestolen. De A-lijn is compact en sierlijk, past in elke woonkamer en is uitstekend geschikt voor iedereen die van muziek wil genieten zonder zijn ruimte aan te passen. De Classic lijn dringt door tot in de ziel van de muziek en de luisteraar. Het klassieke Engelse geluid uit de kasten met dunne wanden is eerlijk en oprecht. De D-lijn waarbinnen de D7.2 en de hier besproken D9.2 vallen is robuust, houdt van alle genres muziek, zet een groot beeld neer en klinkt modern. Modern in de juiste zin van het woord, snel, accuraat, dynamisch en gedetailleerd. Voor wie het maximum uit popmuziek, jazz of klassiek wil halen is de D9.2 een heerlijk systeem. Hij maalt niet om het genre, biedt een fijne luisterervaring op een laag volumeniveau zonder hard spelen te schuwen. Wat niet vergeten mag worden is het vermelden van het oprechte middengebied met stemmen en veel instrumenten. Pak een willekeurige Spendor uit één van de drie lijnen en hoewel de klank zal verschillen is de overeenkomst altijd het middengebied. Het verraad de herkomst van het merk, draagt bij aan de gevestigde reputatie en zal altijd het hart, het verstand en de ziel verblijden. Spendor is niet sexy, niet opvallend, geen gadget of sieraad voor de huiskamer. Het is wel één van de meest eerlijke, zuivere en aangrijpende luidsprekers op de markt. Met de D9.2 als hoogtepunt in de D-lijn van dit Britse merk.
Meer informatie en prijs van de Spendor D9.2 vindt u hier.