Naim Series 200 en Sonus faber Olympica Nova III

Naim Series 200 en Sonus faber Olympica Nova III: Gouden koppel voor muziek

Een nieuw jaar is begonnen en dat betekent voor mij nieuwe luistersessies in de winkel of de luisterruimte van Lexicom Multimedia. Een deel van de hobby dat ik met liefde en passie uitvoer. Het team van Lex heeft ook vandaag weer een fraaie opstelling gemaakt die bij veel klanten in de smaak valt. Van Sonus faber staan er Olympica Nova III luidsprekers klaar, gekoppeld aan Naim Audio apparatuur. Niet het minste systeem, want er staat een NSC 222 streamer/dac/voorversterker klaar, met daaraan gekoppeld een NPX 300 voeding. Naim en voedingen, het is en blijft verleidelijk om zo’n upgrade ooit uit te voeren. De eindversterker is een Naim NAP 250, maar het nieuwe model dat ten opzichte van zijn illustere voorganger zowel aan de binnen- als aan de buitenkant een metamorfose heeft ondergaan. De opstelling is afgemaakt en onderling verbonden met Tellurium Q luidsprekerkabels, aan bronzijde vinden we van Chord Company Signature XLR interlinks, Chord ethernetkabel en netsnoeren. Zo staat alles klaar en mag ik mijn oren gaan spoelen met diverse genres muziek.

Sonus faber Olympica Nova III luidsprekers

De oplettende lezer kan zich wellicht herinneren dat wij de Olympica Nova III als eens hebben gebruikt, maar destijds gekoppeld aan een McIntosh versterker. Toen al hebben beschreven hoe de luidspreker is opgebouwd, maar voor de volledigheid toch nog even de highlights van dit model. Een Olympica Nova III luidspreker is afgewerkt met fineer op de wanden, met aluminium accenten en met leer rond de drivers. Een Olympica Nova III is een drieweg system met een 28mm tweeter, 150mm middentonen en twee 180mm woofers. Drivers waarin Sonus faber volgens zeggen speciale technieken gebruikt voor magneten en spreekspoeldraad. De woofer conus is samengesteld uit twee lagen papierpulp met daartussen een foam laag. De middentoon voegt daar voor de conus natuurlijke vezels aan toe. Elke tweeter heeft een speciale, eigen behuizing die Sonus faber omschrijft als Damped Apex Dome. Een ruimte achter de tweeter die reflecties dempt en het fase gedrag optimaliseert. De Olympica Nova III is een basreflex luidspreker met aan de achterzijde een langwerpige Stealth Ultraflex poort die in de Olympica een semi a-periodische, akoestische belasting geeft aan de woofer. De poort draagt bij aan het rendement van 90 dB en laat het frequentiebereik doorlopen tot aan 35 Hz. Scheidingsfrequenties tussen drivers liggen op 250 en 2500 Hz. De nominale impedantie is laag met 4 Ohm. De maten van een Olympica Nova III zijn 1104,5 x 376 x 459,8 mm.

Naim met Naim en Naim

Naim omschrijft een NSC 222 zelf als een streaming voorversterker. Een multifunctioneel apparaat dat ruim voorzien is van in- en uitgangen. Voor de vinyl liefhebber is er een MM ingang en voor de liefhebber van een hoofdtelefoon een uitgang welke min of meer gelijkwaardig is aan de uitgang van een veel geprezen Naim Uniti Atom Headphone Edition. Streamen kan vanaf een eigen muziek collectie, over USB zelfs tot bitrates van 32bit/384kHz en uiteraard vanaf muziekdiensten als Tidal, Qobuz, Spotify en ook internet radio ontbreekt niet. Dat alles bestuur je met een eigen Naim & Focal App die intuïtief werkt op iOS en Android. Of je pakt de Zigbee afstandsbediening en je ziet op de full color display wat de NSC 222 uitvoert. Een opsomming van mogelijkheden naast eerder genoemde diensten omvat AirPlay, Bluetooth, Google Cast, Multiroom integratie, Roon Ready, UPnP™ Streaming, er zijn analoge en digitale ingangen en er is gezorgd voor HDMI Arc.

Een NAP 250 heeft een lange historie die teruggaat tot 1975. Inmiddels in de zesde generatie is de filosofie gelijk gebleven, heeft alleen de techniek en het uiterlijk een paar sprongen voorwaarts gemaakt. Al langer in gebruik is een DR type voeding, vanaf de voorlaatste NAP 250 toegepast, ditmaal toegespitst op de nieuwste versie van de eindversterker. Daarbij maakt Naim voor deze eindtrap gebruik van dezelfde eindtransistoren als die in een Naim Statement versterker. De NAP 250 is de ideale partner voor een NSC 222 want de eindtrap levert tweemaal 100 Watt aan een 8 Ohm luidspreker, een vermogen dat in vrijwel alle gevallen meer dan genoeg is voor een huiskamer of luisterruimte. De behuizing zorgt voor een adequate afvoer van warmte, schermt af tegen straling van buitenaf en past bij de nieuwe vormgeving van de Series 200.

Elke NSC 222 kan gebruik maken van één of twee Naim NPX 300 power supply’s. Met twee Burndy kabels verbind je een NPX 300 met een NSC 222 of een ander passend Naim apparaat uit de Series 200 en 300. Een NPX 300 neemt volledig de taak over van de ingebouwde voeding en splitst het voeden van het analoge deel van een NSC 222 af van zijn digitale schakelingen. Een NPX 300 zorgt voor het verbeteren van dynamische eigenschappen, het onderdrukken van ruis en geeft een boost aan de performance van elke NSC 222. Wat dat betreft blijft Naim vasthouden aan zijn lange historie van losse voedingen als upgrade van apparaten.

Afspeellijsten

Ik vind op een iPad van Lexicom een paar afspeellijsten gekoppeld aan Tidal. Met genoeg mooie muziek om die vandaag eens voor een deel te volgen. Het is puur toeval dat het luisteren begint met

‘If you love me’ van Melody Gardot met het Royal Philharmonic Orchestra. Dat speelt heerlijk aangenaam, Melody als hoofdpersoon, orkest heel zacht achter haar, een bas heeft de hoofdrol als ritme aangevend instrument. Je mag het harder zetten als je dat wilt, in de late uurtjes kan het zacht spelen en toch volkomen compleet blijven. Bij verandering van volume komt de muziek niet dichterbij, blijft net wat voor de luidsprekers staan. Wat een genot om zo te starten vandaag, met de stem van Melody als ze zo wordt weergegeven. Om een beetjes in stijl te blijven volgt Sade met ‘Morning bird’. Piano in het intro, basdrum die zich duidelijk laat horen, heel langzaam groeit het aantal instrumenten. Een tweede stem achter Sade komt er af en toe bij. Het is een compleet plaatje dat ik voorgeschoteld krijg in een los van de luidsprekers geweekte opstelling. Luidsprekers en versterkers zijn tot nu toe in harmonie met elkaar en weten samen te werken. Vooruit in net kader van ladies first ook Katie Melua met ‘The one I love is gone’. Drie tracks die zich openbaren als bloemen die open gaan. Ik ervaar dat bij alle dames hun posities strak zijn afgebakend, zonder ruimte om stemmen ergens in de ruimte zwalkend kwijt te raken. Alles speelt gemakkelijk en laat zich soepel het oor in glijden. Tegelijkertijd is de muziek en de zang nooit saai, er gebeurt genoeg om de aandacht vast te houden.

Nog een paar tracks die in elkaars verlengde liggen, Bob Dylan met ‘Man in the long black coat’ en straks Baba Blues met ‘St. James Infirmary’. Bob’s stem staat op een stevig en wijd uitgespreid fundament met twee gitaren, één links, één rechts. Muziek vraagt om wat extra power, wat de Naim op zijn sloffen kan leveren. De klankkleur neigt naar de donkere kant, iets meer energie in de hoge tonen zou welkom zijn, maar dat kan zomaar aan de muziek liggen. Ga ik vanzelf wel ontdekken op deze muzikale reis. Bij Baba Blues vormt een donkere achtergrond een contrast met Baba’s stem. Vertellend is zijn stem warm, als hij zingt veel harder en ruiger. Gitaar spat van de drivers in een hoge dynamiek met een pittige snelheid. Dan valt de saxofoon in en eist de hoofdrol. Scheurend in energie en met een flinke dosis korrel die daarin thuis hoort. Op mindere systemen of via een slechte streamer trekt de sax het niet en grijp je naar de volume regeling, niet met Naim en Sonus faber. Het zou zelfs nog een stap ruiger mogen zijn van mij, terwijl het niet aan energie ontbreekt is de weergave ietsje netjes in mijn oren.

Pace, rhythm, and timing

Laten we eens spetteren met Fourplay en hun track ‘Chant’. Liefhebbers van basdrum en overig slagwerk opgelet, de eerste klappen zijn al een daalder waard. Ik merk dat ik er steeds meer lol in krijg en harder en harder ga spelen. Zonder de opstelling in de problemen te brengen, de NAP 250 staat zijn mannetje. Dit systeem kun je gerust in een grote huiskamer plaatsen en op stevig volume zijn werk laten doen. Op een hoger volume niveau komen bij Fourplay de dynamische eigenschappen veel beter uit de verf. Lekker snel, slagwerk duwend, gitaar fijn knallend. Op het moment dat er stemmen bij komen wordt het stereobeeld groter gemaakt in de studio, daarna wordt het opnieuw compact tussen de weergevers gehouden. Men rommelt wat af achter een mengtafel. Prettig dat Naim en Sonus faber dat feilloos laten beluisteren. In de mix is er voor gezorgd dat er diepte en hoogte is meegenomen, waardoor je een heel plastisch beeld krijgt voorgeschoteld waarin van alles gebeurt. Dead Can Dance met ‘Anabasis’ lijkt de overtreffende trap in holografisch muziek presenteren. De opstelling van de apparatuur bij Lexicom in de winkel werkt ongetwijfeld mee aan het los in de ruimte projecteren van instrumenten, het is op zijn minst indrukwekkend te noemen hoe ver muziek tot buiten de opstelling van de luidsprekers komt en tegelijk hoogte en diepte weet te gebruiken om een muurtje van geluid voor mijn neus op te bouwen. Om nog even terug te komen op de hoge tonen, ze zijn er nu zeker, met volledige ondersteuning in het laag waar zware trommels zich blijven roeren.

Malia met Boris Blank staat met ‘Magnetic lies’ garant voor vuurwerk om de stof van de conussen te blazen. Niet in de zin van wilde muziek, het zijn de elektronische klanken die zorgen dat het systeem voor mij aan het werk wordt gezet. Terwijl Malia vooraan staat in het stereobeeld heeft Boris de breedte nodig om alle klanken in kwijt te kunnen. Opvallend dat de definitie overeind blijft en alle geluiden los van elkaar te onderscheiden blijven, terwijl de bas vrij overweldigend toch een fors deel van de ruimte vult. Wat een contrast met Eefje de Visser die met ‘Ongeveer’ precies weet aan te geven wanneer een opname een rommeltje is. Veel te zware bas, nauwelijks verstaanbare zang, zelfs een Sonus faber krijgt het niet voor elkaar van deze brei iets zinnigs te maken. Hoe anders zijn stemmen van King’s Singers en de oude Beach Boys hit ‘Good Vibrations’. Het volume mag weer omhoog om de heren stuk voor stuk naar het podium te brengen. Raar dat ze in de luidsprekers blijven hangen links en rechts, dat ben ik niet gewoon met alle muziek die ik vandaag beluisterde, waarbij het stereobeeld juist breed, diep en hoog was. Het is vast en zeker te herleiden naar de oude opnametechniek die rcaVictor toepaste. Het geeft maar weer eens aan dat je nooit een oordeel mag gaan vormen vanaf een enkele track, echt luisteren en van alles de revue laten passeren moet het motto zijn. Misschien afgezaagd, maar het is live en ik ken het goed: Dire Straits met ‘Once upon a time in the west’. Zo hoort een stage te worden gereproduceerd, groot, ruim, publiek aanwezig maar op afstand van de band. Je voelt tot in je botten dat het hier geen studio opname is. Wat uit het PA systeem geklonken moet hebben wordt aardig gevolgd hier in de winkel. De ruwheid, de directheid, de klappen op slagwerk, de jankende gitaar van Knopfler.

Dank beste klant

Ooit heeft een klant een playlist achter gelaten met een viertal klassieke werken, ik maak er graag gebruik van om ook aan deze vorm van muziek aandacht te geven. Heel stemmig is ‘Ciaccona’ van Ensembles les surprises. Viool, cello en orgel. Ruimte weergave is goed benut, het orgel op enige afstand, viool losjes neergezet, cello staat wat lager, erg mooi hoe dit systeem de instrumenten positioneert alsof je zelf bij de opname bent. Zal ik toch maar even klappen als de muziek stopt, ik word er zeker toe uitgenodigd. Emmanuelle Dauvin doet het liever alleen, orgel met de voeten, tegelijk viool met de handen. ‘Ovni Baroque’ heet het album. Misschien een top referentie voor elk systeem. Viool is heel goed opgenomen en het orgel gaat fijn diep. Naim met Sonus faber voldoet samen aan alle verwachtingen, de weergave is levendig en zuiver van klank. Een goed fundament van het orgel onder de heldere viool, dit is machtig mooi om naar te luisteren. Niet alleen de eerste track van het album, Emmanuelle weet met elke track te betoveren. Met smart wacht ik op een tweede album dat al lange tijd wordt aangekondigd. Hier slaagt het systeem met vlag en wimpel.

Lisa Batiashvili met de Staatskapelle Dresden zorgt met een werk van Brahms voor groter orkestwerk. Weer een gestoken viool, vrijgemaakt van het orkest dat achter de dame behoorlijk weet uit te halen, om vervolgens heel zacht mee te spelen. Met deze opname is het eenvoudig om aan te tonen hoe groot het dynamisch bereik is van de opstelling. Het gaat echt van heel zachtjes, met behoud van alle details en definitie, naar fors en groot zonder daarin compressie te kunnen herkennen. Liefhebbers van groter orkeststraal werk zullen genieten van de aanwezige Sonus faber’s die met hun dubbele woofer klaar staan om orkesten te ontvangen. Tot slot vandaag een piano trio van Schumann met Isabella Faust op viool. Het vierde deel van Piano Trio No. 3 kreeg de naam ‘Kräftig, mit Humor’, het omschrijft de opstelling van Naim met Sonus faber treffend. De set speelt met kracht maar lichtvoetig en niet te zwaar. Een glimlach komt met regelmaat op het gezicht omdat het fijn luisteren is. Soms heel groot, soms klein gehouden, altijd accuraat en de opname volgend. Van elektronisch geweld tot een solo viool blijft elk gespeeld album altijd overeind en ik kan in het systeem geen voorkeur ontdekken voor een bepaald soort muziek. Ook geen voorkeur voor stemmen, van Bob Dylan tot een gevoelig stuk uit de mond van Melody Gardot, je kunt de opstelling alles voeren wat je wilt.

Auto of muziek

Ik realiseer mij terdege dat ik luisterde naar een opstelling waarvoor je ook een leuke middenklasse auto kunt kopen. Naim vraagt het grootste deel van het budget, de luidsprekers halen een aardige duit uit de geldbuidel. Neem ik mijzelf als voorbeeld, tel ik het aantal uren dat ik in de auto zit en zet dat af tegen het aantal uren dat ik muziek kan luisteren, dan slaat de balans naar de muziek kant uit en zijn de uren in de auto ineens heel kostbaar. Met een veel geringere afschrijving op audio dan op vervoersmiddelen wordt het nog beter verdedigbaar waarom een investering in Naim met Sonus faber te prefereren is. Het kunnen wegzinken in muziek, het genieten van muziek en mogen ontspannen met een mooi systeem is in mijn ogen en oren een onmisbaar onderdeel van het leven. Alleen, samen met een partner of met vrienden, muziek is zo vaak een verbindende factor. Als dat lukt met een mooie set als deze, waarom dan niet. Laat desnoods de NPX 300 nog even achterwege, die kun je altijd nog toevoegen aan de NSC 222. Een NAP 250 is onmisbaar als een Olympica Nova III moet stralen, groter mag, kleiner heeft Naim niet in het programma als losse eindversterker.

Prijzen:

Sonus faber Olympica Nova III         6.500 euro per stuk

Naim NSC 222                                  7.499 euro

Naim NAP 250                                  7.499 euro

Naim NPX 300                                   6.999 euro