Vergelijkende luistertest: Naim Supernait2 & ND5 XS of Naim SuperUniti?

Wat klinkt beter: alles-in-één of losse componenten?

Naim heeft zijn krachtigste geïntegreerde versterker, de Supernait, flink onder handen genomen. Wie Naim kent, weet dat hier geen sprake is van een oppervlakkige cosmetische opfrisbeurt. Sterker nog: het uiterlijk is nauwelijks gewijzigd. De belangrijkste wijzigingen bevinden zich in het inwendige van de versterker. Op de website van Lexicom MultiMedia is in een uitgebreid nieuwsbericht aangegeven, wat er allemaal is veranderd. Daarom beperk ik mij hier tot een korte opsomming van de belangrijkste zaken.

Supernait2_4Uitgangspunt bij de ontwikkeling van de Supernait 2 was een zo eenvoudig mogelijk ontwerp. Korte signaalwegen, hoogwaardige componenten, geen overbodige toeters en bellen. Alles staat in het teken van een optimale muziekweergave.
Dus is de dubbele rij keuzeknoppen op het front (voor “weergave” en “opname”) vervangen door een enkele, omdat (bijna) niemand tegenwoordig nog zelf opneemt. Dat maakt de signaalwegen weer een stukje korter.
De ingebouwde DAC van de oude Supernait is eveneens verdwenen. Naim wilde van de Supernait 2 een pure versterker maken. Daarbij gaat Naim er van uit, dat de Supernait 2 naar alle waarschijnlijkheid zal worden gecombineerd met een netwerkspeler uit de ND-serie en die zijn voorzien van digitale ingangen. Probleem opgelost. Bovendien maakt het weglaten van de DAC de verschillen tussen Supernait 2 (versterker) en de SuperUniti (alles-in-één) duidelijker.

Het verwijderen van de DAC geeft meer ruimte aan de eigenlijke versterker. Alles is gedaan om interferentie, microfonie en resonanties te voorkomen. Componenten van topkwaliteit, een printplaat met een herziene layout en een verende ophanging, ingangen die niet aan de print zijn gesoldeerd maar “handwired” en dus ontkoppeld, een lekker dikke trafo die ver bij de ingangen vandaan staat, condensatoren die dicht bij de voeding en de vermogenstransistors staan, een voorversterkersectie die is afgeleid van voorversterker-topmodel NAC 552 en is voorzien van Naim Discrete Regulators, mooie Alps Blue Velvet volume- en balansregelaars, enzovoort, enzovoort.
Het vermogen is met 2×80 Watt aan 8 Ohm onveranderd, maar Naim claimt dat de dynamiek en de “ademruimte” door alle verbeteringen zijn toegenomen, waar de muziekweergave duidelijk van profiteert.
De kers op de taart wordt gevormd door een Klasse A hoofdtelefoonversterker, die is voorzien van een 6,35mm aansluiting. Noem me ouderwets, maar zo’n dikke, solide aansluiting vind ik toch veel prettiger dan die 3,5mm friemelstekkertjes. Die zijn handig voor smartphones en MP3-spelers, maar op een volwassen versterker hoort een volwassen hoofdtelefoon-aansluiting.

Gebruikte apparatuur
In de luisterruimte van Lexicom MultiMedia heb ik de Supernait 2 beluisterd in combinatie met een ND5 XS netwerkspeler. Deze combinatie is vergeleken met een SuperUniti. De nadruk ligt echter op de Supernait 2/ND5 XS-combinatie, omdat ik met name de nieuwe Supernait 2 aan de tand heb gevoeld. Zoals gebruikelijk heb ik Audiovector Si3 Avantgarde Arreté luidsprekers gebruikt, in combinatie met Chord Sarum luidsprekerkabels. De interlinks waren een Naim Snaic en een Chord Chorus Reference, allebei DIN-kabels. Als netwerk-kabels heb ik twee Audioquest CAT6-kabels gebruikt. De netvoeding werd verzorgd door een Music Line PowerIgel.

Een eerste indruk
Natuurlijk heb ik een verwachtingspatroon, dat wordt ingegeven door ruim 30 jaar luister-ervaring. Qua geluidskwaliteit hebben losse componenten het altijd van “alles-in-één”-apparaten kunnen winnen. Die laatsten hebben als voordeel dat ze handiger, compacter en goedkoper zijn en… dat ze over het algemeen minder kritiek van een audio-vijandige wederhelft krijgen.

Maar wanneer de “alles-in-één”-machine een Naim SuperUniti is, verandert dat beeld. De SuperUniti is geen tweederangs alibi-apparaat dat is opgebouwd uit goedkope compromissen. Integendeel! De SuperUniti bestaat uit een hoogwaardige versterker, een uitstekende netwerkspeler en een prima DAC. Ik heb al meerdere malen mogen genieten van de hoogstaande geluidskwaliteit van deze alleskunner.
De combinatie van Supernait 2 & ND5 XS is een aardige tik duurder en bovendien zijn het twee “dozen”. Gezien de kwaliteit van de SuperUniti zal de combinatie flink aan de bak moeten om zich te bewijzen.

In eerste instantie worden de Supernait 2 en de ND5 XS verbonden middels een standaard Snaic, die door Naim wordt meegeleverd. Tot mijn grote verbazing weet deze combinatie zich niet onmiddellijk te distantiëren van de SuperUniti. De verschillen zijn er wel, maar ze zijn veel kleiner dan ik had verwacht. De Supernait 2/ND5 XS-combinatie klinkt iets verfijnder, iets voller, iets beter gedefinieerd, iets ruimtelijker en levert een iets vollere bas. De SuperUniti heeft een iets hardere klankkleur en geeft iets minder details weer; hij is iets minder subtiel.

Wat valt op in deze vergelijking? Het woord “iets“. Dus vraag ik me af: is dit alles? Worden de verschillen tussen de SuperUniti en de Supernait 2/ND5 XS-combinatie samengevat in het woord “iets“? Dat kan toch niet waar zijn?

Weg met de Snaic, leve de Chorus Reference!
Oké, oké, ik geef toe: dat is nogal provocerend geformuleerd. Maar zo heb ik het ervaren. Ik ben nooit een liefhebber van DIN-kabels geweest en zeker niet van de (in mijn oren) matig presterende Snaic. Dus wanneer ik niet verder kom dan het hierboven omschreven “iets“, geef ik als eerste de Snaic de schuld. Een vooroordeel? Ach… ik noem het liever een combinatie van ervaring en intuïtie. Ik ken de Audiovectors goed genoeg om te weten dat zij niets verhullen: garbage in is garbage out. Ook de Sarum luidsprekerkabels geven alles ongefilterd door. De ND5 XS ken ik ook al langer en ik weet dat-ie beter moet kunnen presteren dan “iets“. Zou de nieuwe Supernait 2 dan een tegenvaller zijn? Sorry, maar dat geloof ik niet. Dus begin ik eerst met het verwisselen van de Naim Snaic. Om de vergelijking eerlijk te houden, pak ik wederom een DIN-kabel. Ditmaal een Chord Chorus Reference. Die is wel ongeveer 2,7 keer zo duur als de Snaic, maar dat mag de pret niet drukken. Het gaat tenslotte om de muziek, nietwaar?

Luisteren
Nu moet ik heel voorzichtig formuleren, want eigenlijk spoken er diverse krachttermen door mijn hoofd om aan te geven hoe groot het verschil tussen Snaic en Chorus is. Mama mia! Die Snaic was dus de handrem op de Supernait 2/ND5 XS-combinatie. Nu die flessenhals is opgeheven, kan de combinatie vrijuit spelen. Wàt een verschil! Nu hoor ik het verschil tussen een versterker die alleen maar versterker hoeft te zijn en een “alles-in-één”-apparaat waar het van binnen heel druk is.
Begrijp me niet verkeerd: de SuperUniti is een muziekmachine die op een bijzonder hoog niveau presteert en waarmee iedere muziekliefhebber uit de voeten kan. Maar de nieuwe Supernait 2 laat wèl horen, dat hij een grote stap voorwaarts heeft gemaakt, onder meer door alle niet-versterker-taken van zich af te schudden.

In vergelijking met de SuperUniti klinkt de Supernait 2/ND5 XS-combinatie ruimtelijker en groter. De muziek komt met meer gemak uit de luidsprekers rollen. Er is een grotere rust in de weergave en de klank is natuurlijker, waardoor de muziek mij meer boeit. Accuracy of timbre noemen de Britten dat. Daarmee wordt bedoeld, dat een viool ook echt als een viool klinkt en niet als de reproductie van een viool. De detailweergave is uitstekend: alle details worden gepresenteerd als onderdeel van de muziek. Dat is belangrijk, want wanneer ik alleen maar een heleboel details hoor en het totaalbeeld van de muziek verloren gaat, is er geen sprake van een homogene, muzikale weergave.
De SuperUniti kleurt wat meer, klinkt compacter en minder verfijnd. Bij drukke passages in de muziek kan hij soms zelfs een soort mechanische bij-klank krijgen. Dat moet niet worden overdreven, maar ik geef het aan om de verschillen te verduidelijken.

Keith-Jarrett-Paris-concert-lexicomDe Supernait 2/ND5 XS-combinatie laat de muziek van Keith Jarrett levendig, natuurlijk en “echt” uit de Audiovectors swingen. De track Blues van zijn album Paris Concert heb ik niet vaak zó mooi gehoord. De vleugel wordt levensgroot afgebeeld en de majestueuze klank komt volledig tot z’n recht. Alle dynamiekverschillen in Jarrett’s spel worden subtiel en in de juiste proporties weergegeven, met de exacte timing die zo belangrijk is in de muziek van Jarrett.
Natuurlijk kan ik het niet laten om ook La Voce del Silenzio van het album Vivere van Andrea Bocelli af te spelen. Dat nummer boeit mij keer op keer. De Supernait 2/ND5 XS-combinatie stelt mij niet teleur. Andrea staat ruim vóór het orkest, zoals het hoort, en het orkest krijgt alle ruimte om breeduit te spelen. Heerlijk. Alle instrumentale subtiliteiten worden keurig door de luidsprekers gestuurd en de stem van Andrea is helder, duidelijk te volgen, beweeglijk en Italiaans gepassioneerd.
Een andere stem die ik graag hoor, is die van Alison Krauss. Dit keer het melancholieke nummer It wouldn’t have made any difference van het album Forget About It, dat subtiel en rustig wordt neergezet. De kristalheldere stem van Alison, de zangerige Dobro van Jerry Douglas…… Sorry, ik droomde even weg. De weergave is kamerbreed, waarbij elk instrument, elke noot, elk detail onopvallend maar met grote precisie in de luisterruimte tot klinken wordt gebracht. Ook al kan de SuperUniti een heel eind meekomen, ik prefereer toch duidelijk de Supernait 2/ND5 XS-combinatie.

De opname van de Brandenburgse Concerten van J.S. Bach door Trevor Pinnock met The Englisch Concert is één van de mooiste opnamen van deze zeer vaak uitgevoerde stukken. Via de Supernait 2/ND5 XS-combinatie geniet ik van het eerste deel van het eerste concert. De violen klinken natuurlijk, vrolijk, gedetailleerd en ruimtelijk, met een exacte timing die de muziek levendig houdt. De hoorns hebben hun typerende, onmiskenbare klank die uitstekend wordt gereproduceerd en het klavecimbel danst en twinkelt overal omheen en onderdoor in een aanstekelijk ritme. Wie denkt dat klassieke muziek saai is en niet swingt, zou deze opname echt eens moeten beluisteren. Bij voorkeur via deze Supernait 2/ND5 XS-combinatie en de Audiovectors.

Tenslotte speel ik nog enkele tracks van de CD Arabesque, een demo-CD van Crystal Cable met klassieke stukken in een super-opnamekwaliteit. Om te beginnen Track 15. Dit is genieten: de prachtige Prelude uit de Suite voor Cello Solo BWV 1007 van J.S. Bach, die fenomenaal wordt gespeeld door Pieter Wispelwey op een zeer fraaie cello, die zo mooi in de luisterruimte wordt neergezet dat hij bijna aan te raken is. Het plaatje is helemaal compleet: de snaren, de klankkast, maar ook de strijkstok en af en toe zelfs de ademhaling van Wispelwey. De Supernait 2/ND5 XS-combinatie doet dit echt fantastisch. Waar de SuperUniti toch soms een lichte onrust in de weergave kan vertonen, blijft de Supernait 2/ND5 XS-combinatie onverstoorbaar en soeverein.
Ik ga naar Track 8, het Allegro uit de Triosonate RV 85 van Vivaldi, gespeeld door de Katona Twins en het Carducci Quartet. Heel apart, deze bewerking voor akoestische gitaren. De track is kort, maar geeft een uitstekende indruk van de klank van de gitaren. De Supernait 2/ND5 XS-combinatie is wederom superieur qua weergavekwaliteit. Niet dat de SuperUniti er een rommeltje van maakt, maar de Supernait 2/ND5 XS-combinatie zorgt voor meer finesse, een nòg mooier decay, meer detail in het geluid van snaren en klankkast. De rust in de weergave zorgt, dat ik me nòg beter kan concentreren op de muziek.

arabesque-cover-lexicom-multimediaUiteraard mag track 11 niet ontbreken. De Danse Macabre van Saint-Saëns, die prachtig wordt uitgevoerd door Eiji Oue en het Minnesota Orchestra. De Supernait 2/ND5 XS-combinatie schildert wederom het mooiste plaatje, maar dat zal niemand verbazen. De ruimtelijkheid, de verfijnde akoestische informatie en het gevoel in een echte concertzaal te zitten, maken het beluisteren van deze track tot een genot. De strijkers vloeien, de bassen zijn mooi diep en rijk, de xylofoon komt met precies de juiste attack uit de luidsprekers en de triangel twinkelt overal bovenuit. De vioolsolo’s aan het begin en het eind van het stuk worden gevoelig, fijnzinnig en melodieus gepresenteerd. Ook de SuperUniti doet heel erg z’n best op deze track, maar met name de ontspannen rust, de stillere achtergrond en de grotere mate van verfijning maken de Supernait 2/ND5 XS-combinatie toch opnieuw tot winnaar. Via deze combinatie komt het macabere van dit stuk inderdaad tot leven. Waar de SuperUniti in “drukke” passages soms een beetje de neiging heeft om de weergave enigszins te laten dichtlopen en de kleinste details onder het vloerkleed te schuiven, blijft de Supernait 2/ND5 XS-combinatie continu soeverein, rustig en beheerst. De muziek wordt gepresenteerd met een vanzelfsprekendheid die (ook in deze prijsklasse!) niet bij elke geïntegreerde versterker wordt aangetroffen.

Conclusie
De Supernait 2 is een geïntegreerde versterker, die alleen maar versterker hoeft te zijn. Alle muzieksignalen worden hem van buitenaf aangereikt, in dit geval door de ND5 XS netwerkspeler. Dus hij mag die grote ringkerntrafo met 7 windingen helemaal alleen gebruiken. En zoals Naim al zo vaak heeft bewezen: een lekker dikke voeding doet wonderen… De SuperUniti daarentegen moet zijn voeding delen met een netwerkspeler en een DAC, terwijl hij op papier, net als de Supernait 2, 2x80Watt levert.
Maar het is niet alleen de voeding, die de Supernait 2 tot een uitstekende versterker maakt, die hoorbaar “groter” klinkt dan de SuperUniti. De klankmatige prestaties zijn het bewijs, dat Naim veel werk heeft gemaakt van de “renovatie”. Sommige mensen zullen de DAC (en dus de digitale ingangen) missen. Ik niet. Net als Naim ben ik van mening, dat de Supernait 2 meestal met een netwerkspeler (met digitale ingangen) gecombineerd zal worden. De Supernait 2 heeft qua weergavekwaliteit een flinke stap vooruit gezet en is mijns inziens een uitermate begerenswaardige versterker geworden. Die winst geeft Naim gelijk.

Eerder in deze tekst schreef ik: “Qua geluidskwaliteit hebben losse componenten het altijd van “alles-in-één”-apparaten kunnen winnen.” Ook nu is dit weer het geval. Maar toch blijft in mijn achterhoofd de vraag branden: is het eigenlijk wel eerlijk om een geïntegreerde versterker als de Supernait 2 te vergelijken met een alleskunner als de SuperUniti? Ergens wringt dat.
De SuperUniti is een uitermate geslaagde combinatie van geïntegreerde versterker, netwerkspeler en DAC. Zeker in vergelijking met soortgelijke “alles-in-één”-machines van de concurrentie hoeft de SuperUniti zich nergens voor te schamen. Naim heeft een compacte, zeer goed gebouwde en kwalitatief hoogwaardige muziekmachine geschapen, die qua weergaveprestaties op eenzame hoogte staat.
Wanneer u op zoek bent naar een compact apparaat, dat zeer hoge prestaties levert en toekomstbestendig is, zal de SuperUniti u niet teleurstellen. In vergelijking met losse componenten bespaart u ruimte en geld, ook al omdat u geen interlinks hoeft te kopen.

Goed, de Supernait 2/ND5 XS-combinatie zet nòg betere prestaties neer, maar vergeet niet dat die combinatie bijna 1,4 keer zo duur is als een SuperUniti. En die prestaties komen alleen tot uiting, als ik de matige standaard-Snaic vervang door een betere interlink, in dit geval de Chord Chorus Reference. Dat maakt de totale combinatie bijna 1,5 (anderhalf!) keer zo duur. En dat is een serieus bedrag.
Is de Supernait 2/ND5 XS/Chorus Reference-combinatie dat geld waard? Dat hangt van uw prioriteiten af. Wanneer de kwaliteit van de muziekweergave uw eerste prioriteit is en u (net als ik) niet bereid bent om op dat gebied compromissen te sluiten, is deze combinatie absoluut een zinvolle investering. De weergavekwaliteit is bijzonder hoogstaand, zeer muzikaal en onweerstaanbaar voor een hard-core muziekliefhebber. Bovendien koopt u een combinatie, die in de toekomst nog verder uit te breiden en te upgraden is (denk aan de extra voedingen van Naim of zelfs een extra eindversterker).

—————————————————————-
Meer informatie?
Naim Supernait2
Naim ND5 XS
Naim SuperUniti