McIntosh Autoformers koppelen aan Sonus faber
MA8950 versterker met Maxima Amator luidsprekers
Vandaag word ik verrast met twee echte klassiekers in audioland. Een McIntosh MA8950 geïntegreerde versterker, met het echte McIntosh uiterlijk en naast de voedingstransformator twee zware Autoformers. Als tweede verblijd met een paar Sonus faber Maxima Amator luidsprekers, ronde hoeken, massief hout en een lederen front. Hoe ver kun je terug gaan in de roots van beide bedrijven. Zeer benieuwd naar de prestaties, zeker nadat ik uit een andere lijn van Sonus faber al een paar modellen de revue kon laten passeren en ik een McIntosh met een buizenlijnversterker gedeelte kon laten spelen. De MA8950 is een volledige transistor versterker gemaakt voor de toekomst, met een uiterlijk als in de jaren 70. Ware schoonheid verloochent zich niet.
Om te spelen staat deze McIntosh aangesloten op het lichtnet met een zeer gewaardeerd AudioQuest Dragon netsnoer. Aan de gebalanceerde ingang vinden we AudioQuest Pegasus XLR interlinks die voeren naar een Grimm Audio MU2 netwerkspeler waarop Roon draait. Thunderbird luidsprekerkabels van AudioQuest lopen, deels over de vloer, naar de laag in de kast geplaatste terminals van Sonus faber Maxima Amator luidsprekers. Dat er achter de schermen nog wel het nodige te vinden is, denk maar aan een speciale audiogroep, filterblok, ethernet voor audio etc., daarvan zal ik u de details besparen. Dat willen ze u in de winkel best laten zien.
Even voorstellen
De McIntosh MA8950 is een 2 x 200 Watt geïntegreerde versterker van het merk, uitgerust met Autoformers, met een uiterlijk dat recht doet aan de historie van het merk. De MA8950 heeft een toonregeling op maar liefst vijf frequenties (30, 250 en 500Hz, 2 en 10kHz ). Is voorzien van een module met digitale ingangen. Tweemaal coax, tweemaal optisch, één USB tot DSD512, één MCT voor McIntosh SACD spelers en HDMI met ARC voor uw TV toestel. Die laatste zelfs met Dolby en DTS ondersteuning. Analoog is niet vergeten met één gebalanceerde XLR en zes ongebalanceerde RCA ingangen, daarnaast ingangen voor zowel MM elementen als voor MC. Voor MC met instelbare afsluitweerstand. Naast luidsprekerterminals zijn er uitgangen op lijnniveau, zowel vast en variabel. Bijvoorbeeld voor een tapedeck en voor een subwoofer. Een Home Theater pass thru en hoofdtelefoon uitgang zijn niet vergeten. De luidsprekeruitgangen zitten achter Autoformers, grote transformatoren die twee belangrijke functies verenigen. Aan de primaire zijde van de Autoformer worden eindtransistoren veel minder zwaar belast omdat ze wel een hoge spanning maar geen grote hoeveelheid stroom hoeven te leveren. Secundair zorgt de Autoformer voor het beschikbaar stellen van alle 200 Watt of dat nu aan 2, 4 of 8 Ohm moet. De MA8950 heeft ten opzichte van zijn voorganger een veel grotere buffercapaciteit meegekregen en levert daardoor een dynamische ruimte van 3.1 dB bovenop de 200 Watt. De MA8950 is beveiligd tegen foutief gebruik. Ter bescherming van eigen circuits en/of ter voorkomen van clippen ontwikkelde McIntosh zowel Power Guard als Sentry Monitor. Uiterlijk is de MA8950 een rasechte McIntosh met zijn zwarte front, groen verlichte letters, blauwe VU meters, vintage knoppen en aluminium lijsten aan de zijkanten.
Elke Sonus faber Maxima Amator uit de Heritage serie wordt opgebouwd met massief walnoot hout. Het is de eerste, moderne tweeweg Sonus faber die zo wordt gemaakt. De kast is aan de voorzijde bekleed met leer. Frontdoekjes worden meegeleverd en bedekken alleen de drivers. Voor de stabiliteit en het uiterlijk staat de Maxima Amator op een marmeren voetplaat, waaronder spikes passen. In de kast zijn drie secties te vinden: een gedempte ruimte waar de woofer zich prettig voelt. Een tweede sectie om resonanties op de vangen en voor stabiliteit, 
tenslotte een sectie voor het wisselfilter. Het door een plexiglas plaatje aan de achterzijde zichtbare filter, scheidt volgens Sonus faber op unieke wijze de lage tonen van de hoge, alleen vertellen ze niet wat er zo uniek is. De woofer heeft ondersteuning van een basreflexpoort, eveneens aan de achterzijde. De woofer is een 180mm model dat op 2100 Hz overgaat naar een 28mm tweeter. De nominale impedantie is 4 Ohm en het rendement 88 dB. Een te gebruiken versterker moet daarom de nodige potentie in huis hebben. Door Sonus faber gespecificeerd op minimaal 25 Watt, doe daar maar iets meer van. De Maxima Amator meet 112 x 30 x 35 cm en weegt per stuk 38 kilo.
Bekenden
Muziek om voor mijzelf de oren in te spelen, met de neergezette McIntosh versterker en Sonus faber luidsprekers, trek ik van het album “Watermark” van Enya. Muziek die een soort van watermerk achterlaat in mijn brein over hoe de opstelling gaat presteren en wat ik kan verwachten. Als ik bijna alle tracks voorbij heb laten komen, ga ik graven in de lijstjes met favorieten van Lexicom MultiMedia, zodat ik uit een rijk gevarieerd programma kan kiezen. King’s Singers bijt het spits af met “Good vibrations” ooit gezongen door The Beach Boys, in deze uitvoering a capella. De tijd van zachtjes spelen is voorbij, ik merk dat ik de Sonus fabers wel een zetje wil geven, waar de MA8950 uiteraard geen moeite mee heeft met zijn enorme 
reserve. Bijna vergeet ik te beschrijven wat ik in de oren gegoten krijg. Het zijn goed van elkaar gescheiden stemmen, helder en oprecht. In een brede opstelling neergezet die zich uitspreidt tot een aardig eindje voorbij de opstelling van de luidsprekers. Details in de stemmen die zowel worden gebruikt voor verstaanbare zang als voor imitatie van een instrument zijn ruim voor handen. Gebracht op een rust uitstralende wijze, met een gedegen fundament in de lage tonen waarop hogere stemmen kunnen bouwen. Het stereobeeld laat het toe dat de stemmen echte individuen zijn en niet teveel samenvloeien.
De volgende track is een oude bekende, “You and your friend” van Dire Straits. Puntig afgebakend slagwerk, gitaar rechts en later één links. Zoemende bas waarin weinig afwisseling zit. Stem van Knopfler precies zoals ik die ken van andere hoogwaardige opstellingen. Weinig diepte in deze opname, Enya liet horen dat het ook anders kan. Wel heerlijk breed wat het gitaarspel een extra leuke boost geeft. Er staat een muurtje van geluid, heel wijds en heel fijn in hoogte, verrassend dat een tweeweg luidspreker in staat ik dit beeld te scheppen. Als de Sonus faber viermaal zo groot zou zijn in formaat, dan zou je 
dat verwachten, niet van deze slanke zuil. Grappig om direct daarna de live uitvoering te spelen. De gitaren links en rechts zijn omgewisseld. Veel extra ruimte en nu wel diepte in het stereobeeld. De band speelt live een stuk langzamer dan op het studio album. Dat is niet het enige, de bas die gespeeld wordt is niet langer zo eentonig, er zitten loopjes in die passen bij het gitaar spel. Heel goed waar te nemen is het grote podium en de natuurlijke galm die mee opgenomen is. Publiek blijft tijdens het spelen doodstil. Heel gaaf om zo terug te horen hoe het tijdens het concert ongeveer geklonken moet hebben, de akoestiek van de winkel wordt aan voorbijgegaan, ik mag even plaats nemen in het Feijenoord stadion in Rotterdam en/of Les Arenes in het Franse Nimes.
Ruimte voor een dame
Een heel bevlogen zingende dame deze Freya Ridings en haar “Lost without you”, wat ik eigenlijk meer koppel aan Beverly Craven. Wat een stem heeft Freya, zo af en toe om cokes mee te kloppen zeiden ze vroeger. Wat ze wil meegeven komt zeker over, als ze meer ingehouden zingt dan kun je niet anders dan de oren spitsen. Een piano die met haar meegaat in intensiteit, is heftig en vol. Pure kracht die zich laat weergeven met een volume alsof het instrument hier staat. De Maxima Amator geeft geen krimp, volgt slaafs wat de McIntosh aandraagt. Naarmate ik nu wat langer aan het luisteren ben, ontdek ik meer en meer welke schoonheid in deze apparaten besloten ligt en waarom ze samen een goed koppel vormen. Beetje muziek van 
hetzelfde laken een pak is “Still have you” dat erg lijkt op de eerder gespeelde track. Weer vleugel en stem. De dame heeft echt veel kracht in haar stem en weet de dynamiek voluit te benutten. Hoe anders is de lieve Katie Melua met “Shy boy”. Zachte stem, lichte slis in haar stem. Haar band die probeert bescheiden te blijven, aanvullend is op de zang van Melua. Er is er maar één die alle aandacht opeist en dat is zij. Je kunt er niet lang bij stilzitten, aanstekelijk, goed gebracht en levendig qua weergave. Een studio opname die live niet veel anders zal gaan klinken, hier heeft de producer zijn best voor gedaan.
Ik laat de afspeellijsten voor wat ze zijn en graaf in mijn eigen collectie naar klassieke muziek. Anna Clyne is een componiste en zij schreef voor Inbal Segev het cello concert “Dance” dat werd uitgevoerd samen met het Londen Philharmonic. Het eerste deel wordt langzaam en slepend gespeeld, heeft via de Maxima Amator een verslavende werking op mij, ik wil haast in de cello kruipen of tussen de orkestleden plaatsnemen. Deel twee legt de nadruk sterk op de cello, met het orkest eerst in een heel bescheiden rol. De cello weet zich los te maken van de twee weergevers en vrij op te stellen in de ruimte. Het orkest gaat daarin helemaal mee, zowel de violen als fluitisten. Het was wel een beetje te verwachten dat een Sonus faber het goed doet met klassieke muziek, toch ben ik aangenaam verrast hoe dit werk van Clyne uit de verf komt. Ik geniet niet alleen van 
de cello, ook van de violen die gestoken scherp op de oren komen, zuiver, zonder randen, wel duidelijk in het totaal. Hetzelfde geldt voor de fluitisten, heel gemakkelijk te onderscheiden zonder over de top te gaan. De Maxima Amator blijkt in staat in een groot stereobeeld het gehele frequentiespectrum van een groot orkest te benutten. Misschien niet de gemakkelijkste muziek voor een beginnende klassiek liefhebbers onder ons, wel een fabuleus werk om een set luidsprekers eens flink aan het werk te zetten.
In barokke sferen
Telemann was kennelijk een gelovig mens, hij schreef muziek voor “Ach Herr, straffe mich nicht, psalm 6 vers 2” dat wordt gezongen door de Belgische sopraan Griet de Geyter. Barok in de zuiverste vorm voor stem, hobo, fagot, strijkers en orgel. Dit is ook zo mooi om naar te luisteren. Puur als muziek of technisch. Technisch omdat op de stem van Griet zo helder de akoestiek te horen is van de kerk waarin dit waarschijnlijk is opgenomen. Het orgel dat zich ver achter de strijkers bevindt. De strijkers uitgespreid, samenspelend met hobo en fagot. Muziek zweeft door de ruimte en deze Sonus fabers weten elk element in de roos te raken. Als ik mij concentreer op de stem, dan kan ik die woordelijk verstaan zo duidelijk is het middengebied van de weergevers. Het is gewoon jammer dat er steeds een deel van het werk klaar is. Je blijft verlangen naar meer en meer. Wat ik ook zeer waardeer is hoe los de 
muziek van de weergevers weet te komen, ze cijferen zichzelf weg. Alsof ze het aanvoelen met welke eerbied hier wordt gemusiceerd en hoe men zijn best heeft gedaan om de zang en het spel vast te leggen in een digitaal formaat. Zet het gerust eens een streepje luider dan u gewend bent, als het audiosysteem u niet in de steek laat, dan staat Griet bijna voor uw neus. “Stille klagen” is de naam van het album voor wie op zoek gaat naar dit fraais.
“Vivaldi: concerti per una vita” uitgevoerd door Théotime Langlois de Swarte & Le Consort is een mooi album om de dag mee af te sluiten. De Italiaanse vrolijkheid en levenslust komt naar buiten op Italiaanse luidsprekers. Warmte, zon, wijn, pasta, de kunst om met eenvoudige middelen een wonder te scheppen is de Italianen toevertrouwd. Niet dat een Sonus faber Maxima Amator helemaal valt in de categorie ‘eenvoudig’, daarvoor is een setje te kostbaar. Zeker in combinatie met de machtige McIntosh MA8950 en een Grimm MU2. Het is de muziek die zo eenvoudig lijkt, levenslust uitstraalt en mij vrolijk maakt, tegelijk complex is in schoonheid. Mij meevoert naar de tijd van Vivaldi, toch al mijn favoriete componist als het gaat om Italiaanse barok. Gezeten op de bank bij Lexicom MultiMedia laat ik mij virtueel meenemen naar de zon, naar de heuvels met wijnranken, de restaurants waar pasta en grappa lonkt. Ik krijg een concert voorgeschoteld in alle vrijheid. Los in de ruimte alsof ik niet in een audiowinkel zit, eerder in een zaal, desnoods op een plein. Overdrijf ik? Misschien wel een beetje, maar dat is mijn enthousiasme omdat ik zo kan en mag genieten van fraaie muziek. Op een even zo fraai audiosysteem dat mij techniek laat vergeten, door hetgeen de componist heeft bedoelt via musici te transporteren naar het heden.
Helaas, de dag is om
Vooruit, voordat ik de deur weer achter mij sluiten speel ik van hetzelfde album “L’estro armonico”. Het is gewoon jammer dat de tijd er weer op zit. Snel naar huis en daar doorspelen met Vivaldi. Het levendige karakter van een systeem met Grimm, McIntosh en Sonus faber doet iets met je. Weet je geest leeg te maken en als luisteraar mee te nemen op een reis die vol zit met muziek. Ongeacht of het gaat om een rauw zingende Freya Ridings, een live concert van Dire Straits, een Belgische sopraan of een orkest dat Vivaldi speelt. Dit audio systeem kan het allemaal aan. Waarbij ik vooral de Italiaan Vivaldi graag koppel aan Sonus faber. Niet dat de anderen van mindere kwaliteit waren, het is de spetterende weergave van het album dat mij speciaal wist te raken. Het is het derde paar Sonus faber luidsprekers dat ik mocht beluisteren in de winkel, het is wellicht het paar dat mij het meeste aanspreekt. De eenvoud van een tweeweg systeem in een behuizing die de weergave van hoogste toon tot ver in de bas toelaat. Zonder opsmuk uitgevoerd in hout en leer, op een sierlijke marmeren voet. In optisch vergelijk met andere Sonus faber modellen of Bowers & Wilkins sober, zelfs een beetje saai, maar juist daarom in mijn visie zo mooi. Eenvoud siert niet alleen de mens, ook de weergever. De twee dicht op elkaar geplaatste drivers acteren als één, maken dat de weergever zich gedraagt als een puntbron en daarmee een heel goed stereobeeld weet te herscheppen, mits in de opname vastgelegd. De krachtige McIntosh met zijn Autoformers weet de Maxima Amator perfect aan te drijven. De versterker heeft grip, power en finesse, is zacht als een lammetje als dat wordt gevraagd en weet te bulderen als een Harley Davidson. Grimm vormde de bron en de converter van digitaal naar analoog. AudioQuest kabels maakten het af. Ik was de gelukkige die alles zelf mocht benutten, in alle rust kon genieten.
Prijzen (2024):
Sonus faber Maxima Amator per stuk € 7.999,-
McIntosh MA8950 versterker € 11.490,-