De stroomverzorging, de eerste schakel in de audioketen, kan flink worden verbeterd!
Bij de aanschaf van nieuwe audio-apparatuur is de bekabeling meestal een sluitpost op de begroting. Nou goed, een set “betere luidsprekerkabels” kan er nog net af, als het meezit ook nog een kwalitatief hoogwaardige interlink, maar dan is de koek echt op. Een beter netsnoer zit er vaak niet meer in. Meestal volgen dan argumenten als “er loopt alleen maar stroom doorheen en geen audiosignaal”. Is dat zo? In feite is elektronische muziekweergave niets anders dan gemoduleerde stroom. Stroom is de basis van de muziekweergave in huis! Dus waarom zou een netsnoer niet belangrijk zijn? En de volgende vraag is dan meteen: kunnen de netsnoeren van uw audioset zonder kwaliteitsverlies met z’n allen in een goedkope stekkerdoos van de doe-het-zelf-winkel worden gestopt? Een nader onderzoek is op z’n plaats. Hiertoe heb ik de luisterruimte van Lexicom MultiMedia een middag in beslag genomen en heb ik daar zitten stoeien met drie stekkerblokken en een bosje netsnoeren. Als bron gebruikte ik een Naim SuperUniti, die z’n digitale muziekbestanden kreeg aangeleverd vanuit een Naim UnitiServe. De luidsprekers waren de Si3 Signature van Audiovector, die middels Chord Sarum luidsprekerkabels met de SuperUniti waren verbonden. Kabels te duur? Ja, maar ze klinken fabelachtig goed en ze lagen er nu eenmaal, dus dan ga ik niet protesteren… (grote grijns)…
Voor deze “power review” had ik de beschikking over de volgende verdeeldozen en netsnoeren:
– Jentech DB06-EU, een 6-voudige verdeeldoos met vast netsnoer (€ 99,–);
– Supra MD06SP Mk2, een 6-voudige verdeeldoos met 3-voudige overspanningsbeveiliging (€ 229,–);
– X-ECT PD-5, een 5-voudige verdeeldoos met ster-aarding (€ 549,–);
– Supra LoRad netsnoer (€ 99,– / 1 meter);
– Chord PowerChord netsnoer (€ 250,– / 1 meter);
– AudioQuest NRG-X3 netsnoer (€ 79,– / 0,9 meter).
Het muziekstuk dat ik voor deze test heb ge(mis)bruikt, is La Voce del Silenzio van de (geripte) CD Vivere van Andrea Bocelli. Een prima “test-track”. Sorry Andrea, ik weet dat jouw muziek daar niet voor was bedoeld.
Deel 1: Netsnoeren
Tegen beter weten in begin ik dit vergelijkend warenonderzoek met een standaard netsnoer van het type “dikke dropveter”, dat helaas nog steeds standaard bij alle audio-apparatuur wordt meeverpakt. Eigenlijk is dat materiaalverspilling, want je kunt er niets anders mee doen dan weggooien. Maar ja, de Europese regelgeving schrijft het nu eenmaal voor, dus… (zucht)… Het resultaat met dit snoertje is kort samen te vatten: zonde van de tijd. Er was nauwelijks verschil te horen tussen diverse testopstellingen, omdat alle eventuele klankmatige winst verzandde in dat trieste standaard-snoertje. Snel weggooien en doorgaan met echte snoeren.
AudioQuest NRG-X3
Als eerste kwam de AudioQuest NRG-X3 aan de beurt. Een redelijk flexibel snoer, dat is voorzien van een gevlochten buitenmantel. Een soort netkous. Deze alleszins betaalbare kabel maakte al snel onweerlegbaar duidelijk, dat een beter netsnoer altijd loont. Vergeleken met de NRG-X3 klonk de muziek met het standaardsnoertje verstopt, versluierd en veel minder boeiend. De NRG-X3 bewees zijn meerwaarde met een open geluidsbeeld, minder verkleuring, een betere definitie en meer detail. De dreigende verkoudheid, die ik oorspronkelijk in de stem van Andrea Bocelli meende te bespeuren, was op slag verdwenen. Ook het orkest zat niet langer achter een gordijn te spelen, waardoor ook de meer subtiele klanknuances tot hun recht kwamen. De muziek werd met de NRG-X3 muzikaler.
Supra LoRad
Aangemoedigd door dit positieve resultaat ging ik verder met de Supra LoRad. Niet veel duurder dan de AudioQuest, maar wel een hoorbare stap beter. De LoRad is een stevige kabel, die minder flexibel is dan de NRG-X3, maar nog altijd goed handelbaar. De Supra LoRad is een kabel met drie stevige aders van 2,5 mm² per stuk, die in elkaar zijn gedraaid en zijn omhuld met een stevige (en hoogst effectieve) afscherming. Het snoer wordt afgemaakt met fraaie grijze stekkers, die over vergulde contacten beschikken. Met deze netkabel werd de muziek vloeiender, natuurlijker en persoonlijker. Er kwam een heerlijke ontspanning in de weergave, een rust die ontegenzeglijk merkbaar maakte hoe belangrijk een goed netsnoer is. Andrea stond heerlijk te zingen met een stressvrije stem die karakteristiek en herkenbaar bleef. Ook wanneer hij fors uithaalde ontaardde de weergave niet in gecomprimeerd en vervormd geschreeuw, maar bleef het prachtige, typisch Italiaanse karakter intact. Het orkest dat hem begeleidde, was al net zo stressvrij, natuurlijk en vol mooie details.
The Chord Company PowerChord
Tja, en toen was de Chord PowerChord aan de beurt. Ik geef toe dat ik een liefhebber ben van de bekabeling van The Chord Company, maar toch vond ik het prijsverschil wel erg stevig. Meer dan twee keer zo duur als de NRG-X3 en bijna twee keer zo duur als de LoRad. Dat is geen katte…, dus dan moeten de prestaties wel erg goed zijn!
Zitten. Luisteren. Wennen aan een iets ander geluid. De weergave was mooi, heel mooi, zij het niet zo gepolijst als de Supra. Maar ik weet niet of ik dat erg vind. Nog meer luisteren. Conclusie: de PowerChord is een heel erg fijn netsnoer, dat de geluidskwaliteit naar een nòg hoger plan tilt. Steeds meer aspecten van de weergave vragen om aandacht in mijn brein. De fraaie dynamiek, de natuurlijke weergave van alle instrumenten, de ruimtelijkheid. De stem van Andrea Bocelli, die nu voor het eerst deze middag los komt van het orkest en anderhalve meter naar voren wordt geplaatst, zoals het hoort. De musici die niet meer dicht opeengepakt zitten, maar ineens de vrijheid hebben om breeduit te musiceren. Allerlei kleine, subtiele dingetjes werden ineens hoorbaar, waardoor de muziek nog meer tot leven kwam. Vooral bij akoestische instrumenten was de neutrale, natuurlijke klankkleur opvallend goed aanwezig. Mama mia! Ja, dit is zoals ik me een live-uitvoering van Andrea Bocelli voorstel.
In mijn achterhoofd hoor ik de kritiek al: “lekker makkelijk zeg, de duurste kabel is de beste. Tjonge, wat een verrassing! Hij wordt vast door Latham Audio betaald voor die recensie!” Ehhh… was het maar waar! Latham betaalt niets, helaas. Deze conclusie is uitsluitend tot stand gekomen door te luisteren. Dat kunt u zelf ook doen, wanneer u bij Lexicom MultiMedia om een demonstratie vraagt. Alles wat u nodig hebt: twee oren, liefde voor muziek en een beetje concentratie.
Deel 2: Verdeeldozen
De verdeeldozen zijn getest in combinatie met de netsnoeren. Allerlei combinaties van netsnoeren en verdeeldozen werden uitgeprobeerd, zodat echt alle klankmatige verschillen aan bod kwamen. Die verschillen waren soms duidelijk aanwezig, soms klein en soms alleen in de fijnste klanknuances te horen, maar uiteindelijk ontstond een helder beeld. Net als bij de vergelijking van de netsnoeren gold ook hier, dat de goedkope doe-het-zelf-winkel-verdeeldoos onmiddellijk afviel en niet als serieus alternatief in de vergelijking mocht meedoen. Het is echt belachelijk om te horen, hoeveel beter de gespecialiseerde verdeeldozen presteren. Dus ook hier gold: snel weggooien en aan de slag met de “echte” verdeeldozen.
Jentech DB06-EU
De Jentech komt uit de fabriek van Supra en dat is aan allerlei zaken goed te zien. Het netsnoer, dat aan de verdeeldoos is gemonteerd, lijkt op een “light”-uitvoering van de Supra LoRad. Door deze permanente montage is het uiteraard niet mogelijk om te experimenteren met andere snoeren. Ook de contactdozen in de verdeeldoos zijn een “light”-versie van hun neefjes in de Supra MD06SP. De aluminium behuizing is van een lichtere kwaliteit en er is geen filtering in de verdeeldoos aanwezig. Dat zijn zo’n beetje de verschillen op mechanisch gebied.
Qua klank gaf de Jentech een mooi en evenwichtig beeld. In vergelijking met de gediskwalificeerde bouwmarkt-doos was er meer rust in de weergave en was de algehele presentatie een stuk natuurlijker. De weergave was daardoor muzikaler en boeiender. De stem van Bocelli werd niet aangetast door zaken die niets met muziek te maken hebben en het orkest klonk vloeiender, organischer. Subtiele details kwamen beter tot hun recht. Ondanks de zeer bescheiden prijsstelling levert de Jentech volwassen prestaties, die deze verdeeldoos tot een uitstekend “budget-alternatief” maken.
Supra MD06SP Mk2
Dan nu de Supra. Qua afwerking en gebruikte materialen is al te zien, dat deze verdeeldoos een stapje hoger staat op de ladder. Maar maakt de Supra het ook klankmatig waar? Gelukkig wel! De MD06SP is de enige verdeeldoos in deze test, die is voorzien van filtering. “Non-Intrusive Filtering” noemt Supra het zelf. De rommel wordt uit de stroom gefilterd zonder dat het filter-proces de weergave negatief zou beïnvloeden. En inderdaad is duidelijk te horen, dat de SuperUniti gereinigde stroom te verwerken krijgt. De weergave is schoon, gepolijst en er gaat een weldadige rust van uit. De muziek staat voor een prachtig zwarte achtergrond. Stilte is ook daadwerkelijk stilte. De stem van Andrea Bocelli komt los van het orkest; de instrumenten klinken evenwichtig, natuurlijk en gewoon mooi. Tonen sterven prachtig langzaam weg en geven de muziek iets meditatiefs waar dat passend is. Echter: in combinatie met Supra’s eigen LoRad netsnoer kan het resultaat een enkele keer iets te gepolijst klinken, waardoor de weergave aan spanning en fascinatie kan verliezen. Mijn voorkeur gaat daarom uit naar het Supra MD06SP verdeelblok in combinatie met het Chord PowerChord netsnoer (of eigenlijk twee: eentje van de wandcontactdoos naar het Supra-blok en eentje van de Supra naar de SuperUniti).
Over filtering is een heleboel te zeggen. Veel is afhankelijk van persoonlijke smaak, samenstelling van de audioset en woonomstandigheden.
Ten eerste: filtering kan een heleboel rotzooi uit de stroom verwijderen (schakelende koelkasten, laders van telefoons of tablets, interferentie, etc.), maar wanneer de filtering niet op de juiste manier wordt toegepast kan ook dynamiekverlies optreden, waardoor de weergave saai en levenloos wordt. Supra past een terughoudende filtering toe, die niet overmatig agressief ingrijpt. Ik heb dan ook nauwelijks of geen verlies aan dynamiek kunnen vaststellen, met name wanneer ik de Chord PowerChords gebruikte. Met de Supra LoRad werd de muziek soms iets te gepolijst en kwam de dynamiek een heel enkele keer een beetje in het gedrang. Bedenk wel: niet ieder apparaat zal even positief reageren op filtering, dus experimenteren en goed luisteren blijft het devies.
Ten tweede: wie (zoals ik) in een flat woont, waar veel elektronische “rommel” van alle flatbewoners op het net aanwezig is, zal veel meer baat hebben bij filtering dan iemand die in een vrijstaande woning aan de rand van de stad woont. Maar iedereen zal kunnen profiteren van Supra’s bescherming tegen pieken in de netspanning, want een stekkerblok met een doorgebrande beveiliging is goedkoper te vervangen dan een verkoolde voeding van één of meer audio-apparaten.
X-ECT PD-5
Tenslotte mag ik een relatief nieuw product onder handen nemen, dat onlangs aan het assortiment van Lexicom MultiMedia is toegevoegd: de X-ECT PD-5. Nooit van gehoord? Geeft niets. Dat geldt waarschijnlijk voor veel meer mensen. X-ECT is een jong, Nederlands bedrijf uit Nieuw-Vennep, dat in 2010 is opgericht. De doelstelling van dit bedrijf is, audioproducten van een hoge kwaliteit te leveren voor een redelijke prijs.
495 Euro voor een stekkerblok zonder netsnoer? Is dat een “redelijke prijs”? Ik vind van wel. Zeker voor een handgemaakt product. Pak het stekkerblok beet en je voelt, dat je letterlijk en figuurlijk een zwaargewicht in handen hebt. De PD-5 is voorzien van een zware aluminium buitenmantel, die niet alleen voor mechanische stabiliteit zorgt, maar ook ongewenste resonanties effectief dempt. De contactdozen zijn niet te dicht bij elkaar geplaatst, zodat stekkers er makkelijk in gestoken en weer uit getrokken kunnen worden zonder dat daarbij vingers in de knel raken. Qua afwerking staat de PD-5 op een hoog niveau; de diepblauwe kleur duidt op hoogwaardig spuitwerk en geeft het stekkerblok een degelijke, luxe en serieuze uitstraling.
De IEC-aansluiting (voor het netsnoer) en de contactdozen zijn met zwarte schroeven bevestigd, maar telkens is één schroef van glanzend metaal, waarmee de fase wordt aangeduid. Dat is toch veel mooier dan een rood stickertje?
Inwendig is de PD-5 voorzien van koperen multistranded bedrading met een diameter van 2,5 mm² per stuk. Als extra audiofiele lekkernij is het stekkerblok voorzien van ster-aarding. Dat betekent, dat de aarding niet van de ene contactdoos naar de andere wordt doorverbonden, maar dat de aarding van elke contactdoos vanuit één centraal aardpunt begint. Deze constructie heeft het voordeel, dat storingen en “rommel” op het stroomnet niet via de aarding worden overgedragen op de volgende contactdoos, maar worden afgevoerd via het centrale aardpunt. Een voorbeeld: wanneer uw versterker in één stekkerblok zit met een ander apparaat, dat interferentie veroorzaakt door een matige afscherming of een niet optimaal geïsoleerde schakelende voeding, wordt die interferentie niet overgedragen via een doorverbonden aarding, maar afgevoerd via het centrale aardpunt. De muziekweergave wordt er niet door verslechterd en daar gaat het tenslotte allemaal om, nietwaar? Uiteraard werkt deze constructie alleen, wanneer u de PD-5 aansluit op een geaarde wandcontactdoos, maar dat doet iedere serieuze audiofiel sowieso, toch?
Dat was een lange inleiding, maar we hebben het dan ook over een bijzonder product (vind ik). De PD-5 is beluisterd met de Supra LoRad en de Chord PowerChord. Niets ten nadele van de AudioQuest NRG-X3, want dat is een prima netsnoer, maar het paste qua prestatieniveau niet goed bij de PD-5, die (ook qua prijs) in een andere divisie speelt.
Er waren twee combinaties, die mij erg blij maakten en die ik hier zal bespreken (in volgorde gezien vanaf de wandcontactdoos):
(1) PowerChord + PD-5 + PowerChord + SuperUniti;
(2) LoRad + PD-5 + PowerChord + SuperUniti.
Deze combinaties klonken absoluut super en verschilden slechts in kleine details. Dit was het mooiste van de hele middag!
Ik noteerde voor beide combinaties: een prachtig en doortekend stereobeeld dat zowel in breedte, diepte en hoogte geen wensen openlaat, een mooi ontwikkelde dynamiek (macro en micro), een prachtig diep en melodieus laag, zeer weinig kleuring, een uiterst muzikale en bijzonder boeiende weergave. Andrea Bocelli stond vol vuur en emotie te zingen in de luisterruimte, waarbij hij hoorbaar los stond van het orkest, dat op de juiste afstand achter hem voor een perfect uitgebalanceerde begeleiding zorgde. Elk instrument had zijn eigen, herkenbare klank en werd realistisch weergegeven. Alle melodielijnen waren afzonderlijk te volgen, elk detail werd in de juiste proporties weergegeven en toch viel het geluidsbeeld niet uiteen in een verzameling details, maar bleef het muzikale totaalbeeld volledig intact. La Voce del Silenzio was niet langer een ideale “test-track”, maar een weergaloos stuk muziek dat mij van de eerste tot en met de laatste noot boeide.
In combinatie (2) zorgde het Supra LoRad netsnoer voor iets meer rust en diepte in het geluidsbeeld, waarbij tevens de scherpe randjes van sommige “S”-klanken werd gemilderd. Combinatie (1) klonk iets rauwer en een nuance scherper, met name bij de “S”-klanken. Mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar combinatie (2), omdat ik de vloeiende, organische weergave van die combinatie als bijzonder oorstrelend heb ervaren. Maar zoals gezegd: dat is strikt persoonlijk. De X-ECT PD-5 is een excellente verdeeldoos, die de muziekweergave van uw kostbare audioset naar een hoger niveau kan tillen door juist dat laatste stukje prestatieverbetering aan de keten toe te voegen.
Conclusie
Welke combinatie van netsnoeren en verdeeldozen u ook kiest, het resultaat zal altijd stukken beter zijn dan met een standaard dropveter en een bouwmarkt-verdeeldoos (onder voorwaarde dat u een geaarde wandcontactdoos gebruikt!). Uw keuze zal worden bepaald door persoonlijke smaak en budget, maar dat er voor ieders smaak en budget een prima oplossing te vinden is, lijkt mij een prettige conclusie. Vergeet niet: een keten is zo sterk als de zwakste schakel. Als het gelijk bij de eerste schakel (de stroomverzorging) al fout gaat, zal de hele keten nooit optimaal presteren!
Meer informatie of bestellen?
– Jentech DB06-EU, een 6-voudige verdeeldoos met vast netsnoer (€ 99,–);
– Supra MD06SP Mk2, een 6-voudige verdeeldoos met 3-voudige overspanningsbeveiliging (€ 169,–); Opvolger heet Mk3 .
– X-ECT PD-5, een 5-voudige verdeeldoos met ster-aarding (€ 549,–); Ook verkrijgbaar in 8-voudige uitvoering (€ 725,-)
– Supra LoRad netsnoer (€ 99,– / 1 meter); Ook bij ons op de rol verkrijgbaar (met losse stekkers)
– Chord PowerChord netsnoer (€ 250,– / 1 meter);
– AudioQuest NRG-X3 netsnoer (€ 79,– / 0,9 meter).