Townshend Audio Seismic Podium en IsoAcoustics Gaia

Zinvolle ontkoppeling van luidsprekers

Het is inmiddels een aantal jaren geleden dat ik voor het eerst op de High End Show in München kennis maakte met de Townshend Audio Seismic Podiums. Geprikkeld, omdat hetzelfde type luidsprekers als ik thuis gebruik stonden opgesteld met daarop seismograven, bleef ik staan en kreeg een kleine demo wat de invloed is van bewegingen in de grond op de luidspreker. Eigenaar van het bedrijf Max Townshend stapte op de vloer en de luidspreker op spikes bleek gevoelig voor de bewegingsenergie in de betonnen vloer, terwijl de luidspreker op het Seismic Podium geen enkele uitslag liet zien op de seismograaf. Townshend claimt dat de bewegingen in de grond een negatieve invloed hebben op de weergavekwaliteit, omdat elke kleine beweging de tweeter van positie verandert, een unit die zelf alleen maar minieme bewegingen maakt. Het omgekeerde fenomeen, het volledig ontkoppelen van de luidspreker van zijn ondervloer vind ik veel interessanter en dat was de reden dat ik eind 2016 Podiums onder mijn luidsprekers zette om vervolgens nooit meer weg te halen. Inmiddels zijn de Podiums gesignaleerd bij Lexicom Multimedia als aanvulling op de IsoAcoustics Gaia productreeks, ook een ontkoppelaar welke in de plaats komt van een spike en voordeliger is dan de Townshend reeks.

Load Cell

De nieuwste versie van de Townshend Seismic Podiums bestaat uit een metalen plaat met een rubberachtige coating aan de bovenzijde. Op elk van de vierhoeken zit een uitstulping waarin een gat is geboord. In dat gat vangt Townshend Audio het geheim van de werking, een Load Cell (rubberbal met daarin een veerconstructie), vastgemaakt aan een metalen vloerdeel en op spanning te brengen met een grote draaiknop aan de bovenzijde. De Load Cell’s zijn leverbaar voor verschillende gewichtsklassen en de afmetingen van de Podiums (type 1 t/m 5) verschillen om kleinere vloerstaanders te ontkoppelen tot aan de grootste systemen. Zodra de luidspreker op een Podium staat kan hij alle kanten op bewegen en dat is een raar gezicht. Gewend als iedereen is aan het bijna verankeren van een luidspreker met spikes aan de vloer of het gebruiken van een zware stand lijkt de Townshend oplossing volkomen onlogisch. Bovendien zo gaan stemmen op, zal de luidspreker gaan bewegen onder invloed van de conusuitslagen omdat ze door de lucht naar voren en naar achter te duwen de kast trachten te verplaatsen. Dat zou gaan leiden tot verlies van lage tonen. Het feit dat de luidsprekerbehuizing naar alle kanten kan bewegen doet de angst ontstaan dat de luidspreker om kan vallen. Dat laatste is zeker niet waar, het eerste trouwens ook niet zo is proefondervindelijk vastgesteld, de maximale beweging is maar klein en de Load Cell’s remmen de uitzwaai heel snel en effectief. Een luidspreker wordt op het Podium gezet zonder spikes onder de luidspreker zelf te schroeven.

Onzichtbaar

De Gaia ontkoppeling ontwikkelt door IsoAcoustics, bestaat uit een set met donker chroom afgewerkte voeten waarbij de keuze voor het juiste type (I, II of III) wordt bepaald door het eigen gewicht van de luidspreker. Ook de Gaia zorgt voor een hoge mate van isolatie tussen vloer en luidspreker, gaat het bewegen van de luidspreker zelf tegen en stopt oscillaties. Het weerkaatsen van geluid vanaf een harde vloer terug de luidsprekers in lost de Gaia net als Townshend eveneens op. Vanwege de inwendige constructie moeten luidsprekers niet verschoven worden maar opgetild en op de juiste plek worden neergezet als de Gaia eenmaal gemonteerd is. Bij elke Gaia set worden adapters voor M8, M6 en ¼” meegeleverd. De Gaia vervangt spikes volkomen en is geen onderlegger zoals de Townshend Seismic Podiums. Het “zwaaien” van de luidspreker behuizing is met de Gaia voeten veel minder het geval, nog steeds is enige beweging mogelijk, de inwendige constructie is echter veel stijver dan bij de Load Cell van Townshend het geval is. De Gaia is niet optimaal instelbaar voor elke luidspreker en gaat uit van een gemiddelde.

Beste toevoeging ooit

Koppeling van luidspreker of luidsprekerstands met de vloer via spikes is gemeengoed geworden, maar lang niet altijd de juiste oplossing. Het isoleren van de luidspreker met behulp van een veer of ander soort ontkoppeling zorgt vaak voor een meer ruimtelijk geluid, een meer 3-dimensioneel stereobeeld en een natuurlijker weergave. Bijproduct is dat ontkoppeling geluidsoverlast naar de buren sterk kan beperken, zowel met zwevende vloeren als met een betonvloer. Er zijn helaas maar een paar fabrikanten om het fenomeen te erkennen en af willen stappen van spikes, terwijl in de professionele sector er wel heel erg gelet wordt op ontkoppeling van luidsprekers van hun ondergrond. Laat ik voor ik bij een klant van Lexicom Multimedia ga luisteren eerst even mijn eigen situatie beschrijven. Ik woon in een appartement, met een betonnen vloer, daarop ligt een geluiddempende ondervloer die zowel het tikken van hakken in de kamer dempt als het contactgeluid naar de buren. Op de ondervloer rust een houten vloer bestaande uit een houten toplaag verlijmd op kruislings verlijmde houten dragers. Geen laminaat met zijn harde klank, allemaal echt hout. Mijn vloerstaande transmissielijnen stonden op spikes met onderleggers om de vloer niet te beschadigen. Op de achterzijde van de weergevers zit een schakelaar om het laag neutraal weer te geven, een boost te geven of juist af te remmen door wat eerder te laten afvallen. Op de spikes moest de schakelaar op “remmen” ander werd het laag veel te veel opgeblazen. Toen de Townshend Seismic Podiums onder de luidsprekers schoven is alle aandacht gegeven aan het exact op dezelfde plaats positioneren van de baffle ter voorkoming van een valse uitkomst, immers een luidspreker verschuiven verandert de weergave onder invloed van wanden en de luisterruimte. Met de Seismic Podiums kon de schakelaar naar de neutrale weergave, want van overmatig laag was geen sprake meer. Het laag werd aanzienlijk strakker, het middengebied trok open, hoge tonen werden fluweliger, het stereobeeld groeide naar alle kanten en het geluid kwam veel meer los van de luidsprekers. De belangrijkste winst zit in het laag, pas op dat moment realiseerde ik mij dat de losliggende houten vloer via de spikes één groot klankbord was geworden dat heerlijk mee resoneerde. Het is daarom wellicht mijn beste upgrade ooit, ongeacht het type luidspreker dat ik er op zet! Ik woon aan een drukke weg met veel verkeer en een tramspoor, misschien beperk ik de seismische bewegingen vanuit de weg en de flat eveneens, dat is voor mijn zonder seismograaf lastig vast te stellen. Het eindresultaat mag er zijn gelukkig en de Podiums blijven beslist staan.

Bij de klant thuis

De klant van Lexicom Multimedia kwam binnen om een jarenlang conflict met de buren op te lossen, de buurman irriteert zich aan de muziek. Wij kennen de klant ondertussen en het is bepaald geen jonge DJ die house en dance produceert op hoge decibel niveaus, het is een liefhebber van klassieke muziek die op een heel bescheiden geluidsniveau zijn collectie laat spelen. Zijn installatie bestaat uit een paar B&W CM10 S2 luidsprekers, een Bryston 4B3 eindversterker, een Music First passieve voorversterker, een T+A DAC8 en een Auralic Aries Femto streamer. De vloer van het appartement is vergelijkbaar met die van mij, beton, dempende ondervloer en houten topvloer. De B&W CM10 S2 stonden aanvankelijk op de eigen spikes met schotels om de vloer te sparen. Er werden enige tijd terug Gaia’s onder de luidsprekers gezet, in eerste instantie om de buurman te plezieren met als bijkomend voordeel dat de weergave ervan opknapte. Ik bezocht hem om te kijken of het Townshend Seismic Podium nog iets zou kunnen toevoegen aan de kwaliteit van de weergave. We luisterden samen eerst naar de huidige opstelling met Gaia type II onder de CM10 S2. Wat mij opviel was de rust in de weergave, geen rare uitschieters, geen overdreven laag, een fraaie balans over het gehele frequentiegebied. Je moet wel de hotspot opzoeken om een zangeres midden tussen de luidsprekers te houden en als ik achterover leun op de bank of juist naar voren buig verandert de laagweergave van bescheiden naar vol. Een klassiek werk met een zangeres en aan de rechterkant een pauk liet de paukslag als een diepe klank horen.

De eindsituatie

De volgende stap was het plaatsen van de podiums en daarop werden de CM10 S2 gezet met de Gaia dempers er nog onder. Daarmee verdween het verschil in lage tonen intensiteit tussen achterover leunen en voorover buigen. Het laag werd een stukje strakker, het middengebied opende zich wat verder, te merken aan de verstaanbaarheid van een zangeres. Ik liet de klant zijn favoriete rijtje testmuziek afwerken en kreeg gelijksoortige opmerkingen. De pauk werd nog wat beter waarneembaar, pianonoten kregen meer aanzet en het stereobeeld nam op positieve wijze in omvang toe. De laatste stap was het verwijderen van de Gaia en het rechtstreeks plaatsen de luidspreker op het Podium zonder spikes of andere onderzetters. Jammer dat het fenomeen terugkeerde van de veranderende basintensiteit, in mindere mate dan eerst op alleen de Gaia geval was, maar toch. Wat ook toenam was de diepte van de lage tonen, ze werden beslist niet harder, de weergave leek dieper naar de laagste frequenties door te gaan lopen. Het stereobeeld groeide nog wat verder, de plaatsing kreeg een positieve oppepper, bij de solo piano kwam het geluid van de hamer tegen de snaar plots los van de resonantie van de romp van het instrument. De pauk was voor mij een openbaring, waar zowel op de Gaia als op de Gaia/Podium ik één enkele slag waarnam veranderde dat in twee separate slagen op enkel het Podium. Waarbij veel meer details vrijkwamen van de pauk en het vel zelf. Van “ja, het is een slag op een pauk” werd het “dit IS een pauk en de muzikant geeft een roffel”. Bovendien vond ik de totale weergave harmonischer en verder in balans, kwamen details gemakkelijker vrij en verkreeg de weergave een verdere soepelheid. Onze klant voegde daaraan toe een betere scheiding tussen snaar en kast van viool, meer diepte in het stereobeeld en een toename van de stabiliteit van de plaatsing. Jammer dat ik niet bij de buurman kon gaan vragen of het doordringen van geluid naar zijn woning minder werd, er is een gentlemen agreement elkaar niet meer over muziek aan te spreken. Mogelijk dat het plaatsen van de Gaia dempers heeft bijgedragen aan een staakt het vuren. Of een Townshend podium nog meer bijdraagt kan ik alleen uit eigen ervaring vertellen. Mijn buren horen een stuk minder van mijn muziek en daarbij gaat het juist om het “dreunen” van bastonen, veelal overdreven aangezet op de CD om toch vooral aanwezig te blijven op inferieure monitoren, In-Ear hoofdtelefoons en MP3 aftreksels. Wat noch Gaia nog Townshend voorkomt in een flat is het doorgeven van geluid als ik draai op een hoog decibelniveau. Met dank aan mijn buren voor het tolereren van de hobby zolang ik het niet te gek maak.

Voor en tegen

Als ik een vergelijking maak tussen de Gaia oplossing van IsoAcoustics en de Seismic Podiums van Townshend Audio dan kan ik niet om het prijsverschil heen tussen de twee merken. Voor de bovenstaande klant zou dat een stijging van € 500,- naar € 1.700,- betekenen. Of hij die stijging de moeite waard vind kan ik niet bepalen, al kreeg ik de indruk van wel. Verder valt op dat de Gaia een nauwelijks zichtbare oplossing is die de spikes vervangt en vaak onder de luidspreker verborgen blijft. De luidspreker komt wel hoger te staan omdat de Gaia 30 tot 40mm hoog is. Het Townshend Seismic Podium hangt lager tussen de verende elementen en beïnvloed de hoogte van de speakers t.o.v. spikes niet of nauwelijks. Het Podium is meer flexibel en effectiever, hoorbaar in de weergave. Het podium zet je neer op de juiste plek en de luidspreker staat er los bovenop. Makkelijk als u net zoals ik weleens van luidspreker wisselt (voor recensies etc.). Een tussenoplossing is de Seismic Bar, een in lengte verstelbare strip staal met aan de uiteinden de Seismic Pod, die in paren onder de luidspreker wordt geschoven. Een stuk minder stabiel dan een Podium bij heel slanke modellen luidsprekers, wel goed toepasbaar bij een breder en tegelijk dieper model behuizing. Zowel de Gaia als Townshend werken niet alleen op een houten, losliggende vloer, ze werken ook op plavuizen, zeker op laminaat, PVC vloeren enzovoort. Wat u in ieder geval zult merken is een strakkere basweergave, een betere plaatsing van instrumenten, het verder loskomen van de muziek van de luidspreker en een verbeterde detailweergave. Resonanties ontstaan door mechanische koppelingen verdwijnen als sneeuw voor de zon. Muziek wordt vloeiender en minder vermoeiend. Wie aan een drukke weg woont, dicht bij een spoorlijn of in een gebied met seismische activiteit heeft het meeste baat bij Townshend oplossingen. Als alleen het ontkoppelen van de ondervloer van belang is en het Podium qua uiterlijk op problemen stuit bij huisgenoten maakt u met de Gaia een forse stap vooruit in vergelijk met een spike. Ontkoppelen is vele malen effectiever dan koppelen met spikes voor het behoud van een topweergave. Ik blijf dat volhouden, al lijk ik nog steeds samen met een handvol anderen op een roepende in de woestijn.