Naim Audio Nova drieluik met PMC, B&W en Focal

Het credo dat elke versterker elke luidspreker aan zal kunnen is helaas niet waar. Exoten daargelaten zoals EL84 en 300B buizenversterkers waaruit slechts een paar Watt uit te trekken is en aan de andere kant de hoornluidsprekers met hun rendement boven de 100dB voor 1 Watt, zijn de meeste versterkers inderdaad in staat het gros van de luidsprekers aan te sturen. De vraag is of ze dat op een adequate en optimale manier doen. De twee bepalende factoren daarin zijn uiteraard in de eerste plaats de luidspreker met zijn grillige gedrag en vervolgens de manier waarop de versterker is ontworpen. Met grillig luidspreker gedrag wordt bedoeld het samenspel van spoelen, condensatoren en weerstanden in het wisselfilter van een luidspreker en daarnaast het gedrag van spreekspoelen in een magnetisch veld. Samen vormen zij de impedantie van een luidspreker en die kan sterk variëren, soms nauwelijks stroom trekkend, soms ineens heel veel, afhankelijk van de frequentie welke wordt toegevoerd. Een versterker moet daarop kunnen reageren en inderdaad soms heel veel stroom kunnen leveren. De ene luidspreker vertoont een vriendelijk en gematigd gedrag, een andere kan een extreme impedantiecurve laten zien. Een gegeven dat volkomen los staat van de kwaliteit van de luidspreker maar wel lagere of juist hoge eisen stelt aan de versterker.

Klasse AB

Naim Audio is beroemd geworden vanwege de extreem goede versterkers die zij sinds 1973 produceren. Goed omdat juist deze versterkers in staat zijn om stroom te leveren en onder wisselende belasting stabiel te reageren. Naim Audio heeft ervoor gekozen om in hun all-in-one oplossingen in de Uniti serie de lijn voort te zetten en niet uit te wijken naar een goedkope klasse D oplossing met een schakelende voeding. Daarover geen kwaad woord, maar een echte liefhebber wil gewoon een zware voeding met een grote transformator waarachter een versterker staat in klasse A of AB. Het voert te ver om alle versterkerklassen uit te leggen, heel kort gezegd is klasse D een schakelende oplossing die weinig energie verbruikt, weinig warmte produceert, weinig plaats inneemt en modern van opzet is. Ideaal dus, behalve dat “ouderwetse” klasse A of klasse AB versterkers in ons gehoor vaak een aangenamere klank meebrengen en meer aansluiten qua vervorming op wat wij desnoods als aangenaam ervaren. Een echte klasse A versterker wordt warm, vreet energie, heeft een zware voeding en vanwege de warmte ontwikkeling moet hij vrij staan. Klasse AB is een afgeleide met een gematigd verbruik, vaak een hoger uitgangsvermogen, gemiddelde afmetingen en matige warmte afgifte. Terug naar Naim met de Uniti en de toegepaste klasse AB versterking. De Uniti is er in drie soorten, de kleine en puike Atom, de Star met ingebouwde CD speler en wat meer vermogen, tenslotte de Nova zonder CD speler en met een flink vermogen om zelfs lastige luidsprekers met gemak aan te sturen. Allemaal zijn het tevens streamers met een DAC om digitaal signaal om te zetten naar analoog, hebben ze analoge en digitale ingangen en munten uit in functionaliteit en vormgeving. Vandaar de grote mate van populariteit.

Drieluik

Vandaag is bij Lexicom MultiMedia de Naim Uniti Nova de hoofdrolspeler en hij moet laten zien dat het aansturen van een PMC fact.8 Signature, een Bowers & Wilkins 804 D3 Diamond Mystic en een Focal Kanta No.2 mogelijk is. Niet alleen mogelijk, het resultaat is daarbij van nog meer belang. De luidsprekers vallen alle drie binnen de reeks van populaire vloerstaande modellen, zijn voorzien van een poort en minimaal drie drivers. Daartoe is de Nova aangesloten met een heel normaal netsnoer, een set Chord Company SignatureXL luidsprekerkabels en een Chord C-Stream ethernetkabel. De luidspreker kabels zijn met opzet gekozen uit de hogere lijn van Chord om de invloed daarvan te minimaliseren. Bron is veelal eigen muziek opgeslagen op een Melco N100 Digital Music Library (een luxe en voor muziek geoptimaliseerde NAS/speler). De muziekkeuze gekozen via Roon software is een mix van pop, singer/songwiter, jazz en klassiek, waarbij zowel stemmen als instrumenten een hoofdrol spelen. Het wisselen van de luidsprekers is geen kwestie van omprikken, elke luidspreker staat vrij opgesteld en niet in een rijtje naast elkaar. Even snel omprikken lukt niet, het wordt straks sjouwen met de zware modellen. Zo hebben ze wel allemaal de ideale opstelling zonder interferentie van de andere merken. Het gaat in dit geval minder om het zetten van de puntjes op de i, veel meer of het gevormde combinaties zijn om aan te bieden aan klanten van Lexicom MultiMedia, waarvoor een globale indruk van de presentatie noodzakelijk is.

Naim Uniti Nova.

De behuizing van de Naim Uniti Nova is voor het grootste deel gebruikt voor de 80 Watt per kanaal klasse A/B versterker die zijn roots heeft in de NAIT serie versterkers. De Uniti Nova heeft alle mogelijkheden aan boord om van uw muziek collectie te genieten en muziek te streamen vanaf het Internet. Zo is Chromecast standaard aanwezig, kan verbinding gemaakt worden met AirPlay, TIDAL, Spotify® Connect en Internet Radio™. Bluetooth (aptX HD) en UPnP™ ontsluiten uw eigen muziek. Daarnaast zijn er digitale ingangen (S/PDIF) en HDMi met ARC. Is er een analoge uitgang en een hoofdtelefoonaansluiting. Zelf muziek opslaan kan met de Uniti Nova op een USB schijf of een SD geheugenkaart tot maximaal 20.000 files. Updates van software kunnen Wireless worden opgehaald. Natuurlijk ondersteunt de Uniti Nova het gros van de bekende file formaten en sluit hij naadloos aan in een multi-room omgeving. Dat alles kunt u besturen met de meegeleverde afstandsbediening of de uitgebreide en gratis App van Naim. De Uniti Nova heeft een full color 5”LCD glazen display met een bewegingssensor zodat het display oplicht als u daarbij in de buurt komt. De Uniti Nova is grotendeels gemaakt uit aluminium om de warmte gelijkmatig af te voeren en een thermische stabiliteit te garanderen.

PMC fact.8 Signature

Een gemiddelde tot grotere luisterruimte kan plaats bieden aan de tweeweg fact.8 Signature met zijn twee premium lage tonen weergevers, in tandem actief in een transmissielijn, en de softdome tweeter achter een akoestische lens. De Advanced Transmisson Line heeft als voordelen een meer gedetailleerde bas, een rijke bas op elk volumeniveau en een diepere bas mogelijk uit een kleinere behuizing. De ATL benut de aan de achterzijde van de conus opgewekte energie efficiënter dan een basreflex of een gesloten systeem. De verstevigde behuizing vormt een pijp achter de basunits waarin door zorgvuldig aan gebracht dempingsmateriaal alle lage tonen, behalve de allerlaagste, worden geabsorbeerd. Alleen de laagste tonen komen aan de voorzijde uit de poort en wekken daarmee de illusie dat er een veel groter systeem staat te spelen. De scheidingsfilters zijn eerst berekend en daarna samengesteld op het gehoor met alleen de beste componenten. Alle condensatoren worden gemeten en gepaard, waarna een paartje wordt gebruikt voor de linker en rechter luidspreker. Maar niet alleen de filters worden zorgvuldig geselecteerd, dat gaat op voor elk onderdeel van de fact.8 Signature . De behuizingen zijn voorzien van een zijden witte kleur of metallic antraciet lak.

Luisteren naar PMC

Wat de Naim Uniti Nova met de PMC fact.8 Signature goed doet is het weergeven van de stem van Anette Askvik en het scheiden van de eerste en tweede stem. Er ligt met haar muziek een nadruk op het middengebied dat helder en detailrijk is. De lage tonen hebben niet de impact die met deze speakers haalbaar is zou er een nog zwaardere versterker worden ingezet. De energie in de lage tonen is wel voldoende en zal in veel huiskamers zorgen voor een plezierige weergave zonder te gaan dreunen. Dat open middengebied en de rustige weergave van de hoge tonen geeft een heel prettige indruk zonder enig storend element. Het maakt de weergave dynamisch en natuurlijk, zonder dat de luidspreker zelf klankelementen staan toe te voegen. Akoestische muziek van Fiona MacKenzie vertoont een zelfde schoonheid en openheid in het middengebied. Muziek komt mooi los van de weergevers, piano en gitaar staan als losse entiteiten achter Fiona en het is zeker een positieve indruk die wordt opgewekt. Marcus Miller zorgt voor intimiteit afgewisseld met pure kracht en fysieke druk, niet voor niets heet de track “Jekyll & Hyde”. De Nova toont hierin zijn power en de macht om de luidspreker niet alleen aan te sturen maar tevens volledig in de hand te houden. Omdat ik zelf lang met PMC fact heb gespeeld weet ik dat er nog meer uit het systeem te halen is, waarvoor u dieper in de buidel moet tasten en het all-in-one principe zult moeten loslaten. Tegelijk realiseer ik mij dat het op zijn minst indrukwekkend is hoe goed de Nova weet te presteren en hoe weinig verborgen blijft. De kracht van de Nova aan de PMC zit vooralsnog in de minder complexe muziek, bij zwaar en druk werk heeft de Nova het een stukje lastiger. Muziek van het duo De Thuiskomst is opgenomen in kerkje en de akoestiek wil ik terug horen. Viool met accordeon speelt samen muziek van Biber. Het stereobeeld blijft aan de platte kant met te weinig diepte naar mijn smaak. Ook de akoestiek hoor ik niet in al zijn grootsheid terug. De klank van de instrumenten daarentegen is perfect getroffen en de Nova voegt daar geen kleurstoffen aan toe. Heel zuiver en voorzien van details, zonder een spoor van scherpte, tegelijk zonder saai te worden. Het is zoals het is opgenomen: “puur”. “The lady of Shalott” van Loreena McKennitt is live opgenomen voor de Duitse omroep. Haar stem stelt hoge eisen en het valt mij mee hoe de combinatie Naim met PMC zich daarmee profileert. Het is aan de goede kant op het randje, waardoor het unieke geluid van Loreena in volle glorie tot zijn recht komt. De heldere opname waarin cello en harp een hoofdrol spelen blaakt van transparantie zonder de grens van analytisch te overschrijden. Bovendien komt hier de ruimtelijke informatie die ik miste bij het duo De Thuiskomst wel duidelijk naar voren.

Conclusie: de Uniti Nova is wel degelijk in staat de PMC fact.8 Signature aan te drijven. Heeft geen problemen met het in de grip houden van de luidspreker en de Nova levert voldoende vermogen plus stroom. De transmissielijn kan nog een stap verder gaan in de lage tonen, maar dan moet er zeker een zwaardere versterker aan te pas komen van hogere kwaliteit. De combinatie Nova/fact.8 is vooral in het middengebied excellent en open, heeft geen gekleurde klank en zal menig luisteraar voor jaren muziekplezier geven.

Focal Kanta No.2

De Focal Kanta No.2 luidspreker valt direct op tussen vele andere merken. De Kanta No.2 is een flinke luidspreker met in totaal vier units. Een 16,5cm middentoon unit bovenin, een 27mm beryllium tweeter eronder en twee 16,5cm woofers die parallel werken. De conussen zijn door Focal in een sandwich gevormd, deels gemaakt uit vlas, een licht en sterk materiaal met lange, holle vezels, daardoor ideaal om mee te werken. De middentoon unit heeft TMD, een suspensie systeem voor de conus dat de ongewenste resonanties dempt. Onder de basunits en aan de achterzijde zitten de reflexpoorten. De baffle is bij de Kanta No.2 gebogen om een perfect fasegedrag tussen de diverse units te waarborgen. De wanden en de achterkant zijn gewoon strak. De Kanta staat op een metalen chassis dat uitsteekt en waarin de zware spikes passen. Dat chassis maakt de 112cm hoge kast stabiel. De Kanta is leverbaar in zwart hoogglans, in zwart hoogglans kast met wit hoogglans front, walnoten kast met grijs of ivoor mat front, walnoten hoogglans kast met zwart hoogglans front en tenslotte als witte hoogglans kast met een wit hoogglans front.

Luisteren naar Focal

Na een korte pauze, benut om de spreekspoelen van de Focal Kanta No.2 een beetje op temperatuur te laten komen, werk ik hetzelfde rijtje muziek af als met de PMC’s. De Kanta staat in positie, net zo vrij als de fact.8 Signature, met de reflexpoorten open gehouden voor de meest eerlijke indruk. Waar nodig vanwege de akoestiek kan een poort aan de voor- of achterzijde dicht worden gemaakt met schuimstof of flees om de lage tonen te temperen. Het eerste dat opvalt is dat het volume minder ver open hoeft te gaan, de Kanta heeft een hoger rendement. De grotere woofers met de twee reflexpoorten laten zich gelden, het laag is sterker vertegenwoordigd, gaat niet dieper heeft alleen meer energie. Het is geen weergave die je op het puntje van de stoel zet. Juist heel relaxed en gelijkmatig waarbij de Kanta No.2 meer eigen karakter toevoegt aan de weergave dan een fact.8 Signature. De saxofoon is lekker vet en wordt mooi gedragen op de extra energie in het laag. Dat de Kanta een hoger rendement heeft lijkt hierbij een voordeel. Muziek hangt wat aan de speakers zelf, komt nog niet helemaal vrij in de ruimte te staan. Tonen sterven heel langzaam uit. Met Fiona MacKenzie is het middengebied minder geprononceerd, de stem verliest dan aan zeggingskracht. Gitaar en piano zijn warmer van klank. De weergave is vooral groot en rustig van aard. De Nova is ook met akoestische muziek goed in staat de Kanta in de hand te houden en te leiden. Met Marcus Miller zet de Kanta No.2 een stereobeeld neer dat van vloer tot plafond loopt en in de breedte tot ver buiten de speakeropstelling gaat. De controle over de lage tonen is minder dan met een PMC, het laag zet best zwaar aan en wordt dan overheersend. Focal zorgt voor een prettig sausje, naar het inzicht van Focal gemengd, een sausje waar u van moet houden. Zelf kan ik die keuze van Focal wel waarderen vanwege het luisterplezier dat wordt verschaft, helemaal zuiver zoals de weergave van een PMC is het niet. Het grotere en losse stereobeeld doet het goed met het duo De Thuiskomst, nu staan de twee dames wel duidelijk in een kerkakoestiek. Wederom geen scherpte, de twee instrumenten lopen ineen wat een exacte plaatsing in de weg staat. Dat is geen Nova eigenschap weten we inmiddels, het zijn de luidsprekers. Opvallend is voor mij dat ik het werk van Biber dat meer dan 10 minuten duurt een lange zit ga vinden. Daar had ik daarnet met PMC geen last van. Loreena McKennitt komt evenmin helemaal uit de verf. Ze is zeker verstaanbaar en goed te herkennen, raakt aan scherp zonder te ver te gaan, harp en cello vermengen in de lage tonen teveel. Het afsluiten van de achterste reflexpoorten doet veel goed. Nu komt Loreena’s stem meer naar voren, wint aan expressie, harp en cello definiëren beter en lopen niet langer in elkaar over. Het klappen van het publiek aan het einde van de track komt nu een stuk natuurlijker over, detailrijker en er zijn meer losse paren handen waar te nemen. Het is mijns inziens vooral het rustige karakter van de combinatie Nova en Kanta dat een luisteraar moet aanspreken, de grootsheid en het losse stereobeeld.

Conclusie: de Naim Uniti Nova is ruimschoots in staat de Focal Kanta No.2 in technische zin naar behoren aan te sturen. Ruim voldoende vermogen en grip op de grote woofers met de reflexpoorten. Echter, noch de Nova noch de Kanta laten het samen het achterste van de tong zien en weten individueel beter te scoren. De Kanta aan een zwaardere versterker als een Naim NAP 250DR, de Nova aan bijvoorbeeld een PMC of Dynaudio. Wat de combinatie wel biedt is een grote en relaxte weergave die een hele wand kan vullen met geluid zonder op u af te komen. Bovendien kunt u het geluid deels naar eigen inzicht tunen met het openen en sluiten van de poorten. Getuned sluiten Nova en Kanta samen een liefdevoller huwelijk.

Bowers & Wilkins 804 D3 Diamond Mystic

De B&W 804 D3, de publiekslieveling van de 800-serie, is een wolf in schaapskleren met zijn kenmerkende tweeter-domes van synthetische diamant. De 804 D3 ziet er iets “traditioneler” uit dan de indrukwekkende 802 D3 en 803 D3, maar vergis u niet: hij is een echt broertje van deze twee grote jongens. Daarom ziet u alle familie-eigenschappen ook bij de 804 D3 terug. Deze luidspreker heeft veel moderne technologie aan boord zoals de nieuwe tweeterbehuizing van massief aluminium, de ontkoppeld gemonteerde Continuum FST middentoner, de nieuwe Aerofoil woofers en het vernieuwde Matrix-systeem. Dat maakt de 804 D3 een volwaardig lid van de nieuwe “800 D3”-serie. De bekende voordelen van het 804-model zijn gebleven: de basreflexpoort in het front waardoor hij makkelijk te plaatsen is, de slanke behuizing en de tweeter die in zijn eigen behuizing bovenop de luidspreker is gemonteerd waardoor hij duidelijk bijdraagt aan het creëren van een stereobeeld en de spreiding van de weergave. De B&W 804 D3 is leverbaar in houtfineer (rosenut), hoogglans zwart en zijdeglans wit. Lexicom MultiMedia mag zich scharen onder het selecte groepje dealers van Bowers & Wilkins luidsprekers die speelklaar de Mystic uitvoering van de 804 D3 Diamond heeft staan. Een uitvoering met een extra luxe uitstraling welke hem bijna maakt tot een kunstobject in elke huiskamer. De prijs voor de Bowers & Wilkins 804 D3 Diamond is ongeacht de uitvoering € 4.500,- per stuk.

Luisteren naar Bowers & Wilkins

Net als de Focal en eerder de PMC mogen de Bowers & Wilkins eerst even opwarmen met tracks van Agnes Obel voordat de eerste tonen van Anette Askvik weerklinken. Vanaf de eerste noten van Askvik is de weergave als positief ervaren. Mooie heldere stem, tweede stem aanwezig, cello zingend, saxofoon levendig, muziek weet los te komen in een intiem stereobeeld en de lage tonen gaan diep doch beheerst in alle opzichten. Het heldere karakter van de 804 D3 past wonderwel bij de Uniti Nova met deze muziek, iets dat ik eerlijk gezegd niet direct had verwacht. De lastigste kandidaat vanwege zijn zeer heldere karakter en de eigenschap elk foutje in de keten bloot te leggen, staat voorlopig naast PMC op de eerste plaats. Gaf de Focal teveel warmte aan MacKenzie, de 804 D3 is lichter van toon wat op te vangen is door de luidspreker dichter bij de muur te plaatsen. In veel huiskamers zal dat een zegen zijn. Weet de PMC de stem nog wat beter te vangen in een juiste klankbalans, onaangenaam wordt het zeker niet op de 804 D3. Marcus Miller laat details door de ruimte spatten in het rustige intro, met een paar heerlijke bekkens. Wordt de muziek drukker dan raakt de weergave aan scherp, raakt, want het blijft in bedwang gehouden. Gaf de Focal grote klappen op drums, nu gaat het meer om precisie. Ook de PMC zette vetter aan wat wel prettig was. Zelfs in de drukke gedeeltes ontstaan geen problemen en houdt de Nova zaken strak in de hand. Bowers & Wilkins wil u graag alles laten horen wat in de FLAC file digitaal staat genoteerd. Ik heb wel het gevoel dat een aantal luisteraars hier zullen schrikken van de hoeveelheid energie in de hoge tonen. Perfect voor een gedempte luisterruimte/huiskamer, funest in een woning met een harde vloer en veel glas. Voor de klassieke tonen van Biber draait de combinatie de hand niet om. Er is ruimte van de oorspronkelijke akoestiek, de twee instrumenten vormen een eenheid zonder in elkaar over te lopen. De viool heeft veel karakter, de accordeon mist misschien net een stukje warmte. Tonen vloeien als een echt muziekstuk samen en 10 minuten lijkt wederom korter dan met de Focal op de speakerpositie. De emotie in de muziek is terug in een vloeiend spel dat onder andere boeit door de detaillering. Tot slot Loreena McKennitt weer met haar “Lady of Shalott” van de CD “Troubadours on the Rhine”. Helder van toon is de harp, de cello laat zich minder gelden dan met de twee andere luidprekers. Haar stem doet sterk denken aan de concerten die ik mee kon maken in Nederland. Gemakkelijk en harmonieus zijn steekwoorden die in gedachten schieten, het hoog oplossend vermogen van de 804 D3 maakt duidelijk dat de Naim Uniti Nova heel wat in zijn mars heeft als all-in-one oplossing. Het karakter van de 804 D3 blijft volledig overeind, de Nova fungeert als doorgeefluik.

Conclusie: De Naim Uniti Nova laat ook met de Bowers & Wilkins 804 D3 Mystic zien dat het een capabele versterker is die een flinke vloerstaander in de prijsklasse van € 7.000,- tot € 9.000,- per paar goed kan aansturen en strak weet te begeleiden. De Nova is een karakterloze streamer/DAC/versterker en dat siert het apparaat. De 804 D3 is onmiskenbaar zichzelf en nergens verslikt de Nova zich. Het heldere karakter van de combinatie moet u aanspreken en passen in de luisterruimte, gaat dat goed dan staat hier iets fraais te spelen.

Resumé

Als iemand een tiental jaren geleden aan was komen zetten met een all-in-one dan had ik de neus opgetrokken om wellicht bevooroordeeld mij snel te wenden tot een stapel losse componenten. Het is Naim Audio geweest om het spoor van de Uniti te volgen en mij te leren waartoe de industrie in staat is, mits op de juiste wijze uitgevoerd. Geen compromis in de versterking, noch in het streaming deel, de voeding of de conversie. Het is verbazingwekkend dat een Uniti Nova met zoveel gemak de bovenstaande luidsprekers weet aan te sturen. Zonder zelf iets toe te voegen, de karakters van de luidsprekers blijven volledig overeind. Waar de uitkomst voor een klant van Lexicom MultiMedia ligt kan niemand voorspellen, zoveel persoonlijke zaken komen om de hoek kijken. Uiterlijk van de luidsprekerbehuizing, kleurstelling, plaatsbaarheid, misschien zelfs stokpaardjes. Het laat onverlet dat klanten inderdaad kunnen kiezen als de versterker uit het juiste transistorhout is gesneden. Er zijn uiteraard grote verschillen in klank en beleving, de PMC is mogelijk de meest oprechte weergever, de Focal de lekkerste en de Bowers & Wilkins het is vergrootglas op details. Stuk voor stuk zijn ze bruikbaar op de Uniti Nova, met een lichte kanttekening voor de Focal Kanta No.2 waarvoor het tunen van de weergever noodzakelijk bleek. Vervangt de all-in-one dan voor altijd alle losse componenten? Nee, zeker niet want ook losse componenten hebben bestaansrecht. Feit is wel dat er geen interlinks nodig zijn, één netsnoer, dat één component voordeliger is voor de fabrikant in logistiek, opslag en marketing. Dat één voeding een stuk voordeliger is dan meerdere in meerdere behuizingen etc. Dus u bespaart geld zonder al te veel in te leveren, tenzij u een stuk hoger qua budget kunt uitkomen. De tijd om minachtend over een all-in-one te spreken ligt achter ons bewijst vandaag. Laat u eens verrassen door hoe veelzijdig de Uniti Nova, Star en Atom zijn, de deur bij Lexicom MultiMedia gaat graag voor u open, voorlopig nog even alleen op afspraak vanwege de Corona maatregelen.

Meer informatie en prijs van de Uniti Nova vindt u hier.

Meer informatie en prijs van de Fact.8 vindt u hier.

Meer informatie en prijs van de Kanta No.2 vindt u hier.