Trinnov Amethyst optimizer/voorversterker

Gepost door: lex
16 april, 2019
Reviews

Elektronische akoestiek correctie op professioneel niveau

Wie de mogelijkheid heeft om een hoogwaardig audiosysteem aan te schaffen heeft niet altijd de kans om een ruimte te creëren waarin de akoestiek voldoet aan alle regels. Sterker nog, veelal is de akoestiek het laatste waaraan wordt gedacht en zo wordt dat met zorg samengestelde systeem niet optimaal benut. Nu zijn er compromissen te sluiter in de vorm van de aankleding van de luisterruimte met meubilair, gordijnen en kleden, zelfs met akoestisch materiaal, maar even zo vaak zijn de harde vloeren, plafonds en wanden een boosdoener die de luidsprekers laat spelen met een boembas alsof hij in een echoput staat. Ook kan een onvermijdelijke, ongunstige opstelling roet in het eten gooien en het stereobeeld naar één kant verschuiven. Wie die problemen herkent en niet per direct aan de slag kan gaan met akoestische panelen, bastraps of aankleding heeft wellicht baat bij de Trinnov Amethyst, een elektronisch systeem voor de optimalisatie van de weergave.

Vakman

Trinnov komt uit de professionele sector waarbij geluidweergave een rol speelt. Denk aan concertzalen, bioscopen, conferentie oorden en studio’s. Daar is het van groot belang dat de weergave klopt, anders verlies je klanten of bezoekers. Maar Trinnov heeft verder gekeken dan de professionele omgevingen en producten gemaakt voor de huiskamer. De Amethyst is zowel een optimizer als een voorversterker en verenigd die twee functies door in het digitale domein zaken als frequentieverloop, fase verschuivingen en impulsweergave van luidsprekers aan te pakken. Tegelijk is het een zeer complete voorversterker met een reeks aan analoge en digitale ingangen, is het een renderer voor digitaal opgeslagen muziek via UPnP, een AD/DA converter en zelfs een elektronisch scheidingsfilter als u hem daarvoor gebruikt. Via het scheidingsfilter zijn ook opstellingen te maken met één of twee subwoofers in combinatie met de hoofdluidsprekers. De Amethyst kan een enorm aantal instellingen aan, veel te veel om op te noemen, de reden waarom het apparaat eigenlijk altijd door een vakman moet worden ingesteld. Dat zelfs dan zaken niet benut worden heeft ermee te maken dat de professionele sector eisen stelt die anders liggen dan thuis welke gewoon in de software opgenomen blijven.

4 R

Luisteren?

Omdat de Trinnov in voorkomende gevallen gekocht zal worden juist voor de akoestiekverbetering heeft het niet zoveel zin om een uitgebreide luistersessie aan de Amethyst te besteden, immers de correctie heeft vaak een zo grote invloed dat de klankbalans anders wordt, het stereobeeld en het fasegedrag van een luidspreker totaal anders is, zodat je niet kunt spreken van verschillen zoals tussen de ene en de andere versterker of luidspreker. De Trinnov is duidelijk bedoeld om problemen op te lossen en is geen universele voorversterker zoals merken die uitbrengen waarin een optimizer ontbreekt. Heb je geen akoestisch probleem, dan is een Trinnov niet de meest voor de hand liggende keuze.

Meten en rekenen

Omdat de Amethyst de functie van voorversterker in zich heeft, is een Aurender als muziekstreamer genoeg als bron. Een Bryston eindversterker stuurt een paar B&W luidsprekers uit de 800 Series aan in de winkelruimte waar de opstelling is gemaakt. Al bekend is dat de akoestiek van de winkel prima in orde is en toch kan de Trinnov Amethyst er nog aan verbeteren. Het grootste deel van het werk doet de Amethyst zelf, daarna begin het tunen van de weergave. Een PC of Mac is onontbeerlijk omdat de besturing voor de optimizer geschiedt met VNC, een programma om remote de Amethyst te bedienen. Het mooiste gaat dat via een bedraad Ethernet, Wifi werkt ook en de Amethyst kan als hotspot werken als er geen netwerk beschikbaar is. Belangrijk is dat de Trinnov werkt met een in eigen beheer ontwikkelde meetmicrofoon die in alle drie de dimensies meet. Hij wordt in ons geval opgesteld daar waar normaal het hoofd van de luisteraar zich zal bevinden, het is ook mogelijk om op diverse plekken te meten en die metingen te combineren zodat op meer plaatsen in de ruimte de weergave zo optimaal mogelijk zal zijn. De microfoon moet waterpas staan, precies gericht op het punt midden tussen de weergevers en op de juiste hoogte. Is aan al die voorwaarden voldaan dan geeft de Amethyst een ruissignaal om het volume niveau te bepalen. Dat moet zo rond de 75dB zijn op de luisterplaats. Daarna zal de Amethyst voor het linker- en het rechterkanaal afzonderlijk een testsignaal uitsturen waarmee de daadwerkelijke meting plaatsvindt. Dat meten duurt slechts luttele seconden en dan heeft de Trinnov alle data binnen. Vervolgens begint het rekenwerk van de processor en het instellen van de digitale keten in de Amethyst op de juiste waarden, een volledig automatisch proces.

Zelf instellen

Zodra de meting en het rekenen klaar zijn kunnen de uitkomsten worden bekeken. Het resultaat voor de winkel is opvallend goed, met een lichte afval in de lage tonen. Helaas zijn daarvan geen foto’s beschikbaar en gaan we met de plaatjes uit van een echte meting, in een andere ruimte, met andere apparaten en luidsprekers. Duidelijk is daarop in de bovenste grafiek te zien het onregelmatige verloop in de lage tonen, de dip rond 3kHz en het oplopende hoog. De ruimte waarin is gemeten heeft harde wanden, een harde vloer en weinig aankleding die helpt om de akoestiek beter te maken. De onderste grafiek laat zien wat de Trinnov doet om te corrigeren, de middelste is het eindresultaat. De twee volgende plaatjes tonen het fasegedrag van de luidspreker onder invloed van de ruimte en van het wisselfilter in de luidspreker naast het impulsgedrag. Dat wordt allemaal aangepakt door de Amethyst en geoptimaliseerd. Het resultaat zal de luisteraar wellicht niet bevallen, immers het karakter van de luidsprekers wordt aangetast en de warmte die u wellicht zo bekoorde is ineens weg. Daarom kan in de software het frequentieverloop met de hand worden aangepast. Ideaal is het als u beschikt over een meting afkomstig van de fabrikant. Gemaakt in een dode kamer van uw eigen luidsprekers, zodat u die meting 1-op-1 met de hand naar de Trinnov kunt kopiëren. Helaas geven veel fabrikanten die resultaten niet uit handen en moet er op het gehoor worden gewerkt. Trinnov stelt wel grenzen aan het regelen, anders zou u of de versterker of de luidsprekers kunnen beschadigen.

In de diepte

Er is echter meer waar u als leek mee kunt spelen, de Amethyst kent een vijftal voorkeuzes voor de weergave. Vanaf aangenaam tot aan monitoring kunt u de weergave bepalen. Duidelijk mag zijn dat “aangenaam” niet uit gaat van de meest rechte waarden maar een compromis zoekt dat prettig zal klinken, terwijl “monitoring” geschikt is voor de purist die exact wil horen wat goed en fout gaat in de opname. Meer presets zijn beschikbaar voor de luisterpositie. Alleen in uw stoel, samen op de bank, het gezin verdeelt over de kamer enzovoort. Wie nog wat stappen zet kan de optimale positie van de luidspreker bepalen en hem daarheen verschuiven. Op de foto ziet u de werkelijke positie van de luidspreker en de virtuele positie die Trinnov creëert in de software. Hoe meer u die twee over elkaar kunt leggen, des te beter het resultaat en des te minder zal er aangepast te hoeven worden. Wie nog verder in de advanced instellingen kruipt, moet daadwerkelijk weten waar hij of zij mee bezig is, want dat gaat tot in een diepte waar een ervaren geluidstechnicus soms zelfs geen raad mee weet.

Uitkomsten

Wat bereikte de Trinnov Amethyst in ons geval in de winkel, na een correctie te hebben toegepast, en hoe verhield zich dat tot de directe weergave waarbij de Amethyst slechts werkt als voorversterker. Zelfs na onze “ruwe” meting verkregen we een opmerkelijk resultaat. Zo verschoof het totale stereobeeld naar achteren, gelijk aan wat we zagen op ons computerscherm met de echte en de virtuele opstelling. Een heel bijzondere ervaring om de luidspreker te zien staan en elders te horen spelen. Hoewel dat “spelen” eigenlijk niet meer aan de orde was omdat de luidspreker het geluid totaal los liet. De weergave was, omdat we een kaarsrechte frequentie karakteristiek maakten, eerst kaal en hard, dat moet met de hand worden bijgesteld zoals ik al opmerkte. De keuzes tussen “aangenaam” tot aan “monitoring” waren overduidelijk hoorbaar, “neutraal” was het prettigste. Wat heel goed hoorbaar werd, was de akoestiek van de zaal waarin een live opname werd gemaakt. Met de Trinnov kwamen publiek en muzikanten pas echt tot leven. Een live opgenomen gitaarsolo bleek ineens van twee kanten te komen vanwege de zaalecho. Muziekweergave werd door het verbeterde fase- en impulsgedrag een stuk sneller. Tegelijk acht ik twee waarschuwingen op zijn plaats. Ten eerste raad ik dringend aan de Trinnov Amethyst in te laten regelen door een vakman die van wanten weet. Ten tweede, als u geen groot akoestiekprobleem heeft kan het middel erger zijn dan de kwaal. Maar wie echt zwaar heeft geïnvesteerd in een muzieksysteem en af en toe met de handen in de oren en tranen in de ogen zit vanwege akoestiekproblemen kan met de Trinnov Amethyst geweldig uit de voeten. Om die reden is een demonstratie thuis onontbeerlijk als u de Trinnov oplossing overweegt. Trouwens, als u al beschikt over een fraaie voor- en eindversterker kunt u ook volstaan met de Trinnov ST2-Hifi, dat is alleen de optimizer zonder extra in- en uitgangen. Een microfoon voor eigen gebruik met een microfoonstandaard zou ik in de aanschaf meenemen, die zal vaker van pas komen dan gedacht, vooral als u graag speelt met de aankleding van de ruimte en de plaats van uw meubels.