Rippen met Melco D-100

auteur: M. van der Hak

Rippen van cd’s lijkt eenvoudig, dat doe je met de pc of een laptop met iTunes, of wat geavanceerder met DBPoweramp, EAC of Foobar, en bewaart de flac- of wav-bestanden met de meta-data. iTunes en DBPoweramp zoeken automatisch de meta-data van de cd, binnen Foobar kan er uitgebreider worden gezocht met de additionele componenten “Discogs Tagger” of “Musicbrainz”. Maar er is meer muziek uit een cd te halen door de juiste instelling van het loopwerk, andere software en betere hardware.

Audio-Cd
Een Audio-cd is anders opgebouwd dat een data-cd. De laatste heeft een grote controle op het juist uitlezen van de data, er staan losse bestanden op, en er is daardoor meer redundantie.
Een audio-cd bestaat uit 3 gebieden, lead-in, program area en lead out. De lead-in bevat meerdere kopieën van de inhoudsopgave, de table of contents (TOC), die de startpositie van de tracks geeft; een tijdcode gerelateerd aan de start van de program area. De program area, het informatiedeel van de cd, bevat alleen een constante stroom van bits, wel opgedeeld in tracks. De bitstroom bevat, na decoderen, een structuur van tijd-frames met daarbinnen data-blokken per kanaal; deze structuur wordt tijdens het uitlezen opgebouwd en geeft de toegang tot de data en ook tot een bepaald tijdstip binnen een nummer van de cd.
Windows toont in de verkenner een lijst met nummers/tracks van de cd uit de opgebouwde index, die bestanden staan niet direct op de cd maar bestaan binnen de structuur.
Deze link https://en.wikipedia.org/wiki/Compact_Disc_Digital_Audio geeft meer achtergrondinformatie.

DAE of Rippen
Digital Audio Extraction of rippen heeft 2 uitdagingen, de offset van het loopwerk en de fouten bij het uitlezen door de lange bitstroom van de program area.
DAE van dezelfde cd met meerdere cd/dvd-spelers levert bestanden op die ongelijk zijn omdat iedere type cd-speler een bepaalde offset heeft. De offset bepaald mede waar de speler met de gegevens uit de TOC begint te lezen en stopt met lezen in de program area. De TOC verwijst naar de track met een verwijzing die gerelateerd is aan de start van de program-area, een relatieve verwijzing. Als de offset van de speler positief is worden de eerste frame van de muziek gemist, of juist de laatste bij een negatieve offset; zie onderstaande figuur. In het slechtste scenario kan de offset(setting) de speler dwingen te lezen in de lead-in of lead-out area, wat niet alle spelers kunnen.


Programma’s zoals EAC, DBPoweramp, Foobar en MediaMonkey kunnen gebruik maken van AccurateRip. Dit is een grote Database met informatie over cd/dvd-spelers en de resultaten van het rippen. Van de spelers is de offset bekend en van de geripte bestanden is de checksum bekend zodat deze kunnen worden vergelijken met de waarden van de rip. De rip kan 100% overeenkomen met de checksum in de database, maar ook 98.2%. Tegelijkertijd wordt de database aangevuld met de gegevens van de rip, de teller in de database wordt opgehoogd als de uitkomst positief, 100%, was.
Als cd’s worden uitgelezen op verschillende loopwerken met de juiste offset instelling, zijn de resultaten identiek, het aantal samples is gelijk, net als de checksum.
Het programma iTunes kent geen Offset correctie en zal daarom vrijwel altijd afwijkende resultaten geven t.o.v. andere software.

Dit is een aardige test: https://soundcheck-audio.blogspot.com/2011/05/cd-extraction-study.html#more over het nut van de juiste offset.
In deze test komt ook een discussie naar voren over een kleine correctie op de offset van “-30” samples die ook opgenomen is op de wiki: https://wiki.hydrogenaud.io/index.php?title=AccurateRip paragraaf Offset Accuracy
Leesfouten kunnen worden gecorrigeerd door herhaald lezen. Belangrijk is dat de buffering binnen het loopwerk wordt uitgezet, anders wordt tekens dezelfde waarde uit de buffer gelezen omdat er niet daadwerkelijk opnieuw wordt gelezen vanaf de cd. Verder zijn loopwerken soms voorzien van een mechanisme om de sectie van de cd met fouten aan te geven, de C2 error pointers. Als dit mechanisme niet goed werkt, is het beter het uit te zetten.
Belangrijk is dat niet alle leesfouten worden opgemerkt door het controlemechanisme, de CRC-check.

Melco D-100
Met de door Melco op de markt introduceerde D-100 wilde ik graag cd’s-rippen met mijn N1ZH60 en de kwaliteit beluisteren. Als voorbereiding heb ik eerst enkele andere testen uitgevoerd.
Met 3 verschillende loopwerken, 2 in de pc, een Plextor 2410 en 860, en 1 eenvoudige losse Asus zijn er rips gemaakt op de pc. EAC was voor ieder loopwerk correct, volgens Accuraterip, ingesteld, en alle bestanden hebben ook daadwerkelijk hetzelfde aantal samples. Na het kopiëren naar de Melco muziekserver N1ZH60 is er geluisterd. De verschillen tussen de bestanden zijn niet groot, waarbij de bestanden geript met de losse Asus het best klinken.

De 2e luistertest is er geluisterd naar nieuwe rips gemaakt met de Asus aangesloten op de Melco N1ZH60 en is er gefocust op gehoormatige verschillen van de offset instelling. Op de Melco N1ZH60 is namelijk met software release 3.8 een optie beschikbaar voor de offset instelling van een aangesloten loopwerk. De rips op de Melco N1ZH60 klinken aanzienlijk beter dan die van hetzelfde Asus loopwerk aan de pc; groter stereobeeld, meer rust, dynamiek met subtielere verschillen, een mooie weergave van het hoog en een strakke weergave van het laag; echt opzienbarend hoe mooi de software op de Melco een cd ript in vergelijking met EAC op de pc.

Voor het 2e deel is er getest met de Asus en een LG-loopwerk om de correctie op de waarde in de AccurateRip-database te verifiëren. Het blijkt dat de rips met de correctie van -30 samples beter klinken op beide loopwerken, meer definitie, minder scherp, en een ruimer stereobeeld. Het verschil in offset maakt gehoormatig uit. Dit is glad ijs na de voorgaande paragraaf, maar het is met meerdere luisteraars, deels blind, met herhaling getest. Het is deels te verklaren omdat de servo’s van een mechanisme dat het juiste spoor zoekt de voeding lastiger belast, wat meer ruis genereert op de voeding en dat zou weer jitter en fouten kunnen veroorzaken.

Na het ophalen en uitpakken blijkt de D-100 een flink apparaat te zijn dat er zeer degelijk uitziet en aanvoelt, en keurig is afgewerkt. Er wordt een losse voeding bijgeleverd. Na het aansluiten opnieuw de cd’s rippen; de Melco laat aan het begin de keuze als er meerdere uitvoeringen van de cd bestaan en de D-100 ript vervolgens opvallend rustig de cd. De meta-data wordt bijgevoegd en de cover art wordt bij Gracenote opgehaald. Het is een Blu-ray loopwerk dat standaard een veel grotere precisie van het laser-mechaniek heeft dan een cd-loopwerk en ook veel sneller is. Maar de snelheid van de D-100 ligt niet hoog doordat Melco enkele aanpassingen heeft uitgevoerd om het uitlezen te optimaliseren. De D-100 ript heel stil en rustig een cd in ongeveer 7-8 minuten. Omdat de offset onbekend was, zijn de eerste rips met een offset van “0” uitgevoerd. De muziek klinkt erg fraai vergeleken met de rips met de Asus en de LG, en natuurlijk ook in absolute zin. De rust en de autoriteit in de weergave is opvallend. Opnieuw een subtielere dynamiek, maar ook de intonatie van de stem van Diana Krall is beter. Kleine geluiden op de achtergrond zijn herkenbaarder en de dynamiek is toegenomen. Het is frappant hoeveel informatie toch op een cd is vastgelegd. De juiste offset voor de D-100 is +637 samples. EAC meet vanuit de AccurateRip-database en met de referentie cd’s +667, dat wordt na correctie +637. Dezelfde waarde als de waarde die de importeur van Melco bij navraag opgeeft. De rips met de juiste offset zijn opnieuw mooier, maar de stap is niet zo groot als bij de Asus. Wel lijkt dit invloed te hebben op de timing. Het inzetten van de stem en de intonatie zijn iets beter.

Conclusie
Een CD rippen met de D-100 aan de Melco N1ZH60 laat heel duidelijk horen dat de kracht van deze combinatie ligt in muzikaliteit, detail en nauwkeurigheid, zonder technisch te klinken. De D-100 doet zijn werk “opvallend” stil en betrouwbaar, en schakelt netjes uit met de N1ZH60. De kwaliteit van de rip’s zijn bijzonder goed. Het is een kostbaar apparaat maar bij een verzameling vanaf 1000 cd’s zijn de extra kosten t.o.v. de aanschaf van de cd’s eigenlijk te verwaarlozen. De mooie rips zijn uiteindelijk wel de muziek waarnaar wordt geluisterd.