Naim netwerkspelers vergeleken: NDX en ND5 XS (aangevuld met XP5 XS)

Welke netwerkspeler? De NDX of de ND5 XS? Of de ND5 XS met de XP5 XS?

Dit wordt een lastige opgave. Ik moet twee Naim netwerkspelers met elkaar vergelijken, die heel veel gemeen hebben. Hoe verzin je zo’n luistertest? Dit wordt echt een breinkraker. Het luisteren was niet moeilijk, want er was zonder al te veel problemen een “winnaar” aan te wijzen: de NDX. Maar ook de ND5 XS was een zeer aantrekkelijk klinkende kandidaat, waar ik veel plezier aan heb beleefd. En om het nòg moeilijker te maken: de ND5 XS in combinatie met de XP5 XS voeding was bijna net zo goed als de NDX. Dat is lekker, zeg! En dan wordt van mij verwacht dat ik er een begrijpelijk, samenhangend en leesbaar verhaal van maak. Zucht…

Gebruikte apparatuur
Eerst maar eens de gebruikte apparatuur opnoemen. Een Naim NAC 282 voorversterker met een Naim HiCap DR voeding, een Naim NAP 200 eindversterker, een set Audiovector Si3 Avantgarde Arreté luidsprekers, een set The Chord Company Sarum luidsprekerkabels en een Vertere Acoustics Pulse B DIN-kabel, waarmee de netwerkspelers om de beurt op de voorversterker worden aangesloten. De bekabeling tussen de voorversterker, voeding en eindversterker bestaat uit standaard Naim-kabels. Kortom: een “lekker setje”, dat staat opgesteld in de luisterruimte van Lexicom MultiMedia.

Naim-ndx-2-lexicom-multimediaNaim NDX en ND5 XS – beschrijving
Wie de verschillen tussen de NDX en de ND5 XS wil uitzoeken en hiervoor de Naim-website raadpleegt, wordt bij het vergelijken van de specificaties niet veel wijzer. Op papier lijken beide kandidaten sprekend op elkaar. Uiteraard is er een verschil in behuizing: de ND5 XS behoort tot de XS-familie en de NDX komt uit de Classic-lijn. De XS-familie is voorzien van een “slimline”-behuizing; de Classic-lijn is letterlijk en figuurlijk van een zwaarder kaliber waar het gaat om demping van resonanties, het elimineren van stoorsignalen, etc. Dat lijkt misschien bijzaak, maar het heeft wel degelijk invloed op de weergave. Verdere verschillen zitten in kleine details, die pas duidelijk worden wanneer beide spelers aan een inwendig onderzoek worden onderworpen. Dat klinkt heel chirurgisch, maar ook hier biedt het internet uitkomst. Foto’s van beide netwerkspelers in ontklede toestand zijn met enig zoekwerk gevonden. Nu wordt zichtbaar dat de ND5 XS nèt ietsje eenvoudiger is uitgevoerd, nèt iets simpeler componenten heeft en een nèt iets andere lay-out van de printplaten. Maar ik moest echt geconcentreerd kijken om de verschillen te zien. Beide netwerkspelers zijn uitgerust met de nieuwe “digitale sectie”, die geschikt is voor signalen tot 32bit/192kHz. Ook zijn beiden uitgerust met een DAC, die is afgeleid van de veelgeprezen Naim DAC, zij het in een afgeslankte vorm en met een ander type DAC-chip. Beide apparaten zijn degelijk gebouwd en geven de indruk, dat een lange levensduur in de lijn der verwachtingen ligt. O ja, ik zou het bijna vergeten: de NDX heeft een RS232-poort voor software-upgrades. Maar of dat een doorslaggevend argument is… Ik ga luisteren, want met een technische vergelijking kom ik niet veel verder.

Andrea-BocelliLuisteren – 1
In een directe luistervergelijking tussen de NDX en de ND5 XS valt op, dat de weergave via de NDX volwassener klinkt. Hoewel beide netwerkspelers een kwalitatief hoogwaardige weergave te bieden hebben, forceert de NDX een beslissing in zijn voordeel: meer rust in de weergave, een groter stereobeeld, een rijkere klank met een vollere bas en een zijdezacht hoog, nòg minder kleuring, een natuurlijker timbre en een betere focussering. Ook is de weergave van details genuanceerder, waardoor de muziek realistischer en meer compleet aanvoelt. Af en toe komt zelfs even dat kippenvel-veroorzakende live-gevoel opzetten. Andrea Bocelli zingt La Voce Del Silenzio en staat duidelijk twee meter vóór het orkest, zoals het hoort. Zijn Italiaanse stem klinkt vol passie door de luisterruimte en als ik mijn ogen sluit, lijkt het soms of ik hem kan aanraken. Dat versterkt de indruk van een levensechte weergave. Wanneer ik een klassiek orkest beluister, zijn de instrumenten onmiskenbaar te identificeren en te plaatsen, waardoor ik het orkest vóór me zie als ik mijn ogen (alweer) sluit. Zó mooi, dat ik de neiging krijg om mee te dirigeren. Gelukkig weet ik me te beheersen, want dat ziet er niet uit en bovendien moet ik aantekeningen maken. Heerlijk ontspannen geeft de NDX de muziek weer, met een gevoel van superieur overwicht. Niets kan de NDX uit zijn evenwicht brengen, hij slingert elke muzieksoort met een achteloze soevereiniteit de luisterruimte in. Zelfs een concertvleugel, die alleen correct wordt weergegeven door foutloos ontworpen (en helaas meestal onbetaalbare) audio-apparatuur, klinkt behoorlijk levensecht. Van de toetsaanslagen, de hamertjes tegen de snaren, het klankbord en de kast tot aan het wegsterven van de tonen: de reproductie is geloofwaardig en meeslepend. Dit is echt de hogeschool van de muziekweergave.

Maar wacht even, laat ik de ND5 XS niet vergeten. Goed, de NDX is de “Grote Broer”, maar junior laat zich niet zomaar opzij zetten! En terecht: de ND5 XS weet mij op zijn eigen manier enorm te boeien met een verzorgde en bijzonder muzikale weergave. De verschillen met de NDX zijn aanwezig, maar mogen niet worden overdreven. Ook al is de weergave via de ND5 XS minder gepolijst en toont hij niet de uiterste verfijning van de NDX, de ND5 XS blijft een netwerkspeler met grote kwaliteiten. De ND5 XS klinkt iets compacter, heeft een iets kleiner stereobeeld met iets minder diepte en werkt niet elk miniem detail tot in de puntjes uit, maar terwijl ik zit te schrijven valt me op, met hoeveel plezier ik naar de muziek luister. Ik heb geen moment de neiging om geïrriteerd op te staan en de Vertere-kabel maar weer te verplaatsen van de ND5 XS naar de NDX. Alleen wanneer het erg druk wordt en de ND5 XS erg veel tegelijk voor z’n kiezen krijgt, heeft hij een klein beetje de neiging om dicht te lopen. Maar dat zijn gelukkig uitzonderingsgevallen. In feite is de ND5 XS een heerlijke muziekmachine, die elke muzieksoort met verve presenteert en weergeeft. Vergis u niet: de ND5 XS is een zeer complete netwerkspeler die vele soortgenoten achter zich laat en in zijn prijsklasse bijna geen concurrentie kent. Zó lekker klinkt hij! Een kleine hint: ik zou het absoluut geen straf vinden wanneer iemand mij een ND5 XS cadeau zou doen…

Naim-nd5xs-what-hifi-lexicom-6x8Naim XP5 XS
Naim staat bekend om de extra voedingen, die als upgrade kunnen worden toegevoegd aan de meeste Naim-apparaten. Ook voor de Naim ND5 XS bestaat die mogelijkheid; in dit geval heet hij XP5 XS. Omdat ik wilde weten of een ND5 XS in combinatie met een XP5 XS in de buurt kan komen van een NDX, is de genoemde voeding aan de vergelijking toegevoegd. Het leuke van zo’n extra voeding is, dat die upgrade ook later kan worden toegevoegd, zodat u niet ineens voor een grote kostenpost staat. Meestal betekent het inzetten van een extra voeding, dat het betreffende apparaat ineens heel erg op z’n grotere broer gaat lijken (ook qua prijs) en dat de weergave een hoorbare stap omhoog doet op de ladder, die leidt naar het audionirwana. Eigenlijk is dat heel logisch, want geluidsweergave is in feite gemoduleerde stroom. Hoe beter de stroomvoorziening, des te beter de klank. Dus ik had grote verwachtingen toen ik aan het tweede deel van de luistertest begon.

The-best-of_Vivere1Luisteren – 2
En inderdaad, de ND5 XS profiteert hoorbaar van de ondersteuning, die de XP5 XS hem biedt. De nieuwe combinatie moet even op stoom komen, maar dan is er geen houden meer aan. Ineens is de afstand tot “Grote Broer” NDX meer dan gehalveerd. Sterker nog, de tandem ND5 XS & XP5 XS komt verdacht dicht bij de NDX. De weergave van de gelegenheidsformatie wordt volwassener en krijgt meer rust, diepte en inhoud. Vond ik de weergave in eerste instantie wat compacter dan die van de NDX, nu groeit het stereobeeld in alle richtingen en heb ik weinig meer te “klagen”. De stem van Andrea Bocelli krijgt meer passie, een diepere emotionele lading en lijkt af en toe zelfs met een andere microfoon te zijn opgenomen. Het orkest achter hem heeft niet alleen meer ruimte in de breedte, maar vooral in de diepte. Dat leidt tot een andere totaalindruk van de muziek: grootser, meeslepender, boeiender. In mijn aantekeningen staat het woord “WAUW” heel groot opgeschreven. Ik blijf het altijd weer verbazingwekkend vinden, welke invloed het toevoegen van zo’n extra voeding heeft. Ik zoek weer een klassiek orkest op en constateer dat de toegenomen ruimte en de lucht rond de instrumenten voor een meer ontspannen weergave zorgt. De musici lijken meer ruimte te hebben en gebruiken die om hun muziek met meer overtuiging te spelen. Ook de toegenomen hoeveelheid akoestische informatie zorgt voor een sterkere impact van de muziek. Bij transients (snelle dynamiek-wisselingen) lijkt de ND5 XS meer ademruimte te hebben, waardoor de eerder opgemerkte lichte neiging tot dichtlopen nauwelijks tot niet meer aan de orde is. Tenslotte klinkt ook de vleugel meer “echt” en lijkt hij bovendien een maatje groter; de luisterruimte wordt gevuld met een zeer fraaie weergavekwaliteit. Dat alles bij elkaar zorgt voor een intensere muziekbeleving. De muziek komt tot leven en verbiedt mij bijna om deze track stop te zetten. Door de mooiere detailweergave wordt de muziek veelzijdiger en valt er meer te beluisteren.

Tenslotte de wedstrijd tussen de ND5 XS & XP5 XS en de NDX. Dat is een vergelijking tussen fantastisch en nòg fantastischer. Op zich is dat voor een recensent natuurlijk heel erg leuk, want de keus gaat niet tussen een kandidaat die uiteindelijk jammerlijk door het ijs zakt en eentje die met vlag en wimpel de eindstreep bereikt, maar tussen goed en nòg beter. Twee oorstrelende opties, die tegen elkaar moeten worden afgewogen. In dit geval is voor beide opties iets te zeggen (zie ook bij de conclusie). De NDX blijft de leider in het klassement, maar de marge is fors geslonken. De ND5 XS & XP5 XS maken het hem niet makkelijk. De uitslagen liggen vrij dicht bij elkaar.
Uiteindelijk wint de NDX omdat hij van de twee kemphanen de meest soevereine rust uitstraalt en de meest volwassen weergave biedt. De weergave van de NDX heeft een hogere “echtheid” door een grotere accuratesse qua timbre. Elk instrument is onmiddellijk te herkennen aan zijn eigen authentieke klank, elke stem is menselijk en levensecht in de luisterruimte aanwezig. De betere ruimtelijkheid, de zeer goede akoestische informatie en de grotere diepte in het beeld maken het oordeel compleet: de NDX mag boven op het podium staan en krijgt de lauwerkrans aangereikt. Maar de ND5 XS heeft de marge tussen de plaatsen 1 en 2 met behulp van de XP5 XS flink kunnen verkleinen. Op een iets grotere afstand zou de ND5 XS zonder XP5 XS een eervolle derde plaats voor zich mogen opeisen.

Naim-nd5xs-xp5xs-lexicom-multimediaConclusie
Wat is het belang van al die begrippen als rust in de weergave, authenticiteit, stereobeeld, detailweergave enzovoort? Is dat alleen maar audiofiel geneuzel van verstokte audio-gekken? Ik denk het niet. Al die begrippen dienen om aan te geven of een audio-apparaat c.q. audio-set de klankmatige realiteit zo dicht mogelijk benadert. Als dat lukt, luistert u naar muziek en niet naar apparaten. Zo moet het zijn! De muziek komt in uw kamer of luisterruimte tot leven en boeit van de eerste tot en met de laatste noot. Dat is het verschil tussen “ingeblikt geluid” en hoogwaardige muziekweergave. Daarom zijn een optimale geluidskwaliteit en een realistische weergave van belang voor alle muziekliefhebbers.

De Naim ND5 XS netwerkspeler biedt die kwaliteiten in ruime mate. Voeg een Naim XP5 XS voeding toe en het resultaat komt een behoorlijk eind in de richting van de NDX netwerkspeler. Maar de terechte winnaar is de Naim NDX, die alles biedt wat de ND5 XS & XP5 XS bieden en daar vervolgens nog een leuk schepje bovenop doet.

Uiteraard hangt aan dit muziekfeest een prijskaartje en Naim is niet kinderachtig met z’n prijzen. Zonder u te willen laten schrikken, zet ik hieronder alle prijstechnische feiten op een rijtje (zoals de prijzen waren op 30 maart 2016):
De voordelen van de NDX zijn duidelijk, maar er hangt een fors prijskaartje aan: € 5.350,–.
De ND5 XS is een stuk vriendelijker geprijsd: € 3.425,–.
De XP5 XS, die de ND5 XS naar een flink hoger niveau tilt, kost € 2.600,–.
Even optellen: de combinatie ND5 XS & XP5 XS kost dus € 6.025,–.
Dat betekent, dat de combinatie ND5 XS & XP5 XS duurder is dan de NDX. Maar daar staat tegenover, dat u de NDX in één keer moet kopen. Wie dat te gortig vindt, kan ook een ND5 XS kopen en deze later upgraden met een XP5 XS.

Welke keuze u ook maakt, u koopt in elk geval een uitstekende netwerkspeler die is voorbereid op de toekomst en die klankmatig alles in huis heeft om u vele jaren van hoogwaardig muziekgenot te voorzien.

Meer informatie over de Naim NDX: klik hier.

Meer informatie over de ND5XS leest u hier

Een overzicht van alle Naim streaming producten vindt u hier