Rega P3 draaitafel met Elys 2 element – Een icoon op analoog gebied
Er zijn van die zeldzame momenten in het leven van een audio- en vooral muziekliefhebber dat alles klopt en er alleen maar muziek weerklinkt vanaf een opgesteld systeem. De weinige keren dat zonder tunen componenten één geheel vormen en je niet kunt stoppen met luisteren. Ik had zo’n moment met de Rega Planar Three draaitafel waarin vanaf de fabriek een Elys 2 element is gemonteerd. De P3 zoals hij kortweg genoemd wordt heeft een aantal verbeteringen ondergaan ten opzichte van zijn voorgangers en dat laat hij graag horen.
Rega P3
Volgens Rega eigenaar Roy Gandy is er twee jaar aan de verbetering van de P3 gewerkt, tegelijk ook aan andere spelers van Rega neem ik zomaar aan, en het resultaat daarvan is als eerste de nieuwe RB330 arm. Het omhulsel waarin het lager zit dat de arm vrijwel frictievrij laat bewegen is nieuw ontworpen met als doel het nog verder verminderen van resonanties en kleuring. De armbuis verdeelt onzichtbaar zijn eigen massa op een manier die remmend werkt op resoneren want ook dat draagt bij aan een neutrale weergave. De bias instelling is verbeterd en eenvoudig instelbaar voor iedere leek. Er is een nieuw soort phonokabel aan de arm gemonteerd met Neutrik RCA pluggen aan het uiteinde en het contragewicht is anders dan voorheen van 100 gram staal.
Vervolgens is de plint aangepakt door Rega. Een inwendige buisconstructie zorgt voor extra stijfheid van het chassis tussen het centrale lager en de arm, waar geen beweging mogelijk mag zijn om microdetails hoorbaar te houden. De plint is licht van gewicht en rust op drie voeten die zorgen voor stabiliteit en ontkoppeling. Het messing lager waarop het plateau onvermoeibaar zijn rondjes draait heeft een betere maatvoering dan vroeger mogelijk was en heeft daardoor nooit te lijden onder de belasting, jaren speelplezier zonder zorgen is het gevolg. De plint is leverbaar in glanzend wit of zwart en meet met gesloten stofkap 11,7 x 44,7 x 36cm (H x B x D). De P3 weegt in totaal maar 6kg.
Het Optiwhite glazen plateau met een dikte van 12mm ziet er geweldig uit en is net als het sub plateau gemaakt volgens nauwere toleranties dan voorheen. De 24Volt motor om het plateau aan te drijven via een snaar is elektronisch geregeld en kan uitgebreid worden met de TT-PSU voor eenvoudig veranderen van de snelheid van 33 naar 45 toeren en het nog verder reduceren van vibraties in de motor zelf. In de Rega arm monteert men af fabriek tegen een zeer aantrekkelijke meerprijs van slechts € 100,- het Elys2 MM element dat een winkelwaarde heeft van € 200,-. Het element is vanwege de hoge uitgangsspanning van ongeveer 7mV geschikt voor elke MM phono versterker, het heeft een elliptische naaldvorm en laat zich op drie punten onwrikbaar bevestigen in de RB330 arm. De naaldkracht is optimaal bij 1,75g. De prijs van de Rega P3 inclusief het element is € 899,-. De door mij nog niet toegepaste TT PSU heeft een prijs van € 299,-, als u de P3 met Elys 2 en de TT PSU in één keer koopt zit het totaal op € 1.099,-. Misschien komt die combinatie later nog eens aan de beurt.
De set er omheen
Om met de Rega P3 te spelen is hij aangesloten op de interne phono versterker van een Luxman L-550AX MK II (€ 5.800,-) met de eigen aan de arm gemonteerde kabel. De Rega staat op een Quadraspire Soundstage € 139,-, een bamboe drager op messing voetjes die de speler verder ontkoppeld van de ondergrond. Die ondergrond bestaat uit een Quadraspire rek dat perfect is afgewerkt en toegesneden op het dragen van audiocomponenten. De luidsprekers die ik koppelde aan de Luxman zijn de B&W 804 D3 Diamond van € 4.500,- per stuk. Als je de prijzen bekijkt springt de Rega P3 met element er direct uit, je zou zeggen “te goedkoop” in deze opstelling, maar dat kan heel anders uitvallen dan gedacht zoals u straks kunt lezen.
Jigsaw
In de kop schreef ik dat soms alles als een puzzel in elkaar past en die puzzel is klaar zodra ik het naar haar genoemde album van Holly Cole opzet. Ineens klinkt er muziek, staat er een zangeres, heb je het gevoel dat hier puur en alleen muziek speelt. Hoe anders dan met het streamen van digitale muziek waar je toch moet zoeken naar de juiste combinatie. Deze analoge weergave leeft vanaf de eerste noot op een manier die digitaal wel bereikbaar is, met helaas een ander prijskaartje voor de bron. Goed, de Rega P3 levert niet het maximum aan resolutie, is niet het meest ongekleurde speler, hij is wel levendig, hij plaatst de soliste en de bandleden heel precies in een natuurlijk en open stereobeeld. Alles valt op zijn plaats en dat terwijl de P3 speler met Elys 2 element niet eens in de middenklasse van de Rega range zit qua prijs. Als Holly het nummer “Larger than life” inzet is dat voor mij de juiste aanduiding van de set. Ze vervolgt met “Be careful, it’s my heart” en dat zet een bijna tastbare piano in de luisterruimte, netjes op enige afstand van de zangeres. Cole staat mooi wat naar voren, met de stem op de juiste hoogte, teder en gevoelig vastgelegd, waarbij de stem niet te groot evenmin te klein is gehouden. Het is een prachtige uitvoering zeker met de solo piano welke zo zijn best doet, het geheel stroomt, vloeit en voelt natuurlijk aan. Ik laat van de LP kant 2 nog even doorspelen want alles lijkt even goed te gaan. Een solo instrument, de band, de muziek leeft en raakt mij. Uptempo nummers gaan net zo eenvoudig door de set heen als de rustige tracks. Pas als de muziek heel complex gaat worden heeft de P3 met de Elys 2 daar wel een dobbertje aan, zich manmoedig door de groef ploegend.
Zangkwaliteit
Eva Cassidy is erbij met haar LP “Songbird”, waarvan eerst de track “Fields of gold” speelt, heel aangenaam al blijft de stem wat ingehouden t.o.v. een echte topklasse speler zoals ik die goed ken (die ongeveer het 10-voudige kost). Muziek speelt heel zuiver, met een minimale vervorming, in deze prijsklasse onverwacht laag. Het past gewoon allemaal als Lego in elkaar op een manier die doet verlangen naar nog veel meer vinyl. Muziek speelt zo gemakkelijk en vrij in een echt opvallend goed stereobeeld. Er zit plezier in de speler en dat moet er uit, tot genoegen van deze luisteraar. “Wade in the water” doet er qua stereobeeld nog een schepje bovenop en zet een tweede stem heel ver naar links. Klein slagwerk en vingerknippen ver rechts. Toch ontstaat er geen alleen links-rechts effect zonder midden. Het gehele gebied voor mij is gevuld met muziek. Cassidy blijft de ster van de show en weet iedereen te overstemmen met haar geweldige stem. Ik kan het niet laten, “Falling leaves” moet gewoon de revue passeren. Het raakt me vol in het hart. Niet volmaakt technisch zuiver zoals streamen kan zijn, maar zo knap gevuld met leven is de weergave. Zo soepel en menselijk.
Chet Baker brengt met de track “Alone together” een zacht en lief laag waarop de trompet gedragen wordt. Die hangt luchtig in de ruimte. De saxofonist rechts heeft echt grote longinhoud en blaast krachtig en liefdevol. Wow, dit komt toch akelig dichtbij het echte instrument. De opname is nog uit de tijd dat marketing mensen de muziek niet tot ver in de compressie drukten om veel airplay op de radio te krijgen. De klanken van de blazers overheersen zo in kwaliteit dat ik haast vergeet dat het slagwerk en de bas een pluim verdienen. Natuurlijk is de plaat zodanig goed bronmateriaal dat het maximum uit de set te halen is, dat bereik ik helaas niet met een oude LP van de rommelmarkt. Het is wel de platenspeler die vooraan in de keten het werk staat te doen. Genieten! Ontbreekt er dan niets? Jawel, de absolute verfijning is er niet, het laatste detail ontbreekt wellicht, plezier heb ik volop en ervaar dat met volle teugen.
Sfeer is bepalend
Sade laat met ”Smooth operator” horen dat de P3 Elys 2 ritmisch niet de sterkste is, haar stem blijft overtuigend natuurlijk, waar de rem op de snelheid zit weet ik zo gauw niet. Het kan de versterker zijn, het element, de speler, storend is het gelukkig niet en neemt geen luisterplezier weg. Tonale zuiverheid heeft in de opstelling kennelijk een hogere prioriteit gekregen dan spektakel. Een extra streepje volume maakt veel goed en geeft meer schwung aan het geheel. Verwend als ik daarnet ben met de dynamiek op Chet Baker kan het zomaar zijn dat mijn beleving daarmee is beïnvloed, waardoor Sade niet meer zo binnenkomt. Als het meer rustige “Jezebel” start voel ik mij opnieuw thuis met de plaat en de platenspeler. Het is daarin juist de stem die zoveel expressie heeft en de aandacht vast weet te houden.
Mega klassieker, het “Köln Concert” van Keith Jarrett mag op de Rega mat gaan liggen. Eerste punt dat opvalt, is de mooie gelijkloop die ik meekrijg, geen spoor van zweven of flutter. Het is strak en het instrument staat groot in de ruimte. Onmiskenbaar een vleugel die de concerthal vult. Wat een meesterwerk is dit stuk, opgenomen in de jaren ’70. Hoe goed is de Planar Three die dit waar staat te maken. Veel meer is hier niet aan toe te voegen, het is een vleugel, een concerthal, een pianospeler en een prachtig stuk muziek. Pas als Jarrett gaat stampen op het podium merk je een beperking, de zaalakoestiek en de laagste tonen moeten het ontgelden, daarin moet deze Rega een aantal spelers op de ranglijst voor laten gaan Die Rega zelf trouwens kan leveren want zoals gezegd, de P3 zit nog niet eens in de middenmoot qua prijs. Taj Mahal met “Cakewalk into town” is een eyeopener, wat speelt dit weer heerlijk en twee mensen in de winkel staan met een grote glimlach mee te luisteren. Het is transparant, helder, zuiver, van geen kant scherp of vervormd en de stem van Taj is onmiskenbaar de zijne. Een volgende track is opgenomen met de Pointer Sisters voor backing vocalen. Zo zijdezacht en vol met karakter. Het is meeslepende muziek die in het gehoor blijft hangen. Al verdient het gitaarspel geen hoofdprijs, de zuiverheid van zingen ook niet, het is de sfeer en de lust tot musiceren welke afstraalt van de conus.
Ode aan Jeroen
Natuurlijk had ik kunnen afsluiten met klassieke muziek, lichte barok of zwaar orkestraal werk, maar wat is er leuker dan Alison Krauss & Union Station opzetten om mee te dansen op de country klanken van de dame, de vrolijke klanken van de getokkelde instrumenten door te laten dringen via de oren. Het is een heruitgave op het Mobile Fidelity label, in half speed mastering in de matrijs gesneden, waaraan veel aandacht is gegeven en dat komt op de P3 prachtig naar voren. Het een kleine ode aan de veel te vroeg overleden Jeroen Boonstra, die van deze muziek zoveel kon genieten. In de winkel, bij mij thuis en altijd probeerde hij de LP uit mijn handen te trekken om voorgoed mee naar zijn eigen huis te nemen. Jeroen was een groot fan van analoge weergave en zou met een brede glimlach de Rega P3 Elys 2 omarmd hebben. In zijn plaats doe ik dat dan maar. Omdat de speler het verdient en mij een dag muziekplezier bezorgde. Wat kan audio en muziek draaien niet alleen verschrikkelijk leuk zijn, maar met Rega ook nog eens betaalbaar. Wie nog platen heeft en zelf deze beleving wil ondergaan kan bij Lexicom Multimedia kennis maken met de speler. Naar mijn idee: horen=kopen.