Furutech & Chord speakerkabel vergeleken.

Furutech Alpha series speakerkabel FS-α36: versus Chord Company Epic’s

Lexicom MultiMedia is al heel lang dealer van luidsprekerkabels van de merken Chord Company, AudioQuest of Atlas en is recent dealer geworden van Furutech dat ook luidsprekerkabels in het leveringspakket heeft. Een goede gewoonte bij Lexicom MultiMedia is het door medewerkers zelf luisteren naar elektronica, luidsprekers en kabels om de klant zo goed mogelijk te informeren wat men van de aangeboden waren mag verwachten. Dat betekent luisteren naar Furutech FS-α36 met door Lexicom MultiMedia zelf afgemonteerde kabels aan luidsprekers. Om een referentiekader te scheppen haalde ik een set Chord Company Epic en Epic XL uit de la, respectievelijk goedkoper en duurder dan de Furutech FS-α36, en ging aan de slag.

Kandidaten

De Furutech FS-α36 heeft als geleider materiaal het door Furutech engineers op basis van hoorbare audio kwaliteiten geselecteerd zeer zuiver, zuurstof vrij koper. De zuiverheid is verkregen tijdens een speciale OCC gietmethode. Dat proces zorgt dat zelfs de kleinste onzuiverheden worden verwijderd, het resultaat is een veel hogere zuiverheid dan met OFC bereikbaar is. De binnenste kern van de kabel is een PE met carbon deeltjes waar de geleiders omheen geslagen worden voordat ze worden voorzien van een rode en witte PE isolatie. Vervolgens wordt een zwarte laag PVC met carbon deeltjes als afscherming aangebracht voordat de PVC mantel de kabel afmaakt. De dikke, maar soepele kabel heeft een buitendiameter van 13mm. Om de kabel af te werken is gekozen voor Furutech FP-202 (R) connectoren, een bijna haakse banaanstekker met rhodium afwerking over het koper, die met een schroef aan de achterkant vastgezet kan worden in de luidsprekerterminal. De prijs voor deze kabel is € 950,- voor een lengte van 2×3 meter, kant-en-klaar afgewerkt.

De Chord Epic zit al heel lang in het leveringsprogramma van Chord Company, logisch, het is een kabel die in heel veel systemen voldoet. De Epic maakt gebruik van geleiders met een oppervlakte van 2mm2, gemaakt uit zuurstofvrij koper en voorzien van een laagje zilver. De isolatie om de geleider is PFTE. De kabel is afgeschermd met folie en een geweven koper scherm voordat de PVC buitenisolatie er aan te pas komt. De buitendiameter is 11mm. De afwerking is met Chord Ohmic banaanstekkers of spades. De Chord Epic kost in een lengte van 2×3 meter € 530,- indien afgewerkt met banaanstekkers.

De Chord Epic XL luidsprekerkabel brengt de gescheiden geleider techniek van de Chord Signature Reference en het gebruik van de met XLPE geïsoleerde met zilver bedekte koperdraden uit de Chord Epic reeks samen. De 3,3mm2 geleiders zijn individueel afgeschermd en voorzien van een PVC laag voordat ze worden getwist tot de definitieve vorm. De isolatie van de geleider bestaat uit Taylon, een verbeterde versie van PFTE. De afscherming is een geweven structuur van koper, omgeven met een folie en daarna verpakt in een doorzichtige huls. Afgewerkt met naar keuze Chord Ohmic banaanstekkers of spades. Het scheiden van de plus en min geleider heeft tot voordeel een meer verfijnde weergave, betere scheiding tussen de instrumenten onderling en een hogere resolutie. Vooral micro-dynamiek profiteert van deze nieuwe kabels. De prijs voor een set Chord Epic XL luidsprekerkabels van 2×3 meter is € 1.500,-.

Het systeem

Ik mocht weer een fijn systeem samenstellen om de verschillen tussen de kabels hoorbaar te maken. Het hart van de installatie is een Hegel H590 versterker, analoog aangesloten met een AudioQuest interlink op een Naim NDX 2 streamer/DAC. Muziek staat op een Melco N100 Digital Music Library welke ik via de Player poort aansluit op de Naim. De gekozen luidsprekers zijn de Spectral 40th van Focal, een jubileummodel dat in een beperkte oplage is gebouwd en ons zeer heeft verrast met zijn heldere, dynamische en zuivere weergave. Slechts 20 paar is beschikbaar voor Nederland en Lexicom MultiMedia heeft een paar demonstratie klaar in de luisterruimte staan.

Ronde één

Voor het eerste vergelijk kies ik de klassieke zangeres Anna Netrebko. Haar geripte CD “The Russian Album” bevat de “Georgian Song”, een lastig stuk muziek voor een systeem vanwege de stem van Netrebko met haar grote bereik. Het werk en vooral de opname is rijk aan dynamiek en kent heel zachte passages waarin alles overeind moet blijven, aan de andere kant wordt er heel hard uitgehaald door Netrebko. Over de stem valt niet te twisten, die is perfect en bovendien heel fraai opgenomen. Het grote orkest biedt plaats en ruimte voor solo instrumenten of zet als geheel in. Daarmee is “Georgian Song” een heel compleet zij het complex werk.

De Furutech FS-α36 kabel zorgt dat de muziek los komt van de weergevers, maar houdt tegelijk de weergave tussen de speakers in. Netrebko’s stem komt helemaal vrij te staan van het orkest. Een fluit past perfect in het plaatje waarin alles op de juiste hoogte staat. Hoe ver Netrebko ook uithaalt, geen moment ontstaat bij mij de neiging de luide passages te dempen, eerder kruipt het kippenvel op de armen. Prachtig in tonale balans is het orkest met de soliste. Afmetingen kloppen, geen te grote stem of instrumenten. Lage tonen zijn gelukkig volkomen beheerst in combinatie met het open middengebied, terwijl hoge tonen ruim aanwezig zijn zonder enige scherpte. Zelfs in de zachtste passages staat er een systeem dat de adem beneemt.

Met de Chord Epic wordt het stereobeeld wordt een stukje groter, verliest daarbij aan diepte wat duidelijk wordt met de fluit en met de stem, beiden staan meer tegen het orkest aangeplakt. Door afname van diepte is het stereobeeld compacter van aard. De weergave lijkt vooral “eenvoudiger” want de gelaagdheid neemt af en de nadruk komt meer te liggen op het middengebied. De weergave rondt als het ware af naar de uiteinden van de frequentieband. Het orkest dat eerder zelfs in de zachtste passages druk bleef houden manifesteert zich minder nadrukkelijk en soms valt het haast stil. Aan het volume is uiteraard niets aangepast op de versterker. Muziek raakt mij minder omdat de weergave schraler is, charme verdwijnt helaas richting de achtergrond. Details blijven wel volop aanwezig en de klankbalans is nog altijd neutraal. Uithalen lijken in dynamiek te worden beperkt t.o.v. de Furutech.

De Chord Epic XL levert zonder twijfel het breedste stereobeeld, is zachter van klank in het middengebied dan de gewone Epic, helderder van klank in het hoog en de laagjes keren grotendeels terug. Nog steeds blijft het geheel schraler dan met de Furutech, wel groeit de afbeelding, ligt er meer nadruk op individuele instrumenten waarbij een vleugel spontaan naar voren komt. Geen rem zit er op de dynamiek en toch blijft de stem volkomen beheerst. Waar de Furutech de charmante kant van de muziek naar voren haalde is de Epic XL analytischer van aard. Zonder te vervallen in nare eigenschappen, muziek blijft muziek. Het dragende vermogen neemt daarmee af ten opzichte van de Furutech, maar wint in vergelijk met de Epic. De hoogte afbeelding is vrijwel gelijk aan de Furutech, diepte in het beeld is nog steeds een stukje minder, de winst zit hem vooral in de breedte. De Epic XL levert een zuivere weergave die ver doorloopt tot aan de uiteinden van de frequentieband.

Ronde twee

Een fraaie opname met diep, soms drukkend laag en zacht hoog is van Ray Charles & Natalie Cole. Het gaat om “Fever” op de CD “Genius loves company”. Dynamiek is daarop niet zo spectaculair als met Netrebko. Natalie Cole hoort van zich af te bijten, Charles is meer de zachte kant van de zang. Constant vingerknippen moet natuurlijk zijn, de bas stevig en beheerst, met genoeg nuances. Slagwerk is op veel systemen snel en puntig. In het stereobeeld moet te horen zijn waar Charles en Cole zich bevinden. Samenzang is normaliter harmonieus en Cole mag al bijtend niet te agressief worden.

De Chord Epic XL plaatst breed en maakt muziek los van de weergevers. Charles zit aan de piano, Cole staat, zoveel is duidelijk, maar ze staat niet bij Charles in de buurt. Cole mag best een beetje extra bite verkrijgen, de kabel is wat te lief voor haar. Verstaanbaarheid is top. Lage tonen en slagwerk zijn prima, muziek wordt als het ware uit elkaar getrokken zodat ieder instrument separaat te volgen is. Ik zoek wel wat meer spanning want al is er niets om over te klagen, evenmin zijn er punten waarop de kabel extra scoort. Het geheel is uitgewogen, netjes, in balans, kortom zo neutraal als een kabel behoort te zijn.

De Chord Epic brengt kracht, is ruwer van karakter, een compact stereobeeld helpt daaraan mee. Microdetails zijn niet meer overvloedig aanwezig. Zowel Cole als Charles komen met hun stemmen naar voren en verkrijgen de bite die met de Epic XL miste, maar helaas wel ruwer en daarmee minder menselijk. Hoewel niet zo duidelijk zit Charles nog steeds achter de piano en Cole staat er naast. Verschil is door de juiste hoogte afbeelding duidelijk. Heel af en toe gaat Cole neigen naar scherp. De weergave is duidelijk eenvoudiger van aard, bijvoorbeeld het vingerknippen is als zodanig lastiger herkenbaar. Slagwerk en blazers krijgen zelfs een lichte mate van hardheid mee. De Epic is een fijne kabel om een tamme set op te beuren en daarom vaak goed passend in een eenvoudiger systeem dan wat hier staat. De kabel vormt op dit moment de beperkende factor, terwijl de Epic XL dat niet was. Het zijn de Focal’s, zij laten de verschillen als onder een vergrootglas vandaan kruipen.

Met de Furutech FS-α36 aangesloten is impact het eerste woord dat opkomt, daarna rijkdom aan klank, woorden als vol en charmant. Charles heeft een diepe, warme stem. Cole is sexy en een heel klein beetje hees. Wat een heerlijke kabel is dit voor deze muziek. Alles klopt, hoogte, breedte (tot aan de speakers niet verder links of rechts) en vooral diepte. Dynamiek is ruim aanwezig. Er ontstaat ruimte om de stemmen heen, daarmee is verstaanbaarheid geoptimaliseerd. Cole is prachtig en haar stem geeft nu de emotie weer plus het lichte sarcasme dat er her en der in hoort te zitten. Beiden hebben meer zin in de uitvoering dan met de Chord kabels het geval was. Ok, details leveren een stukje in, vingerknippen is wat minder prominent, laag niet zo rustig, maar het geheel is vooral door de stemmen zoveel fijner om van te genieten. Van Cole en Charles komen karakters komen naar voren, hoor je de emoties in de stemmen, begrijp je de intenties. Wie daar graag op focust moet de Furutech eens proberen.

Ronde drie

Nu kies ik bewust voor een jazz trio met heel subtiele bekkens, een heldere piano en een zachte bas met daarin de nodige klankverschillen. Het Tord Gustavsen Trio zorgt op “The Ground” met de track “Twins” voor een ruime dynamiek tegen een stille achtergrond. Het is een echte trio opstelling met het slagwerk uitgespreid achter de bas en piano.

Met de Furutech FS-α36 is de metaalklank subtiel van de bekkens, uiterst rechts gepositioneerd, netjes loskomend van de luidspreker. Tord’s piano kent zijn rijke dynamiek. De bas is zacht, steeds duidelijk aanwezig in het geheel. Een sterk ritmisch gevoel ontstaat met deze soms complexe muziek. Er is een duidelijke scheiding tussen de instrumenten. De weergave is harmonieus, zonder opvallende zaken, de klank is fraai in balans. Plaatsing is uitstekend, muziek speelt gewoon helemaal zoals je zou verwachten voor de prijs van de kabel. De achtergrond blijft stil, daardoor zijn er volop details. Er zit een ‘echte’ klank in de instrumenten, dat maakt bijvoorbeeld de piano compleet, het klavier, de snaren, de romp, alle entiteiten komen naar voren en werken samen.

De Chord Epic XL is rustiger van aard dan de Furutech, deze kabel legt meer de nadruk op microdetails en minder op het geheel. Hij trekt de instrumenten verder uit elkaar, laat de bekkens zingen, maakt de pianoklank harder. In het stereobeeld komt een vergroot onderscheid tussen de instrumenten, de Epic XL zet ze losser neer en verder weg van elkaar. De klank is mooi in balans, analytischer dan wat de Furutech aanbiedt, maar het blijft muziek. Voor dit soort jazz is dit een (h)eerlijke kabel vanwege de heldere klank en de rijkdom aan details. Waar jazz en vocaal elkaar treffen wordt het op een hoogwaardig systeem een machtsstrijd tussen de Furutech en de Epic XL. “Twins” is een goede opname, een genot om naar te luisteren, een echte keuze bepalen tussen de kabels, zonder een stem is lastiger.

Veel van de Epic XL is herkenbaar met de Chord Epic, zoals het zachte en duidelijke tikken op de bekkens, de heldere piano, de zachte en aanwezige bas. Waar de verschillen ontstaan is in het afnemen van microdetails, het terugdringen van verfijning, het kleinere en meer compacte stereobeeld en de eenvoudiger weergave waarin klankrijkdom minder aanwezig is. De Epic is een betaalbare en uitstekende kabel voor een eenvoudiger set. Let wel, er gaat niets mis, er kan gewoon meer bij, dat is denk ik de juiste uitdrukking. In de keuken zou de kok roepen: “het snufje zeezout, de zwarte peper, een scheutje cognac, een handje champignons, dat zijn ingrediënten om van een eenvoudige biefstuk een traktatie te maken”. Luister je even door naar de standaard Epic dan vergeet je al snel dat het anders kan, prik je daarna kabels weer om naar de Epic XL dan vallen de verschillen weer duidelijk op. Chord is prachtig consistent in de opbouw, de klank wordt niet anders, het zijn de subtiele en ongrijpbare zaken die beter en beter worden naarmate de prijs van de kabel stijgt.

Laatste ronde

Nog even kan ik blijven genieten van muziek met de Furutech FS-α36 kabels aangesloten. Wisselen is voorbij. Ik speel mijn favoriete muziek van onder meer Viktoria Tolstoy, Alexandre Tharaud, Eva Cassidy, Julia Fordham en meer. Keer op keer zijn het de stemmen die mij echt wat doen. De manier waarop de Furutech omgaat met stemmen maakt ze menselijk, emotioneel, puur en echt. Dat kunnen lang niet alle luidsprekerkabels voor elkaar krijgen. Het maakt het niet gemakkelijker om een keuze te bepalen. Luistergewoontes, muziekkeuze, de eigen installatie, factoren die bepalen wat de voorkeur gaat genieten. En, niet in de laatste plaats, de prijs van een set kabels. Feit is wel dat de investering in Furutech producten door Lexicom MultiMedia een prachtige aanvulling is op het bestaande segment dat loopt van goed betaalbaar tot kostbaar, Furutech biedt u daarin alle ruimte. Het zelf afmonteren van de kabel, of dat door Lexicom MultiMedia laten uitvoeren scheelt heel veel geld ten opzichte van de kant en klare producten. Dan maar niet netjes geseald of in een doos, het maakt niets uit voor het eindresultaat, wel in uw portemonnee. Voor sommige Chord kabels kunnen ze in Leidschendam binnenkort een soortgelijke service aanbieden (vanaf juni 2019), waarbij kabels op maat worden geknipt, daarna worden Chord Ohmic connectoren aangeperst.