The Chord Company demo avond

The Chord Company demo avond:  “The art of cables explained”

Donderdagavond 19 september waren The Chord Company en hun distributeur Latham Audio aanwezig bij Lexicom MultiMedia om de belangstellenden te laten kennis maken met een groot deel van de door Chord gefabriceerde kabels en uitleg te geven over de daarin gebruikte techniek. Na de gebruikelijke opening door Lex Kersten en het voorstellen van de gastspreker door Latham Audio kreeg Patrick Mitchell van Chord het woord en stond dat gedurende de avond niet meer af. Hij legde uit dat lang niet alle kabels aan bod konden komen, hij zou zich toespitsen op de technieken en de verschillen tussen de diverse interlinks, luidsprekerkabels, ethernetkabels en netsnoeren.

Een korte historie van Chord vormde de inleiding, zo vertelde Patrick dat Chord daadwerkelijk aan de eettafel is ontstaan. Nabij Salisbury waar sinds jaar en dag Naim Audio is gevestigd. Sally Gibb was in die tijd werknemer in een Hifi shop waar Naim werd verkocht en vernam dat Naim steeds meer ging exporteren naar de USA. Daarmee was er een probleem voor Naim, waren in Europa kabeltjes met DIN stekkers heel gewoon, in de USA was het allemaal RCA (tulp) stekkers wat de klok sloeg. Sally was handig met de soldeerbout en begon thuis voor Naim DIN kabeltjes te maken die mee konden naar de USA. Dat prille begin is in de loop der jaren uitgegroeid tot een zeer gerespecteerd bedrijf waar kabels tot op het hoogste niveau met de hand en in eigen beheer worden samengesteld uit topklasse materialen. Sally Gibb zwaait er nog immer de scepter. The Chord Company heeft één doel: haal het beste uit je audiosysteem en het bedrijf draagt als motto: “Back to music”. Daarvoor is het nog steeds dagelijks op zoek naar de andere materialen, verbeterde technieken en vooral naar het gehoormatig verbeteren van de diverse kabels. Deels door meten en deels door constant te luisteren. Om na de inleiding en de technische uitleg zelf te kunnen luisteren is een set samengesteld waar Rowan Dernee van Latham Audio zich op heeft uitgeleefd. Geen esoterische apparatuur, maar een set voor u en mij bereikbaar en toch van hoog niveau. Bron is een Naim NDX 2 digitale muziekspeler met een XPS voeding, de versterker is een Naim Supernait 3 en de luidsprekers zijn Focal Kanta No.2. Muziek staat uiteraard opgeslagen op een Naim Uniti Core, verbonden via een Silent Angel Bonn N8 ethernet switch.

Kabels, zo legt Patrick uit, moeten tegenwoordig aan hogere eisen voldoen dan vroeger. Hetgeen alles te maken heeft met technieken welke jaren geleden ondenkbaar waren. Mobiele telefoons, Wi-Fi, het verschuiven van radio en televisie frequenties nodig voor een grotere bandbreedte met de toename van kanalen, het zijn allemaal bronnen van Radio Frequency Interference waar alle kabels als een antenne op reageren. Te gemakkelijk wordt aangenomen dat die RFI geen kwaad kan, maar als voorbeeld kunnen luidsprekerkabels aangehaald worden. Hun antenne werking wekt energie op die in de uitgangscircuits van versterkers terecht komt. Terwijl de uitgang alleen bedoeld is om energie af te geven. Het resultaat is een hoorbare verstoring. Afgeschermde kabels voorkomen dergelijke problemen. Om dat duidelijk te maken worden de RumourX en de ShawlineX van Chord met elkaar vergeleken. De RumourX is niet afgeschermd ouder type kabel dat nog vaak wordt gebruikt bij aanleg in kabelgoten. Op “Draw your Swords” van Angus & Julia Stone is te horen dat afscherming meer rust geeft in de weergave, zorgt voor een stillere achtergrond en daardoor meer informatie loslaat en transparanter is. Let wel, de isolatie en de geleiders van de RumourX en de ShawlineX zijn exact gelijk, alleen de afscherming is toegevoegd. Met de ShawlineX heeft de stem van Julia veel minder last van een harde slis en zelfs achter de bezoekers is nog steeds waar te nemen dat het stereobeeld in diepte is gegroeid, beter los komt van de weergevers en de weergave meer “slamm” heeft. Enkel en alleen omdat met een afgeschermde kabel als de ShawlineX het antenne effect weggehaald is aan de uitgang van de versterker.

Niet alleen afscherming, ook het gebruikte isolatiemateriaal maakt net als de connectoren uit. Veel gebruikt is PFTE, bekend onder de handelsnaam Teflon. PFTE kan echter al op kamertemperatuur zorgen voor een faseverschuiving en dat heeft invloed op de weergave. De demo laat horen dat PFTE aan de harde kant klinkt en een ongewenst eigen karakter meebrengt. De nieuwe isolator is XLPE en dat is ingezet voor onder meer de Signature reeks aan kabels. Was de Signature Reference nog opgebouwd met Teflon isolatie, in de SignatureX wordt XLPE om de geleider ingezet. Naast de nieuwe materialen zijn er ook nieuw ontwikkelde banaanstekkers op de markt gebracht met de naam Ohmic. De koperen connector is zwaar verzilverd. Zilver is boven goud verkozen vanwege de betere geleidende eigenschappen. Dat zilver verkleurt kan geen kwaad, de geleiding blijft net zo goed en zolang de stekker in de aansluit bus zit en daar weinig zuurstof kan komen neemt de verkleuring maar heel langzaam toe. In het Engels heet dat proces “Tarnish” en het is iets heel anders dan oxideren waarbij zuurstof in het zilver dringt. Werden connectoren vroeger gesoldeerd, de milieu eisen maken dat eigenlijk onmogelijk. Lood mag niet langer worden gebruikt in soldeer en de toevoeging van zilver is slechts ca. 5%. Door het ontbreken van lood zijn veel hogere temperaturen noodzakelijk om het soldeer te laten vloeien en dat leidt tot het beschadigen/verbranden van de isolatie om de geleider. Vandaar dat verbindingen zoals met de Ohmic plug worden gekrompen met een hoge kracht. Krimpen heeft als voordelen dat de overgang tussen de verzilverde plug en de verzilverde geleider niet langer bestaat en het resultaat zeer consequent blijft, nadeel is de hogere kostprijs. De demo met de track “Baby please don’t go” gespeeld door Harry Manx maakt al snel duidelijk aan de bezoekers dat XLPE en de Ohmic plug zorgen voor een weergave die niet alleen intenser is van klank maar tegelijk een dieper en krachtiger laag brengt met verbeterde definitie. Daardoor is de zanger ook beter verstaanbaar. De muziek speelt rustiger in de hoge tonen, zodat er langer naar te luisteren is. Patrick merkt op dat net als elk ander onderdeel van de set ook de kabel aan veroudering onderhevig is, een proces dat wordt versneld met de komst van nieuwe ontwikkelingen en betere materialen.

Net voor de pauze komen de ethernetkabels aan bod. Chord claimt dat het ontvangen en afwijzen van pakketten met data beter zal lukken als er minder ruis op de lijn zit, zodat de receiver in een streamer beter zijn werk kan doen en de processor minder zwaar zal belasten. Een ethernetkabel zoals meegeleverd met een printer wordt afgezet tegen een Shawline met gelijke lengte. De verbetering laat zich vergelijken met de winst met XLPE, een krachtiger en grommend laag, meer definitie, meer rust, een prettiger stem. En de gitaar van Joe Bonnamassa met “Drive” toont meer details per snaar. Idem met Harry Cohn en “Girl of mysterious sorrow” als we van de Shawline doorgaan naar de Signature. Het verschil tussen de kabels wordt onderling kleiner naarmate de prijs van de kabel stijgt. Zoals gewoonlijk zijn de laatste stapjes het meest kostbaar. Een set moet daarom de investering waard zijn en hoorbaar maken. De Signature geeft zeker een groter stereobeeld en na langer doorluisteren komen de verbeteringen steeds meer naar voren. Te snel A-B en B-A vergelijken werkt dus gewoon niet. Doorluisteren is een must. Zoals altijd is de belangrijkste ethernetkabel die tussen de switch en de speler. Op die plaats ruilen tenslotte de Signature en de Music van plaats op een nummer van Sophie Zelmani, een Zweedse zangeres, met de lieflijke muziek “Story of us”. Met de kostbare Music kabel is de stem meer karakteristiek en minder gewoontjes. Het laag is steviger en gaat daardoor zelfs even licht overheersen. Dat is veel vaker het geval met Scandinavische opnames, daar houdt men kennelijk van donker. De weergave als geheel is vloeiend, losjes en ritmisch sterk. Om een idee te geven, de Music kost € 4.600 voor één meter digitaal streaming kabel.

Na de pauze is het tijd voor interlinks en combinatie met luidsprekerkabels. Patrick haalt de directionaliteit van geleiders aan en legt ook uit wat Tuned Aray eigenlijk is. Simpel uitgelegd voorkomt Tuned Aray door middel van een extra verbinding in de plug dat er reflecties ontstaan op de overgang tussen kabel en plug. Een fenomeen dat al langer bekend was in de hoogfrequent en digitale techniek, maar eveneens hoorbaar te maken is op de frequentieband van 20Hz tot 20kHz. De reflecties veroorzaken een mechanische ruis en die stuurt een deel van de elektrische energie terug de kabel in. Tuned Aray voorkomt die reflecties grotendeels. Dat werk niet alleen bij interlinks maar eigenlijk met elke type audiokabel. De overgebleven reflecties doven uit over de lengte van de kabel, de reden dat elke Chord interlink minimaal één meter lang is en luidsprekerkabels minimaal anderhalve meter. Tijd om te gaan wisselen met een combinatie van interlink en luidsprekerkabel waarin Tuned Aray is toegepast. Met drie verschillende tracks wordt het onderscheid duidelijk tussen een C-Screen met C-Line RCA, ShawlineX met Shawline RCA, SignatureXL met Signature RCA en tenslotte Music Taylon met Music RCA. De muziek is achtereenvolgens : “Stormy Monday” van Eva Cassidy, “So groovy” van Manu Katché en “Slow burn” van Kacey Musgraves. Bij elke wisseling is hoorbaar hoe consistent de opbouw in kwaliteit overeenkomt met de prijs van de kabel. Waar andere fabrikanten nog al eens heel wisselende resultaten laten zien in de kabellijnen blijft bij Chord het karakter van de kabels in de lijn gelijk en liggen de verbeteringen in het stereobeeld, in de hoeveelheid details. Evenzo in de snelheid in de weergave, de definitie en de impact van de muziek op de luisteraar. Naarmate de kabel beter is laat de kabel meer informatie door. Zo worden zaken hoorbaar als de akoestiek van opnameruimte, klappend publiek valt uiteen van een ruis tot losse paren handen en hoor je tot in de finesses de lucht door de instrumenten gaan.

Tenslotte komen de netsnoeren van Chord aan de beurt. Waarbij alleen gewisseld wordt op de Supernait 3 omdat het telkens opstarten van de streamer teveel tijd in beslag zou nemen. Geluisterd wordt naar “Van Gogh’s ear” van Seamus Fogarty als de Shawline, de Signature en tenslotte de Music voorbij komen. Uiteraard met in acht genomen juiste polariteit. Het wordt eentonig, de verbeteringen in de lijn zijn evident. De avond wordt afgesloten met John Coltrane & Miles Davis spelend “So what”. Puur voor het plezier van het team van Lexicom MultiMedia, Patrick Mitchell van The Chord Company, Rowan Dernee van Latham Audio en natuurlijk de bezoekers welke de moeite namen Lexicom MultiMedia te bezoeken. Een welgemeend en hartelijk applaus kreeg de organisatie voordat het informeel samenzijn en het vragenuurtje begon.