Audio Analogue Puccini Anniversary/AAdac/AAdrive

Audio Analogue Puccini Anniversary/AAdac/AAdrive: Italiaanse raspaardjes in de luisterruimte

Mijn eerste kennismaking met het Italiaanse merk Audio Analogue gaat terug tot eind 2001, de toen nog onbekende Puccini versterker, Bellini voorversterker en Donizetti eindversterkers kwamen voor het eerst op de markt en werden mede door ondergetekende geprezen om hun prestatie. Inmiddels heel wat jaren verder sta ik weer oog in oog met het merk. Een paar dagen eerder gearriveerd bij Lexicom Multimedia zijn van Audio Analogue een Puccini Anniversary geïntegreerde versterker, een AAdrive CD loopwerk, een AAdac digitaal naar analoog converter en een AAphono voor platenspelers. Er heeft een duidelijke evolutie plaatsgevonden, want behalve dat het nog steeds audio apparatuur is, is er zowel aan de buitenkant als aan de binnenkant heel wat veranderd. De simpele recht-toe-recht-aan fronten van destijds zijn als een gekuste kikker getransformeerd naar een prachtig industrieel ontwerp met een duidelijk herkenbare signatuur. Als alle apparaten lekker zijn ingespeeld ga ik met de eerste drie aan de slag, de phonotrap laat ik even voor wat het is.

Puccini Anniversary

De Puccini Anniversary versterker is net als alles van Audio Analogue ontworpen in samenwerking met AIRTECH, een bedrijf dat onderdeel is van Audio Analogue en door te werken onder eigen naam ook kan ontwerpen voor derden zoals voor North Star Design. De Puccini Anniversary is een versterker die 80 Watt per kanaal kan leveren aan 8 Ohm in een klasse AB opzet, een vermogen dat verdubbelt aan 4 Ohm, hetgeen vertrouwen geeft in het ontwerp en vooral in de kracht van de voeding. De versterker is volledig gebalanceerd opgebouwd en kent alleen lokale feedback, geen overall feedback. Dat is een beetje een technische kreet, laat ik het zo uitleggen, feedback zorgt dat een versterker niet gaan oscilleren (met zichzelf aan de haal gaat en hoogfrequente tonen gaat fluiten), zorgt voor lage vervorming, draagt bij aan een hoge dempingsfactor voor het in de hand houden van de woofer in uw luidspreker. Maar feedback doet ook kwaad als de fabrikant het niet per deelschakeling toepast maar overall van uitgang tot ingang. Dan remt het dynamiek en verdwijnt het levendige uit een versterker. Toepassen in geringe mate per circuit in een totale schakeling draagt bij aan een correcte werking zonder alle nadelen. Audio Analogue “misbruikt” de slogan global zero feedback circuitry, global is waar, maar er wordt dus wel degelijk feedback gebruikt.

Goed, dat mag u allemaal weer gelijk vergeten. De Puccini Anniversary heeft een voedingstrafo van 700 Watt aan boord en is als dual mono opgebouwd. We kennen allemaal het fenomeen dat een versterker net te hard of net te zacht staat, de Puccini laat het volume aanpassen in vier gradaties en daarmee aan uw wens. Dat regelt altijd lekker soepel en op maat. De volume instelling wordt aangegeven met een rij LED’s op de voorzijde van de versterker, links van de centrale volumeregelaar, terwijl rechts de bron met een LED wordt aangeduid. U kunt kiezen uit vijf ingangen waarvan één als gebalanceerd met XLR is uitgevoerd. Dat kiezen en regelen gaat allemaal met de centraal geplaatste knop: aan/uit, volume en ingangskeuze. Dat is misschien even wennen, gelukkig zit er bij elke Audio Analogue een geweldig mooie afstandsbediening met meer knopjes. Het gehele apparaat straalt vertrouwen uit, is met zijn strakke frontplaat stijlvol en in lijn met de AA’s die nu ter sprake gaan komen. Audio Analogue is leverbaar in aluminium kleurstelling of geheel uitgevoerd in zwart.

AAdrive en AAdac

We streamen wat af in deze tijd, maar vergeten soms de techniek die ons eerder aan muziekbeleving hielp. Terug naar een tape recorder is een heel grote stap, de plaat is ongekend populair, CD? Oh ja, CD’s, gut die liggen op zolder of zijn verkocht. Jammer want CD is een heel goed medium en er staat veel muziek op CD die niet eens te vinden is bij streaming diensten. Des te beter dat Audio Analogue een echt CD loopwerk op de markt zet. Vormgegeven als een Puccini Anniversary, maar dan half zo breed en minder hoog. Het is een frontloader met een TEAC loopwerk. Op de voorzijde een op afstand lastig leesbare LCD display, net onder de display zitten toetsen verborgen voor start/stop/pauze/zappen, ook hier gebruik ik liever de afstandsbediening. De CD wordt na laden met een klem aangedrukt voor hij gaat draaien. Dat draaien is te zien vanaf de bovenzijde. Het inkijkje verraad gelijk een beetje hoe mooi de AAdrive is opgebouwd. Intern vinden we twee voedingen, één voor de digitale techniek, de andere voor besturing en het laten draaien van de CD. Verder is het echt alleen een loopwerk. Coax 75 Ohm S/PDIF en XLR 110 Ohm AES/EBU uit.

De AAdac is precies zo groot als de drive, heeft net als de Puccini Anniversary een centraal geplaatste multifunctionele knop met rechts daarvan de indicatie van het binnenkomende signaal en links de gekozen ingang. Met de regelaar stelt u het volume en balans in, handig want de AAdac kunt u gebruiken als hoofdtelefoonversterker. Kiest u de ingang, regelt u de intensiteit van de LED’s en heeft u keuze uit zeven verschillende digitale filters. Over de filters kan ik kort zijn, ja ze klinken allemaal een tikketje anders, maar dat is niet schokkend. De beste raad is kies voor één filter en ga niet per track of per CD het meest optimale filter zoeken. Dat leidt tot frustratie en ontneemt het plezier om naar muziek te luisteren. De verschillen tussen de filters zijn echt maar klein. Dat gezegd hebbende is het kunnen regelen van het uitgangsvolume wel prettig want de AAdac geeft erg veel signaal af. De norm van 2 Volt is al veel, 3,35 Volt is erg hoog voor veel versterkers. De AAdac kan overweg met PCM van 44.1 kHz tot 384 kHz en DSD 64 tot DSD 512. Daarmee dekt de dac zo ongeveer alles af wat beschikbaar is vanaf CD tot highres streamen of afspelen over USB. Ingangen zijn er voor coax, optisch, AES/EBU, genoemde USB en optioneel voor Bluetooth aptX. Ook bij de AAdac hoort weer een afstandsbediening.

Waarmee spelen wij

Gekozen is voor een set Audiovector R3 Avantgarde luidsprekers in de opstelling met Audio Analogue Puccini Anniversary, AAdac en AAdrive. Logisch dat we de AAdrive pakken voor CD’s, voor streamen hebben we de beschikking over een Silent Angel Munich MU netwerkspeler met daarin naast het streaming deel een eigen dac. Leuk voor een vergelijk met de AAdac. De luidsprekers sluiten we aan met Chord Company SignatureXL kabels, de AAdac met AudioQuest Black Beauty XLR interlinks, de Munich MU met Chord Company Shawline RCA voor analoog en Shawline digitaal. De digitale kabel prikken we steeds om van Munich Mu naar AAdrive. Elk apparaat verkrijgt zijn netspanning via een Naim Powerigel. Zo kan ik er wel een dagje tegen in de luisterruimte van Lexicom Multimedia.

Aan de oren

Een hoogwaardige CD drive, een DAC en een versterker, ik laat mij de kans niet ontnemen weer eens echte CD’s af te spelen en nam daarvoor een stapeltje mee van huis. Na wat gerommeld te hebben met de opstelling door de speakers verder uit elkaar te plaatsen en geheel tegen de regels van Audiovector ze in lichtjes in te draaien, ben ik er helemaal klaar voor. De luisterruimte van Lexicom is heerlijk rustig op maandag zodat ik volop kan genieten van de enorme stilte op de achtergrond van dit Audio Analogue systeem. Diepe rust die heerst in de elektronica, waardoor details en alle noten ongehinderd de ruimte in vloeien. Het eerste album is een rustige CD van Stacey Kent met de titel “Songs from other places”. Haar zang krijgt steun van pianist Art Hirahara en op sommige tracks van haar man Jim Tomlinson op fluit. De Audio Analogue opstelling samen met de Audiovector’s draagt zorg voor een optimale verstaanbaarheid van de zangeres. Haar stem kan best lastig zijn, ze heeft geen diepe stem, eerder een wat snauwerig geluid waar je van moet houden. Ze zingt buitengewoon zuiver en heeft geen elektronica nodig om toonvast te zijn. Dat maakt dat de opname clean is gehouden en daarmee heel direct is. Ik hou van dit soort zuivere opnames omdat ze mij in staat stellen de apparatuur te beoordelen zonder afgeleid te worden door toevoegingen uit de mix. Zaken die opvallen zijn de afbeelding van de stem die een natuurlijke grootte heeft behouden, terwijl de vleugel achter Kent zich juist spreidt tussen de twee weergevers. Beiden netjes op afstand, zodat de opstelling tussen de luidsprekers zit en naar achteren wegloopt. Niets zo raar als een zangeres die recht voor je staat op een halve meter afstand. Hoogte afbeelding is misschien een fractie te laag, maar dat stoort niet. De kleine aanmerking valt in het niet tegenover de heerlijke virtuele afbeelding waarin je de zangeres precies kunt plaatsen en bijna aanraken. Alleen stem en piano klinkt misschien simpel, het zijn wel de twee van de lastigste weer te geven zaken. Stem omdat wij dagelijks stemmen om ons heen horen en dus precies weten wanneer iets menselijk klinkt en wanneer het mechanisch wordt. Piano vanwege het toonbereik van het instrument, waarin niet alleen snaren maar tevens de romp en klankbord van het instrument een rol spelen. Ik zou willen opmerken dat dit systeem er met vlag en wimpel in slaagt de werkelijkheid ongekleurd te benaderen.

Van zang naar instrumentaal met oud speler Anouar Brahem (de oud is een snaarinstrument van oorsprong uit het Midden-Oosten). Het gaat hier om een ECM CD, waaraan een kwaliteitslabel kleeft. Luister maar eens naar track 3 van de CD “Vague” en ervaar met Audio Analogue hoe krachtig de contrabas is en de basklarinet zich laat neerzetten. De contrabas heeft mooie loopjes, is duidelijk geplukt. Audio Analogue laat er geen twijfel over bestaan, het is geen basgitaar maar een contrabas. Onmiskenbaar en duidelijk herkenbaar. De snaren van de oud vormen een fascinerend spel waarin de klarinet voor de dynamische noot zorgt. Die springt aan de rechterzijde naar voren en weet zich geheel los te maken van de weergevers. Bas staat breed, de oud wat meer gefocusseerd, klarinet heel duidelijk op een vaste plaats. Fijne muziek waarin zowel langzame, rustige stukken zitten als meer opwindend werk. Een andere track brengt Jan Gabarek naar voren en die neemt met zijn sopraan saxofoon de hele stage in beslag. De opname van de sax doet sterk denken aan “Officium” met Gabarek en het Hilliard Ensemble. Niet te versmaden dit. Oud, piano en accordeon lijken haast te worden weergegeven door studio monitoren waarop een technicus geen noot mag missen en de klank van een instrument moet kunnen beoordelen. De weergave is intens en wat hard van klank, wat vooral te wijten is aan het pianospel van François Couturier die van erg dichtbij is opgenomen. De accordeon doet alle moeite harmonie aan te brengen tussen piano en oud, slaagt daarin zonder de dynamiek af te zwakken. Een lastige CD voor elk systeem, wel met mooie en bijzondere muziek gekozen door Brahem.

Twee zusjes betoveren met Vivaldi

De Franse zusjes Camille en Julie Berthollet vonden het nodig om op hun CD van de “Vier Jaargetijden” en “L’estro armonico” nog wat extra muziek te zetten die heel vreemd afsteekt tegen de werken van Vivaldi. Het zijn vier eigen arrangementen van de dames zelf, geïnspireerd op de lente, de zomer, de herfst en de winter van Vivaldi, maar dan met zang in een chanson vorm. Heel prettig aanhoorbaar en gespeeld met akoestische instrumenten, zoals je mag verwachten van een violiste en een cello speelster. Of je dat nu harder speelt of juist zachtjes, in alle gevallen blijft een complete weergave overeind en ga je geen bas of hoog missen. Als daarna weer een echt klassiek werk begint, dan spat de spelvreugde van de weergevers af. Alle ruimte voor het viool spel van Camille die zo te horen heel gedreven is om Vivaldi te eren. Zusje Julie vervult een prachtige rol op haar cello ter rechterzijde. Het stereobeeld is groot en neemt meer ruimte in dan de opstelling van de luidsprekers doet vermoeden. Het loskomen van de weergevers, meestal gebeurt dat alleen als de versterker gewoon erg goed is opgebouwd, mag een voorbeeld worden genoemd in deze opstelling. De ruime dynamiek waaraan de Audiovector’s meewerken houdt de aandacht van de luisteraar bij het spel, zorgt dat er van alles waar te nemen is in de geluidbubbel, zo aanstekelijk dat ik denkbeeldig zwaai met een baton en zelf dirigeer. Niet iedereen zal de mate van helderheid van dit systeem als totaal als heel prettig ervaren, ik stel mij zomaar voor deze set op te stellen met een Spendor luidspreker en zo wat meer warmte toe te voegen. De Puccini versterker is machtig in het leveren van lage tonen, heeft ook Italiaans vuur in zich dat in een setting met luidsprekers die zelf al veel hoge tonen energie brengen, too much kan zijn.

Mezzo sopraan Fatma Said heeft op haar CD “Kaleidoscope” meerdere muziekstijlen samengebracht. Uit Spaanse, Franse, Duitse en Oostenrijkse componisten heeft zij gekozen, haar veelzijdige en klassiek geschoolde stem weet de muziek te eren. Soms in een kleine bezetting, soms met een flink orkest achter zich. In alle gevallen probeert haar stem de set tot waanzin te drijven door de elektronica te voeden met de lastigste stembuigingen en uithalen. Geen krimp geeft de speler, de dac of de versterker. Zelfs als Fatma haar hoogste noot haalt en het orkest vol invalt is er geen wanklank waar te nemen. De plaatsing in het stereobeeld is voorbeeldig van zowel Fatma als de diverse orkest opstellingen. Puur genieten van een zangeres. Opnieuw is de uitstraling van de muziek te herleiden naar puur plezier van de uitvoerenden. Je proeft het, voelt het, het dringt naar binnen, hier speelden net als met de zusjes Berthollet mensen samen die elkaar versterkten en aanmoedigden. Al drie uur achtereen ben ik aan het luisteren en het eten van een boterham schiet er spontaan bij in. Weet u wat het grappigste is op de CD, tussen alle opera zitten ineens heel andere stukken. Wat te denken van het uit “My fair lady” afkomstige, door Fatma gezongen “I could have danced all night”. Zo heeft u het nog nooit gehoord durf ik te wedden. Fabuleus en schitterend uitgevoerd over Audio Analogue en Audiovector. Heerlijk weer eens een echte, fysieke CD in een lade te proppen, of meer eerbiedig gesteld naar binnen te laten glijden.

AAdac of Munich MU

Het is vaak een lastige keuze, ga je voor een netwerkspeler met daarin een digitaal naar analoog omzetter, of ga je voor een streaming transport dat alleen digitaal uit heeft en waarbij een dac als de AAdac noodzakelijk is? Misschien wel een dac in een versterker? Ter beschikking staat een Silent Angel Munich MU speler met digitale en analoge uitgangen. Plus natuurlijk de AAdac waar ik CD’s mee speelde. Ik ga vergelijken en neem als eerste album “Old friends” van Allan Taylor vanaf Tidal mee de luisterruimte in. Vergis ik mij of is een fysieke CD toch de betere? Een beetje wel, de beleving is vanaf een streaming platform wat bedeesder, het wilde is onderweg verloren gegaan. Let wel, ik speel nog steeds met de AAdac, alleen de digitale bron is anders. Ik ervaar wat extra warmte, een wat vlakkere dynamiek, een rondere en rustiger weergave. Behouden is het stereobeeld, de plaatsing, het realisme en de kunst de artiest de luisterruimte in te trekken. Nog anders wordt het als de Munich MU het analoge signaal gaat leveren. Het is geen straf om de AAdac weg te halen uit de signaalweg, maar, een echte maar, de AAdac is zeker superieur. De weergave uit de Munich MU is vlakker, meer naar voren gezet, wat minder verfijnd dan met de AAdac. Zit meer tussen de luidsprekers en waar ik mij eerder precies kon voorstellen wat er in de studio heeft plaatsgevonden, maakt nu ruimte voor meer afstand tussen artiest en luisteraar. Slecht? Nee, echter het kan dus beter. Ja, voor meer geld, edoch voor wie het waar neemt is de extra uitgave verantwoord. Bovendien zijn er digitale netwerk transporten zonder DAC te koop, misschien haalt u daar een besparing uit. Bij Lexicom Multi Media valt er genoeg te kiezen en te proberen om tot uw optimale setup te komen.

Laten we de wisseling nog eens maken met Bliss en het album “So many of us”. Elektronisch, zwaar bewerkt, vette bas die ver doorgaat naar onder, stemmen die weinig meer te maken hebben met een mens. Wel lekker en geschikt voor de late avond (mits de bassen niet teveel doordreunen naar de buren). Het blijft onmiskenbaar de AAdac die frisser is, beter detailleert over het gehele frequentiespectrum, meer open is, het stereobeeld groter maakt en levendig speelt. Maar wat is mijn persoonlijke voorkeur waard? Mijn manier van luisteren is gebaseerd op een jarenlange zoektocht waarbij ik best afgeweken kan zijn van het rechte pad. Misschien houdt u zelf juist van een wat compactere weergave, stevig en ronder. Niet met de detaillering van de AAdac in combinatie met een heldere luidspreker. Ik schat in dat een Bowers & Wilkins 700 of 800 serie teveel van het goede kan worden met de AAdac, zeker in een modern ingerichte woning met weinig demping en dan kan een Munich MU precies de streamer met ingebouwde dac zijn waar u op zit te wachten. Of juist andersom, een wat zompige luidspreker nieuw leven inblazen. Niets belangrijker dan samen met een dealer een systeem samenstellen waar u jaren plezier van zult hebben. Een review blijft immers maar een impressie van één luisteraar op één plek, dat is niet uw luisterruimte thuis.

Wat is er toch met Italië?

Italiaans eten is heerlijk, Italiaanse kunst schitterend, Italiaanse barokmuziek betoverend, Italiaanse auto ontwerpen zijn onnavolgbaar en zelfs Italiaanse audio apparatuur is bijzonder. Helaas wordt al snel alleen verwezen naar de vormgeving van luidsprekers en elektronica, wat in de behuizingen zit van de elektronische apparatuur wordt vergeten, maar is vaak van heel hoge kwaliteit. In keuze van componenten, in opbouw en niet te vergeten in de kunst van het weergeven van muziek. Als ik aan Italië denk dan zie ik zon, proef de levenslust in hun wijn, geniet van wat het land kan brengen. Dat zelfde soort gevoel roept Audio Analogue in mij op. Het kunnen genieten van allerlei soorten muziek. Gebracht op een wijze waar je blij van wordt. Doodstil als de muziek even stopt, luid als de dynamiek daarom vraagt, zuiver en onvervormd ongeacht het volume niveau. Je merkt aan alles dat Audio Analogue in zijn lange historie is gegroeid van een merk dat met simpele, doeltreffende schakelingen in eenvoudige behuizingen, naar een merk dat een speler op de markt wil zijn van formaat. Met de technisch hoogstaande ontwerpen in de diverse aluminium verpakkingen, maar evenzo met het uiterlijk en bediening. Geen overbodige fratsen en frummels, wel voorzien van alles wat een muziekliefhebber kan wensen. Een lust voor het oor en een lust voor het oog. Een welkome aanwinst in het omvangrijke leveringsprogramma van Lexicom Multimedia voor diegenen die met liefde proeven van Italiaanse staaltjes van techniek.

Prijzen:

Puccini Anniversary                  €5.500,-

AAdrive                                    €2.450,-

AAdac                                      €4.750,-

AAdac Bluetooth optie              €250,-

AAphono                                 €2.150,-

Meer informatie over ons Audio Analogue assortiment vindt u hier