Naim NDX2 Netwerkspeler: Lust voor het oor

Naim Audio heeft met de komst van de ND 555 digitale netwerkspeler een flinke stap voorwaarts gemaakt in techniek en geluidskwaliteit ten opzichte van de eerdere modellen voor streaming. Dat kan omdat de techniek niet stil staat en de software steeds een stap beter wordt. Maar de ND 555 heeft een prijskaart waar je even van moet slikken. Direct onder het topmodel zit de net geïntroduceerde NDX 2, opvolger van de eerste generatie NDX, met een nieuw streaming platform, een nieuwe analoog naar digitaal converter en een nieuw analoog circuit. Met ingebouwde mogelijkheden als Roon Endpoint en Google Chromecast. De NDX 2 kan als DAC werken, of als netwerkspeler en is nog een stap verder in performance te brengen met een losse power supply. Redenen genoeg om met de NDX 2 als hart van een complete set een heerlijke dag te beleven gevuld met muziek, vol met luisterplezier en vooral vol met bewondering.

De NDX 2 in de hoofdrol

De Naim NDX 2 digitale netwerk muziekspeler biedt features als UPnP streaming, AirPlay, Chromecast, Bluetooth aptX, Spotify Connect, TIDAL, Roon, vTuner internetradio en multi-room streaming, daarnaast zijn er USB en digitale ingangen. De focus bij de ontwikkeling van de NDX 2 werd gericht op weergavekwaliteit, daarvoor is naast het nieuwe Naim streaming platform een betere DAC ingebouwd dan in de oorspronkelijke NDX zit en zijn er discrete uitgangscircuits. De Opamps zijn verdwenen uit deze schakelingen. Deze en andere verbeteringen maken van de NDX 2 een waardige opvolger van de Naim NDX. Intern werkt de digitaal naar analoog omzetting op basis van een Burr-Brown PCM1792A converter. De omzetting is nog verder verbeterd met de door Naim ontworpen discrete filters en de discrete stroom-spanningsconverter direct achter de DAC. De streamerkaart kan alle HD audioformaten aan tot een snelheid van 32bits/384kHz en DSD128.

Niet de klok in de bron maar de klok in de NDX 2 is leidend en controleert de DAC. Alle data wordt oversampled tot een resolutie van 40bits in een SHARC DSP voordat de data de DAC bereikt. De NDX 2 maakt gebruik van een ingebouwde low-noise voeding met een custom transformator, voorzien van gescheiden wikkelingen voor de digitale en analoge secties. Toch kan de speler nog verder worden uitgebreid met een externe XPS DR of een 555 DR voeding voor zoals Naim aangeeft “extreme autoriteit en emotie”. Bij de ontwikkeling van de NDX 2 is door Naim aan elk aspect van de speler gedacht, van de mechanische constructie met geveerde ophanging van de PCB’s tot aan de componentkeuze, het met de hand selecteren/matchen van kritische onderdelen en de lay-out van de printplaten. Inbegrepen in de levering zijn een Zigbee® remote, een Power-Line Lite cable, Burndy link plug, 5-pin DIN interconnect, BNC naar RCA adapter, Wi-Fi en Bluetooth antennes.

Een paar zaken op een rij gezet voor u wat betreft de mogelijkheden:

  • UPnP streaming van bestanden met een resolutie tot 32bit/384kHz vanaf Naim Audio HD servers, NAS of PC.
  • Ondersteunt formaten zoals WAV, FLAC, DSD, Apple Lossless, AIFF, AAC, Windows Media, M4A en MP3. Gapless playback op alle formaten
  • Vier 24bit/192kHz ingangen S/PDIF (2x Toslink, 1x RCA, 1x BNC)
  • Twee 32bits/384kHz en DSD128 ingangen USB
  • Analoge uitgangen (1x DIN, 1x RCA)
  • Digitale uitgang
  • 5”kleuren display met artwork en file informatie
  • Ingebouwde Chromecast tot 192kHz
  • Apple AirPlay, ook voor iTunes en Apple Music
  • Spotify Connect
  • TIDAL met gratis 90 dagen abonnement
  • USB poort aan de voorzijde
  • vTuner voor internet radio
  • Multi-room implementatie beschikbaar
  • iOS en Android App voor bediening
  • Bluetooth met aptX
  • Bi-directionele afstandsbediening
  • Roon ready endpoint

De prijs voor de Naim NDX 2 is € 6.100,-

Het Brits-Franse huwelijk

De set welke is opgebouwd bestaat uit de twee aan elkaar gelieerde merken, Naim Audio en Focal. Uiteraard is de NDX 2 het broncomponent, verbonden met een Naim Supernait 2 via de meegeleverde DIN interlink. Alvast onder spanning staat een XPS DR power supply om later te kunnen koppelen aan de NDX 2. De luidsprekers zijn Focal Kanta 2, het drieweg middenmodel met dubbele woofers en dubbele poorten. Waarvan ik de achterste poort losjes heb dichtgemaakt met luchtdoorlatend materiaal. Voor de stroomvoorziening geen speciale middelen, gewoon een Naim Powerigel waar nog veel meer op aangesloten zit dan alleen deze Naim’s. De luidsprekerkabel mag gezien de kwaliteit van de set best wat kosten, het is de Chord Signature Reference geworden. Een paar prijzen op een rij van de hoofdrolspelers vandaag: Naim NDX 2 € 6.100,-; Naim Supernait 2 € 4.075,-; Naim XPS DR € 4.975,- en een paar Focal Kanta 2 € 8.000,-. Nog steeds pittige bedragen en met de luidsprekerkabels inbegrepen ongeveer € 26.000,- in totaal, dat mag, nee moet voor een prima resultaat garant staan. Zoals gebruikelijk begin ik met vrijblijvend luisteren om te wennen aan de opstelling, de ruimte in mijn oren op te nemen, de set te tunen (o.a. dempen van de poort) en langzaam zaken te ontdekken die straks in de aantekeningen komen als het echte beschrijven start. Ik gebruik een USB stick met muziek en via de Naim App trek ik muziek van de aanwezige NAS. Al is de NDX 2 een Roon Endpoint en is het een DAC, ik beperk mij tot de hoofdfunctie waar hij in eerste instantie voor gekocht zal worden: als digitale muziekspeler werkend met de uitstekende eigen Naim App.

De dames

Vergeef mij dat de aftrap vaak begint met luisteren naar muziek gezongen door dames, zoals Laurie Anderson met haar “Same time tomorrow”, het is wel de muziek die ik door en door ken. De track geeft op de NDX 2 een diep stereobeeld, met de stem hangend in de ruimte, bijna zonder lichaam, precies zoals de track is bedoeld. De muziek is vreemd, onaards en bij vlagen mystiek. De lage tonen weerklinken grommend en diep, met een beheerste controle. De erg duidelijke stem van Laurie staat naar voren geplaatst met een prima intonatie en er zijn veel details in de stem. Het is een bijzonder fraaie weergave die precies de juiste snaar raakt met deze muziek van de Amerikaanse. Het is een indrukwekkend begin na een uurtje van gewenning waarin al veel muzieksoorten langs kwamen. Bij het intro van Roberta Flack’s “Killing me softly” valt het koor op de achtergrond in positieve zin op, afgezet tegen de stem van Roberta maken zij het intro interessant. Mooi uitgesplitst in verschillende stemmen met een lichte mate van door de producent toegevoegde vervorming. Als Roberta echt gaat zingen komt ze naar voren en zet een dijk van een performance neer. De overdreven lage tonen aan de rechterkant blijven netjes en in de pas met de rest van de muziek. Muziek komt los, is spannend, zet een heel scala aan klanken neer waartussen Roberta stand weet te houden en geen moment wegzakt in een poel aan geluid. In tegendeel, de NDX 2 weet een uitstekende mix te maken van de soliste, het koor en de band, met behoud van alle eigen identiteiten, een eigen plaats en is daarbij in staat een harmonieus totaal te vormen dat als een muur van geluid in de ruimte tussen de luidsprekers staat. Van de muur van geluid naar het intieme en kleine “Time after time” van Eva Cassidy. Ik weet dat ze zelf gitaar speelt, maar die staat kleiner dan ik gewoon ben achter/onder de stem, alsof iemand anders op een kleine afstand de gitaarsnaren laat trillen. Eva staat in al haar schoonheid te zingen, bewogen, intiem, met soms een flink volume, soms met een heel kleine stem. Langzaam komt de gitaar meer naar voren, een fenomeen dat ik zo niet eerder heb ervaren. Hier moet tijdens de opname aan de knoppen gedraaid zijn. De resolutie en de timing van de NDX 2 zijn kennelijk zodanig dat zelfs dat soort kleine fenomenen duidelijk kan worden. De zang en de woorden ooit geschreven door Cyndi Lauper dringen in het hart. Applaus weerklinkt helder, een publiek met individuen dat samensmelt zoals je dat in een zaal waarneemt. Met daar bovenuit bescheiden gejoel.

De heren

Galant als ik ben liet ik de dames voorgaan en volgen de heren waaronder Allan Taylor en zijn “The Beat Hotel”. Hij brengt een diepe stem, met de nodige warmte, maar niet teveel, precies in de juiste dosering. Er is een goede intonatie die niet verloren gaat in het geheel van de zware bas, of het zware slagwerk, of de heldere gitaar en de vele percussie geluiden die rondvliegen door de ruimte. Weer is er de scheiding van stem en band heel natuurlijk neergezet, net als eerder bij de vrouwen, alsof de NDX 2 de opnametechnicus een handje wil helpen. De prestatie en de presentatie zijn indrukwekkend tot nu toe. Muziek heeft zeggingskracht en de sfeertekening heeft een zachte doch indringende overtuigingskracht. Je kunt niet weglopen van de muziek, je blijft stil op je plaats zitten, alsof Taylor een leraar is geworden wiens woord je opzuigt omdat je later overhoord zult worden. Over sfeer gesproken, Frank Sinatra raakt met “Close to you” precies de juiste snaar, onnavolgbaar zijn woorden overbrengend op de luisteraar. Soms met een ondertoon van verveling, het volgende moment kun je wegdromen op zijn liefdesverklaring. Overtuigend is hij zeker. Wat heerlijk dat dit soort oude opnames bewaard zijn gebleven. Ik zie de rook voor mijn ogen kringelen van zijn sigaret, ruik de alcohol uit het glas in zijn hand, ergens ligt zijn hoed, het zijn dit soort beelden die ontstaan in mijn hoofd als ik op deze wijze, dank daarvoor NDX 2, naar de muziek en de woorden van Sinatra luister. Na het intro van “Planet of the New Orleans” van Dire Straits, dat als een inktvlek door de ruimte zweeft en waarin steeds meer instrumenten te onderscheiden zijn, valt alles weg en blijft alleen Knopfler over met een enkel instrument ver achter hem geplaatst. Die overgang van drukte naar rust heeft een diepe impact. Pas later wordt de druk weer opgevoerd in de muziek om langzaam steeds meer te gaan leunen op ritme en snelheid. De NDX 2 volgt slaafs, geeft slagwerk kracht, laat een saxofoon dynamisch ongeremd blazen door de ruimte, pakt de gitaar messcherp op en geeft die  voor alle andere instrumenten uit een eigen plaats in het geheel. Op een steeds boeiender manier, waarbij ik bedenk dat ik maar weinige keren zo onder de indruk raakte van een digitale muziekspeler en als maar de drang ervaar om muziek te blijven luisteren. Het voelt als luisteren naar een topklasse losse streamer en DAC, in feite is de NDX 2 dat ook al zitten de twee delen samen in een kast gebouwd.

Jazz en meer

Dave Brubeck Quartet met “Take five” blaast een mooie partij, met slagwerk zachtjes aan de zijkant, bas in het midden en piano rechts. Sterk is het ritmegevoel opgewekt door de drums, nog veel indrukwekkender de dynamiek in de opname die alle ruimte krijgt en nooit gecomprimeerd raakt door de aanwezige elektronica. Wat extra gas erop voor de drumsolo doet mij met de ogen knipperen als er echt hard op een trom wordt geslagen. Schrikeffect! Het is niet de meest transparante weergave die de NDX 2 geeft, daar moet de Naim een merk als Auralic in voor laten gaan, het is wel een weergave waar de muziek vanaf druipt. Precies daar ligt de kracht van Naim al vanaf de eerste versterker ooit in Salisbury gemaakt.

Heel gevoelig en subtiel komen de eerste pianonoten van het Bobo Stenson Trio uit de “Song of Ruth” binnenrollen, haast bescheiden, langzaam groeiend in kracht en intensiteit. Hoe mooi kan een NDX 2 dat onderscheid maken. De bas volgt, daarna slagwerk met zacht ruisende bekkens, een tomtom, een hele film begint zich voor de ogen/oren af te rollen. Met Bobo gaat het meer en meer kriebelen om de NDX 2 niet langer te voeden vanuit het lichtnet maar vanuit een Naim XPS DR additionele voeding, aangesloten met een Burndy kabel op de NDX 2. Kan dat nog meer brengen in de zin van dynamiek, ritme, rust en stille achtergrond? De “Song of Ruth” lijkt mij het juiste overgangspunt vanwege de opnamekwaliteit en de snelheid in het spel. Wel lastig om mij ineens weg te rukken uit de muziek en op te staan. De NDX 2 werkt voor mij als een veiligheidsriem en laat de luisteraar liever niet meer los. Knap!

Met Naim XPS DR

Geen tandje aan het volume aangepast, geen interlink anders, mijn positie wederom ingenomen en aantekenblok bij de hand. De eerste verandering betreft de plaatsing van de piano met zijn zachte tonen die verder weg zijn komen te staan en ze houden langer aan. Er is meer ruimte ontstaan in de afbeelding, nog subtieler en tegelijk met meer impact. Het slagwerk, juist de bekkens zijn prominenter in het begin van de track. Natuurlijk, bij Naim kun je het verwachten dat een losse voeding meer brengt, ondanks die verwachting is het redelijk schokkend wat de NDX 2 nu nog meer te bieden heeft. Zelfs de bas gaat dieper, staat meer los van de piano en het slagwerk. De delen waar de bas wordt gestreken vallen meer op in de totale weergave. Het stereobeeld is groter en losser naar links en rechts, omhoog, naar voor en achter. De impact is gegroeid, dynamiek lijkt ruimer te zijn, instrumenten krijgen meer en meer een eigen plek. Daar waar ik eerder nog een spoor van de luidsprekers kon waarnemen is dat helemaal verdwenen. Vaak is een supertweeter nodig voor het langdurig kunnen uitsterven van de elektronisch opgewekte tonen van Infected Mushroom in “Avratz”, met de Naim set aan de Focal Kanta 2 kun je daarop besparen, datzelfde uitsterven is standaard aanwezig. Lage tonen gaan afgronddiep tekeer, zonder zich te verliezen in herrie en opzwellen. Ze zijn er gewoon en maken onderdeel uit van de muziek. Subtiele geluiden zwerven rond, haast verstopt en de luisteraar mag ze als in een spel vinden en herkennen. Ritme is ijzersterk en dwingend. Hier kun je niet langer bij stilzitten. Prachtig en wat een klasse komt er mede uit de Naim Supernait 2 tevoorschijn. Een rots met kracht, stil en dynamisch, in alle eenvoud gemaakt voor muziek.

Voor mij is een mooi opgenomen vleugel vaak de maatstaf voor de performance van een set, welk ander instrument heeft een romp die hoorbaar moet zijn, heeft snaren die aangeslagen worden waarbij het klavier de mechanische rol speelt en de snaren de klank vasthouden tot hij verdwijnt. Bovendien heeft een piano een groot bereik over de octaven, veel kracht en kan tegelijk heel teder worden bespeeld. Al deze aspecten komen samen uit de NDX 2 met XPS DR tevoorschijn op Ola Gjeilo “Ubi caritas”. Geen wanklank zult u van mij horen over de combinatie en als Lex en Nico af en toe binnenlopen in de luisterruimte blijven ze hangen, omdat hier een set boven zijn kunnen staat te presteren. Natuurlijk, we hebben het over veel geld, nog steeds veel en veel minder dan een ND 555 met toebehoren. Waarbij ik denk dat de NDX 2 heel ver komt in vergelijk met de topspeler van Naim, zeker in combinatie met de XPS DR. De “Brandenburgse Concerten” van Bach zijn een feest voor het oor. Uitgevoerd door Trevor Pinnock en The English Concert. Het klavecimbelspel van Pinnock combineert perfect met fluit, met de soloviool en het orgel. Wat een heerlijke weergave van één van mijn favoriete klassieke werken. Ik speel het werk vaak als ik aan het schrijven ben, nu luister ik met opperste concentratie naar hetgeen de Engelse musici spelen en de wijze waarop zij Bach eren. Hoe mooi ook, hoe zuiver en speels, het waren toch jazz en stemmen die vandaag de meeste indruk maakten. Met of zonder de XPS DR aangesloten. Zachte en harmonieuze passages kwamen daarin immers ook voor. Losrukken van Bach blijkt lastiger dan ik had gedacht, telkens is het een variatie die mij terug zet in de bank, laat luisteren, laat genieten met de ogen dicht van zoveel schoonheid, snelheid en perfectie.

Hoera, hij is er!

Tijd voor het afsluiten van een mooie dag gevuld met door mij gekozen muziek, dienend als referentie voor het beschrijven van wat ik al luisterend waarneem van de Naim NDX 2 digitale netwerkspeler. Inmiddels denk ik aardig te weten waartoe Naim producten in staat zijn, op welke manier zij muziek overbrengen op de luisteraar, waar de kernpunten liggen waarop Naim focust. Ondanks dat weet Naim mij met de NDX 2 te verrassen, door hem zo dicht bij de ND 555 te brengen, die nog altijd de betere is. De NDX 2 is compleet, speelt buitengewoon fraai, werkt als een zonnetje en is een echte Naim machine. De inpassing met meer Naim onderdelen en met de Franse Focal luidsprekers is onvoorwaardelijk op zijn plaats. Naim weet als geen ander de kern van de muziek te vinden, dat er daarbij misschien niet het laatste spoor in resolutie wordt gevonden is van totaal ondergeschikt belang. Naim laat zich niet voorstaan op gebruik van de allerlaatste techniek, Naim onderkent eerder het belang van gedegen research en langzaam bouwen aan de opperste muziekweergave. Ook al duurt het daardoor jaren voordat een opvolger van de oorspronkelijke NDX op de markt komt. Het zou Naim niet zijn als er geen optie was voor een extra voeding, in de vorm van een XPS DR of zelfs een 555 PS DR voor de NDX 2. De XPS DR brengt de overtreffende trap aan in de toch al zo goede NDX 2. Geen must, wel iets om nu of later over na te denken. De combinatie met een Supernait 2 is magnifiek, een stap hoger met een NAP 250/300 en een lijnversterker ligt voor de hand, maar is evenmin een must om te kunnen genieten van muziek. Voor mij is Naim met de nieuwe netwerkspelers een weg ingeslagen die de CD voorgoed doet vergeten en waarmee u een wereld van muziek naar u toe haalt, vanaf een eigen NAS of via internet diensten. Ik kan niet anders dan de NDX 2 onder uw aandacht brengen en een luistersessie bij Lexicom MultiMedia dingend aanbevelen.

Voor alle overige informatie over de Naim NDX 2 kunt u bij ons terecht of klik hier…