Naim Audio netwerkspeler competitie: NDX 2 versus de NSS 333
Als aanloop naar mijn bevindingen in het vergelijk van twee Naim netwerkspelers, uit de Classic Series de NDX 2 en uit de New Classic Series de NSS 333, wil ik u een klein stukje tekst van Toon Hermans niet onthouden.
Het komt uit het liedje “Vader gaat op stap” en het stukje tekst hieronder geeft vrij duidelijk mijn ervaring weer tussen de twee netwerkspelers. De oudere generatie waartoe ik ook behoor kent het vast, een jongere generatie kan zich er denk ik wel iets bij voorstellen. Voor alle duidelijkheid, vader gaat het nachtleven in en ontmoet een Duitse schone waar hij mee staat te dansen.
Dan zegt zij: “Ich heisse Jacky”
Maar ineens gebeurt er wat, vader ziet ineens een vlekkie op d’r blote schouderblad
Vader denkt: ‘Nou ja een vlekkie’
Jacky fluistert: “Geh nicht fort”
Maar hij krijgt een hekel aan dat nekkie, net of het vlekkie groter wordt
Plotseling ziet ie nog een wratje en een rare grote teen
En ineens zegt vader: “Schatje, es tut mir leid: Auf wiedersehen!”
Je luistert en luistert, je gaat ontdekken wat de verschillen zijn tussen de twee netwerkspelers en aan het eind van de rit is het “auf wiedersehen” voor één model. Waarom? Dat vertel ik u graag in de onderstaande tekst.
Wat staat er klaar
Geluisterd is naar de NDX 2 netwerkspeler van Naim uit de nog steeds gangbare Classic Series, welke werd aangesloten op een volledige New Classic Series waarvan een NSS 333 netwerkspeler onderdeel is. De overige componenten van Naim zijn een NAC 332 voorversterker met een NPX 300 losse voeding als extra. Waarbij een paar NAP 350 mono eindversterkers een set Bowers & Wilkins 804 D3 aansturen over Chord Company Sarum luidsprekerkabels. Beide netwerkspelers krijgen via AudioQuest Diamond ethernetkabels hun streams binnen vanuit een Melco S10 switch, terwijl elders in de winkel een Grimm Audio Mu2 als Roon server draait. Verbinding tussen netwerkspelers en voorversterker zijn gemaakt met Chord SignatureX interlinks, XLR voor de NSS 333 en DIN voor de NDX 2, voor beiden is dat de meest optimale connectie. Netspanning komt van een Chord S6 blok waarin AudioQuest kabels geprikt zijn.
Op een maandag
Op een maandagOp een maandag is het in de winkel heerlijk om in alle rust alleen gelaten te kunnen luisteren. Het is in het begin lastig om de neiging te onderdrukken snel heen en weer te schakelen tussen de twee netwerkspelers. Omdat dat voor mij niet werkt heeft het geen zin, A/B vergelijk met kortere tussenpozen. De Naim apparatuur is bovendien te intelligent, zet één apparaat stil en hij neemt de andere mee. Daarom ga ik over op plan B, pas omschakelen na minuten lang luisteren. Oh, het klankverschil was duidelijk te horen, maar na steeds hele tracks te beluisteren is er een veel betere indruk te krijgen van de prestaties van beide spelers, in plaats van alleen de klankverschillen noteren.
De NDX 2 is met de Brandenburgse Concerten van Bach, uitgevoerd door The Academy of St. Martin-in-the-Fields, de meest rustige speler van de twee. Speelt vlakker en minder uitgesproken waardoor detaillering een streepje achter blijft. Speelt heel aangenaam, het bijna klassieke Naim geluid waardoor je betrokken bent bij de muziek en de aandacht getrokken blijft. Stereobeeld reikt tot buiten de opstelling van de luidsprekers, hoogte is aanwezig, de opname laat weinig horen van diepte. Muziek heeft pit en ritme in de snellere delen.
De NSS 333 maakt het stereobeeld iets smaller, daarentegen is het ruimtelijker in diepte en hoogte, terwijl de scheiding tussen de instrumenten onderling positief wordt beïnvloed. De NSS speelt vrijer en gemakkelijker. Gaat dieper in op details en presenteert die op een dienblad aan de luisteraar. Is ook helderder van toon, moderner en speelser. Behoudt de kracht de luisteraar te boeien, zal aan de andere kant een goede match moeten vinden met de rest van het systeem en met luidsprekers, want de toegenomen helderheid kan soms teveel worden op een systeem waar de hoge tonen al extra aandacht genieten. Muziek komt gemakkelijk los van de weergevers, staat vrij in de ruimte voor mij. Dat aanvoelen van het verschil tussen de NDX en de NSS is geen momentopname, het blijft aanwezig tijdens het luisteren, is het eenmaal ontdekt dan kun je feilloos aanwijzen welke speler bezig is. Zonder daar een waardeoordeel aan te hangen. De verschillen zijn evident met deze rustige klassieke barokmuziek, terwijl beide spelers een eigen kwaliteit ten toon spreiden.
Na terugschakelen naar de NDX is de muziek omfloerst en compacter in weergave. Alsof er een dunne doek over de weergevers is gehangen. Nog steeds word ik in het spel meegenomen naar de tijd van Bach, maar het intense gevoel om te gaan meebewegen op de sprankelende tonen verdwijnt naar de achtergrond. De intensiteit van luisteren valt terug naar een lager bewustzijnsniveau. De NSS is hier echt de betere speler van de twee en laat beluisteren dat Naim een flinke stap heeft gezet. Dat de twee spelers niet alleen optisch en qua bediening verschillen is duidelijk. Onder de kap heeft Naim een nieuwe en modernere weg ingeslagen.
Fado omdat het kan
Op zoek naar een zuivere en niet elektronisch bewerkte stem met akoestische instrumenten schiet mij het nieuwe album van Cristina Branco in gedachten, de titel is “Mãe” en het voldoet perfect aan mijn eisen. Eerst de NDX laten spelen die indruk maakt, zoals hij altijd heeft gedaan. Krachtige weergave, stem van Cristina krijgt en verdient de hoofdrol. Instrumenten links en rechts naast haar. De stem wordt op hoogte gezet en muziek gaat speels de oren in. Het is vooral de kracht die opvalt, muziek is daarmee dynamisch, uithalen worden uitstekend gevolgd en de weergave is vertrouwde Naim kwaliteit.
Dan de NSS die de stem wat minder naar boven drukt en meer rekening houdt met de lengte van de zangeres. Gitaar is helderder aanwezig ter rechterzijde, wint in lichte mate in snelheid met het tokkelen. Als de bastonen er aan de linkerkant bijkomen zijn die strakker en kennen een verhoogde mate van definitie. Het wordt een afgezaagde uitdrukking, toch is het niet anders te beschrijven als meer rust en stilte op de achtergrond waardoor als het ware een oude laag wordt afgepeld en de oorspronkelijke kleuren gaan leven als was de muziek een schilderij. Met Cristina is het verschil tussen de NDX en de NSS nog beter te benoemen en waar te nemen dan met de klassieke muziek of de muziek waar ik al een tijdje naar luisterde voordat de eerste letter uit het toetsenbord kwam. De schonere klanken van de NSS zijn niet alleen te danken aan de 88/24 highres opname. Wat aangenomen kan worden is dat Naim met de nieuwste technologie rekening heeft gehouden met hogere resoluties en daarop is gaan ontwikkelen. De NDX 2 is immers al wat ouder en highres was veel minder beschikbaar dan 44.1/16 CD kwaliteit. Terug naar de NDX 2 is de helderheid afgenomen, komt het laagje weer over de stem en lijkt het inderdaad de weg terug te zijn naar een CD.
Andere muziekkeuze
Wie de Naim demoavond in november heeft bezocht bij Lexicom Multimedia, waar de New Classic Series werd geïntroduceerd, kan zich mogelijk “Song for Olabi” van Bliss herinneren. Veel percussie, gedragen op elektronische klanken. Leuk om snelheid mee te beoordelen en de mate waarin de langzame klanken de muziek dragen. Eerst naar de NDX 2 die in een vrij vlak stereobeeld de klanken presenteert. Shakers hangen in de 803 D4 en komen niet goed los. Zwevende klanken bewegen zich in een plat vlak van hoogte en breedte, te weinig diepte. Wat langzaam speelt draagt, wat er aan snelle percussie is blijft puntig en snel. Maar een diepe intense stilte op de achtergrond komt niet helemaal uit de verf. Ook niet met een stem die tegen het einde door de lucht moet zweven. Wat doet een NSS 333 daarmee als de ruim zes minuten durende track aan het eind is gekomen?
Welnu, de stilte waaruit instrumenten ontstaan is terug. Lage tonen gaan dieper en zetten de woofers aan het werk. Waar daarnet de vloer stil bleef onder de voeten voel ik nu lichte trillingen. Daarmee wordt de muziek niet versmeert, het verkrijgt een extra glans. Percussie wint in snelheid. Het eerste moment dat een hand of een stok een trommelvel raakt heeft meer dynamiek, het stoppen van de klanken gebeurt vlugger. De shaker rechts weet nu wel los te raken en komt een stukje naar voren. Het stereobeeld is verruimd, het spel is daardoor speelser en er gebeurt meer zodat de aandacht permanent wordt gevangen. Nog even over de shaker, die schuift niet alleen naar voren, ook naar rechts voorbij de opstelling van de luidspreker aan die kant. De stem van de zangeres is ijler, spannender en zweeft als een fakir op zijn vliegende tapijt van links naar rechts en vooral naar boven. De uitdrukking in hoger sferen raken krijgt een letterlijke betekenis.
Ook speelde Rowan Dernee van Latham die avond Neil Cowley’s “Berlin nights” van zijn album “Hall of mirrors”. Bij uitstek een track waarin ruimtelijkheid een heel belangrijke rol speelt. Met de NSS 333 zweeft de muziek, komen her en der in de ruimte ineens geluiden tevoorschijn uit virtuele bronnen. Muziek komt niet uit de luidsprekers, het zit er omheen, boven, links en rechts, voor en achter. Dat maakt deze muziek leuk, want eerlijk is eerlijk het doet mij verder weinig en is niet mijn genre. Persoonlijk, want de lezer kan er zomaar totaal anders over denken. Tja, dan is de NDX 2 toch echt weer de mindere. Het stereobeeld is kleiner, klanken verliezen aan intensiteit en losheid. Wat met NSS 333 allemaal wist te zweven is met NDX 2 op een statiefje gezet. Van een 3D presentatie naar meer 2D. Het kleurrijke klankpatroon van daarnet wordt beteugeld, heeft een sluier. Luister meer en meer, steeds duidelijker worden de verschillen. Na een poos luisteren, ik zit hier al bijna drie uur intens geconcentreerd te vergelijken, is er slechts een weg terug naar de NDX 2 als kosten een rol gaan spelen of als een systeem minder geschikt blijkt voor een NSS 333. Ik maak mij sterk dat de extra’s die een NSS 333 weet te geven ook heel duidelijk zullen zijn met een Supernait 3 of een andere versterker uit de Classic Series die nog altijd gewoon leverbaar is.
Stilte en rust
Voor mijn eigen plezier en omdat de opnames zo zuiver zijn, start ik de tracks op “Melos”, gecomponeerd en uitgevoerd door Vassilis Tsabropoulos, samen spelend met Anja Lechner en U.T. Gandhi. Dromerige muziek waarin piano en cello een hoofdrol spelen. Moeilijk te vatten in een hokje, jazz, progressieve jazz, oosterse invloeden, het is muziek waar ik rustig van kan worden en op weg kan dromen in mijn eigen, op dat moment zorgeloze wereld. Wat er gebeurt na omschakelen van NDX 2 naar NSS 333 is dat de cello en de piano verder uit elkaar raken. De pianoklanken naar achteren de cello prominent op de eerste plaats. De cello komt tot leven, alle schoonheid van het instrument wordt losgelaten op de luisteraar. Hoe fraai een NDX 2 ook is, mijn favoriet van destijds aan een Supernait 2 of 3 waarmee ik heel wat uren in de luisterruimte mocht doorbrengen, de NSS 333 is een klasse beter. Of twee klassen dat mag ook. Het is de bij vlagen haast ondragelijke stilte op de achtergrond die de NSS 333 kenmerkt. De intensiteit van spelen waar je aan moet wennen. Alsof een stadsmens doordrongen van verkeerslawaai neergezet wordt op een windstille heide waar in de verre omtrek geen geluid is. Dat kan bijna beklemmen en zorgt dat elke zenuw actief gaat ontvangen. Zo beleef ik “Melos” op dit moment. Muziek dringt binnen via elke porie en neemt bezit van mijn geest. Alleen maar muziek, wat is luisteren toch een voorrecht op een systeem als hetgeen voor mij staat.
Wat kun je vaststellen
De initiële verschillen tussen de twee spelers werden naarmate ik langer luisterde steeds verder uitvergroot. Als het vlekkie in het nekkie. Wat eerst leek alsof beide spelers niet zo heel veel verschilden van elkaar, werd gelogenstraft naarmate de luistersessie langer werd. Om aan het einde van de dag de conclusie te mogen trekken dat Naim met zijn ontwikkeling van de NSS 333 netwerkspeler forse stappen heeft gezet. Uitmondend in een vergroot stereobeeld dat veel meer driedimensionaal is dat wat bereikbaar bleek met een NDX 2. Daarnaast is de detaillering beter en gaat dieper, te danken aan de toegenomen stilte op de achtergrond en de rust die de NSS 333 in zich heeft. Naim heeft kans gezien de belangrijke eigenschappen die de Classic Series kenmerken, waar de NDX 2 zijn populariteit mede aan te danken heeft, te bewaren voor de NSS 333. Denk aan het beroemde PRAT, Pace, Rhythm & Timing. Pit, kracht, snelheid. De klank is anders met de New Classic Series, opener, moderner, meer geschikt om goede opnames gemaakt in een hoge resolutie tot bloei te laten komen.
Daarmee is de NDX 2 niet ineens een slechte speler geworden, hij is nog steeds één van de betere producten in zijn klasse. Het belangrijkste deel van het digitaal naar analoog conversie proces met een SHARC 40 bit DSP processor is bijvoorbeeld nog altijd gebruikt. Naim leverde dat al in de Naim DAC, de ND 555, de NDX 2 en nu weer in de NSS 333. Daarachter zitten modernere omzetters, is de elektronica verbeterd met het beschikbaar komen van onderdelen met nauwere toleranties, heeft Naim de voeding aangepakt, is het apparaat met zijn XLR, RCA en DIN aansluitingen universeler, enzovoort. Aan de verbeteringen doorgevoerd in de NSS 333 hangt een prijskaartje, maar als u het mij vraagt is de NSS 333 de meerprijs waard. Misschien niet als u even snel luistert en A/B gaat vergelijken, na een lange tijd luisteren is er eigenlijk geen weg terug naar de NDX 2 en is het daarom helaas een beetje “Auf wiedersehen” voor die speler ten gunste van de New Classic Series NSS 333.
Meer informatie of bestellen? Klik hier