Luistertest van 2 nieuwe hoofdtelefoons: PSB M4U 1 en 2 (met Noise Cancelling)

Music for you: nieuwe luxe hoofdtelefoons van PSB

Alweer een hoofdtelefoon? Ja, zelfs twee, want hoofdtelefoons zijn “hot” en dus wil iedereen een graantje meepikken van dit marktsegment. PSB bouwt echter geen simpele “ik-ook”-hoofdtelefoon om even snel geld te verdienen. Het gaat hier om zorgvuldig ontwikkelde, mooi afgewerkte, luxe uitgeruste en goed klinkende hoofdtelefoons. En de prijs is uiterst redelijk te noemen, want u krijgt veel waar voor uw geld. Reden voor een review!

PSB staat voor Paul en Sue Barton. De Canadese luidsprekerfabriek bestaat sinds 1972 en is dus ruim 40 jaar “in business”. Naast een uitgebreide luidsprekerlijn, die in Nederland helaas niet erg bekend is, heeft PSB nu ook twee hoofdtelefoons ontwikkeld. Beter gezegd: een hoofdtelefoon die in twee versies geleverd kan worden. De “normale” M4U 1 (€ 279,00) en de actieve M4U 2 met Noise Cancelling (€ 375,00) zijn volwassen hoofdtelefoons, die leverbaar zijn in diverse kleuren: de M4U 1 in grijs en rood (zwart komt er ook aan), de M4U 2 in zwart en wit. Sorry, ik bedoel natuurlijk  Baltic Grey, Monza Red, Black Diamond en Arctic White. Dat klinkt toch beter, nietwaar? Wie weet, welke kleuren er nog bij komen. O ja, en M4U betekent Music For You. Zucht…

M4U 2 – beschrijving
De M4U 2 werd mij door Lexicom MultiMedia aangeleverd in de stevige kartonnen verpakking, waarin een lichtgewicht semi-hard opbergetui zit met daarin de opgevouwen hoofdtelefoon. Omdat de M4U grote oorschelpen heeft, die het oor omsluiten, blijft de hoofdtelefoon ondanks de opvouwbaarheid toch een flinke joekel. Verder worden allerlei accessoires meegeleverd: een verloopplug van de standaard 3,5mm-stekker naar een 6,3mm-stekker, een speciale vliegtuigplug, een poetsdoekje (…), twee AAA-batterijen en twee snoeren van 1,5 meter. Één van de snoeren is voorzien van een afstandsbediening voor Apple iPhone of Blackberry telefoons, waarmee u een ander stuk muziek kunt selecteren en de telefoon kunt bedienen. Ook een microfoontje is in die schakelaar opgenomen. Of ook Android-telefoons hiermee kunnen worden bediend, wordt niet duidelijk vermeld, maar u kunt het altijd proberen. Zelf heb ik geen smartphone, dus ik kon het niet testen. Beide snoeren zijn voorzien van een “monitor”-knop, waarmee u het geluid tijdelijk 30dB kunt dempen om bijvoorbeeld te horen wat iemand tegen u probeert te zeggen.

Tenslotte twee zeer bijzondere accessoires, die aparte vermelding verdienen. Ten eerste een karabijnhaak om het hoofdtelefoon-etui aan (bijvoorbeeld) een rugzak te bevestigen. Grappig, maar in de huidige maatschappij vrees ik dat de hoofdtelefoon erg snel gestolen zal worden, want “respect voor andermans eigendom” is helaas een verouderd begrip. Het tweede accessoire dat ik apart wilde vermelden, is een extra setje oorkussens. Dat vind ik echt geniaal! Hoeveel hoofdtelefoons worden of zijn weggegooid omdat de oorkussens versleten zijn en nieuwe “niet meer leverbaar” zijn? Compliment! Dit geeft aan, dat hier bij PSB goed over is nagedacht.

Op de rechter oorschelp zit een schakelaar, die drie standen heeft.
OFF is de passieve stand: de M4U 2 functioneert nu als “gewone” hoofdtelefoon, net als de M4U 1. Handig, want als de batterijen leeg zijn, blijft de hoofdtelefoon werken!
ON betekent, dat de versterker is ingeschakeld en het geluid dus een oppepper krijgt qua volume. Het lichtje in de schakelaar is nu rood.
ANC houdt in, dat de versterker plus de Automatic Noise Cancelling zijn ingeschakeld. Nu is het lichtje groen. Deze stand maakt gebruik van twee microfoontjes per oorschelp om het geluid te meten en de onderdrukking aan te passen.
De batterijen gaan volgens PSB ongeveer 55 uur mee (als u sterke Duracells gebruikt) en als ze bijna leeg zijn wordt het lampje oranje.

psb-m4u2-AW-1-lexicom-multimediaM4U 1 – beschrijving
Heel simpel: lees de beschrijving van de M4U 2 en laat de “monitor-knop”, de batterijen, de schakelaar op de rechter oorschelp, de versterker en de lawaai-onderdrukking weg. Klaar.

Luisteren en dagelijks gebruik
Om te beginnen een compliment: de M4U 2 in de passieve stand en de M4U 1 klinken identiek! Dat betekent, dat de elektronica van de M4U 2 het geluid niet in de weg zit en dat is wederom een bewijs van een zorgvuldig ontwikkelingsproces. Daarom heb ik na een grondige vergelijking van de M4U 1 en de M4U 2 de eerste weer netjes in de doos gedaan en heb ik de luistertest vervolgd met de M4U 2.
Het luisterwerk voor deze recensie is uitgevoerd met behulp van mijn laptop, een losse 1TB WD harddisk met muziek en twee portable USB-DACs: de AudioQuest DragonFly en de Meridian Explorer. Voor de vergelijkende recensie van deze twee klikt u op deze link. Tevens heb ik de hoofdtelefoons via mijn audioset beluisterd.

De PSB hoofdtelefoon zit stevig op mijn hoofd en zal dus niet vallen als ik me beweeg. Dat moet ook, want de M4U’s zijn bedoeld als mobiele hoofdtelefoons. De PSB’s zijn geen vedergewichten: het gewicht van de M4U1 is 340 gram, de M4U 2 weegt 362 gram inclusief batterijen. Al die elektronica en toch slechts 22 gram zwaarder? Dat is verbazingwekkend… De grote en zeer comfortabele oorschelpen sluiten goed af, waardoor zelfs in de passieve stand weinig externe geluiden doordringen. Links en rechts zijn goed gemarkeerd door letters aan de binnenzijde van de beugel. Er zijn twee aansluitmogelijkheden, dus u kunt het snoer naar keuze aansluiten aan de linker of de rechter oorschelp. Briljant! Zo zit het snoer nooit in de weg (of dwars over de borst). Waarom is dit nog niet eerder bedacht? De verstelbaarheid van de brede, stevige en ruim gepolsterde hoofdband is goed, wat bijdraagt aan het prettige draagcomfort. De PSB wekt een solide indruk; hij is gebouwd voor jarenlang luisterplezier en is niet na een paar jaar wegwerp-rijp. Dat mag ik graag zien.

Zoals gezegd is de klank van de M4U 2 in de passieve stand gelijk aan die van de M4U 1. De weergave is goed uitgebalanceerd met een stevige, gedetailleerde bas, een helder en open middengebied en een doortekend, zijdezacht hoog zonder scherpe randjes. De ruimtelijkheid is ook dik in orde, waardoor de muziek niet hinderlijk benauwend op de trommelvliezen staat te beuken, maar een live-indruk wekt. Het maakte niet uit of ik pop, rock, bluegrass, folk of klassieke muziek beluisterde: de klankbalans maakte steeds dezelfde positieve indruk. Volgens mij kunnen heel veel mensen snel bevriend raken met deze hoofdtelefoons, want het geluid is gewoon erg prettig. Nergens heb ik het gevoel dat er iets ontbreekt, dat er iets “verkeerd” klinkt of dat ik het eigenlijk anders zou willen.

Wie mijn recensies leest, weet dat ik erg gesteld ben op de fraaie en boeiende stem van Andrea Bocelli en dat ik bij de weergave met name let op de overdracht van emotie. Dat is dik in orde, want ik krijg ook met de PSB’s kippenvel bij bepaalde nummers. Ook een andere favoriet van mij, Alison Krauss met haar band Union Station, klinkt via de PSB’s prettig, warm, levensecht en sexy. Wie deze muziek nog niet kent, kan ik van harte aanraden om eens naar haar prachtige stem te luisteren. Tenslotte heb ik een martelstuk paraat: het Dena Piano Duo. De weergave van de concertvleugels is prachtig, uitnodigend en vloeiend. De vleugels worden niet gereduceerd tot huis-tuin-en-keuken-piano’s maar klinken authentiek en realistisch. Het geluid is bijzonder prettig om langere tijd naar te luisteren. Om dit te testen heb ik 4½ uur achter elkaar naar de PSB’s geluisterd en ik had op geen enkel moment de neiging om te stoppen, omdat ik er moe van zou worden. Dat is heel belangrijk, omdat met name een model als de M4U 2 met Noise Cancelling bedoeld is om op lange vliegreizen in alle rust te kunnen genieten van muziek in plaats van het monotone geluid (lawaai) van de straalmotoren.

psb-m4u2-AW-2-lexicom-multimediaActieve weergave en Automatic Noise Cancelling
Dat brengt mij bij het volgende punt: de actieve weergave (ingeschakelde versterker) en de Automatic Noise Cancelling. De versterker is bedoeld om te kunnen luisteren in een omgeving met achtergrondgeluiden, die nog niet om Noise Cancelling vragen maar toch om iets meer geluid. Wanneer ik de schakelaar aan de rechter oorschelp één standje omhoog druk, schakelt de versterker in en neemt het volume toe. Daardoor lijkt het, alsof de basweergave een extra oppepper krijgt, maar wanneer ik de invloed van het toegenomen volume compenseer, blijkt de klankbalans vrijwel identiek aan de passieve stand. Daarbij valt één aspect in het bijzonder op: de invloed van de gebruikte USB-DAC valt geheel weg. In de passieve stand kon ik de verschillen tussen de AudioQuest DragonFly en de Meridian Explorer goed horen, maar in de actieve stand valt dat verschil voor 95% weg, omdat de PSB-versterker nu de bepalende factor is. Die versterker doet z’n werk uitstekend en neutraal, waardoor de uitgebalanceerde klank van de M4U 2 niet wordt verstoord. Dat is een knap staaltje werk, vooral wanneer u bedenkt dat de M4U 1 en 2 de eerste hoofdtelefoons van PSB zijn! Om deze test te herhalen, heb ik de M4U 2 tevens op de Musical Fidelity X-CAN V3 hoofdtelefoonversterker van mijn audioset aangesloten, waarbij het effect gelijk was: zodra ik de versterker van de M4U 2 inschakelde, viel de invloed van de X-CAN V3 bijna helemaal weg.

De Automatic Noise Cancelling (ANC) is een verhaal apart. Noise Cancelling is niet nieuw, maar PSB heeft er toch een eigen invulling aan gegeven. Per oorschelp zijn twee ingebouwde microfoontjes aanwezig, die het omgevingsgeluid opvangen; de werking van ANC wordt afgestemd op wat de microfoontjes “horen”. Tot zover niets nieuws. Maar Noise Cancelling is altijd een compromis, want de drivers in de hoofdtelefoon moeten tegelijkertijd muziek weergeven en omgevingsgeluid compenseren. Dat is moeilijker dan het lijkt, want in de meeste gevallen lijdt de geluidskwaliteit onder de Noise Cancelling. Ik heb eerder hoofdtelefoons met Noise Cancelling beluisterd en hoewel ik de Noise Cancelling indrukwekkend vond, viel de weergavekwaliteit mij toch tegen. Bovendien ontstond een bepaald soort druk op mijn oren, die ik niet prettig vond en die na een tijdje vermoeiend was. Ik zal de merken niet noemen, maar het betreft hoofdtelefoons die slechts een fractie goedkoper zijn dan de PSB M4U 2.

PSB heeft voor een milde vorm van Noise Cancelling gekozen. Wanneer ANC wordt ingeschakeld, moet ik even wachten tot het effect merkbaar wordt. Heel goed: eerst meten, dan pas ingrijpen. Incidentele geluiden, zoals een klap op een tafelblad, worden nauwelijks onderdrukt. Maar monotone geluiden of geluiden die langere tijd aanhouden op een gelijk niveau worden uitstekend onderdrukt. Vlak bij mijn flat is een basisschool, dus ben ik tijdens het speelkwartier op mijn balkon gaan staan om te horen wat het effect van ANC was. Dat zal vast wel een raar gezicht zijn geweest: iemand die op z’n balkon staat met een hoofdtelefoon op en een laptop met extra harddisk in z’n handen. Gek, maar ongevaarlijk (denk ik). Toen ik daar stond, merkte ik dat ANC het omgevingsgeluid uitstekend wegfilterde, afgezien van enkele plotselinge pieken. Ook het geluid van mijn airconditioning (die in deze tijd normaliter nog niet draait) en de bureauventilator die ik ‘s zomers in mijn werkkamer gebruik, werd prima onderdrukt. Goed, ik geef toe dat het omgevingsgeluid niet altijd 100% weg was, maar dat kan geen enkele hoofdtelefoon met Noise Cancelling.
De allerbelangrijkste vaststelling is: de geluidskwaliteit lijdt er nauwelijks onder! Het enige dat ik kon vaststellen was een klein verlies aan dynamiek en een minimale verandering in de klankbalans. Dat vond ik verbazingwekkend goed en dat is tevens de reden geweest dat ik deze test heb herhaald, maar telkens was de uitkomst gelijk. Dat maakt de M4U 2 een ideale hoofdtelefoon voor reizen in lawaaiige vervoermiddelen (vliegtuig, bus, trein etc.), waarbij het omgevingsgeluid voor het grootste deel wordt onderdrukt en de muziekweergave op een hoog niveau blijft. Maar ook zonder ANC is de M4U 2 een uitstekende hoofdtelefoon.

psb-m4u2-BD-2-lexicom-multimediaConclusie
PSB heeft met de M4U 1 en M4U 2 twee uitstekende hoofdtelefoons gebouwd. Niet “meer van het zelfde”, maar een echte aanvulling op de hoofdtelefoonmarkt. Beide hoofdtelefoons klinken heel uitgebalanceerd, ontspannen, ruimtelijk en realistisch. Het draagcomfort is prima in orde en de uitrusting mag luxe worden genoemd. Beide PSB’s leveren veel “waar voor uw geld”.
De M4U 2 met Automatic Noise Cancelling is een bijzondere aanvulling op het segment van hoofdtelefoons met Noise Cancelling, omdat de ANC van PSB ongelooflijk weinig invloed op de weergavekwaliteit heeft.
De M4U 2 klinkt het beste in de passieve stand of met de versterker aan en het volume iets teruggeschroefd, zodat u de batterijen van de hoofdtelefoon en de accu van uw telefoon/muziekspeler spaart. De M4U 1 klinkt identiek aan de M4U 2 in de passieve stand.

Verder mag het als bekend worden verondersteld, dat luisteren met een hoofdtelefoon op een hoog volume schadelijk is voor het gehoor. Daarom is een hoofdtelefoon met oorschelpen altijd beter dan die “in-ear”-dingetjes, omdat die te dicht op het trommelvlies zitten en dus te weinig luchtcirculatie toelaten. De PSB M4U-hoofdtelefoons klinken uitstekend, ook bij lagere volumeniveaus. Ook om die reden zijn de PSB’s zeer aan te bevelen, want het zijn hoogwaardige hoofdtelefoons die (met verstand) langdurig te gebruiken zijn zonder gehoorschade.

Voor de analytici onder ons kan het zijn, dat de PSB’s een klein tikkie warm klinken en niet het uiterste aan detail bieden, maar dat is mijns inziens muggenzifterij. Lex bracht tevens een Beyerdynamic T70 (€ 449,00) mee “als vergelijkingsmateriaal”, maar die vergelijking is niet eerlijk. Goed, die T70 gaat verder in de detailweergave en absolute neutraliteit, maar hij kost dan ook beduidend meer dan de M4U 1. De T70 heeft geen versterker, geen Noise Cancelling en is duidelijk bedoeld voor gebruik binnenshuis. Dus moet de T70 qua prijs worden vergeleken met de M4U 1 en dan is het verschil groot. Des te meer reden om te concluderen, dat PSB twee hoofdtelefoons heeft ontwikkeld, die een uitstekende geluidskwaliteit en veel luxe bieden voor een redelijke prijs.

Bestellen? Klik hier