KEF R5 luidsprekers: De slanke zuil

Het wordt vaak gezien alleen als een trendy product, de slanke luidsprekerzuil voorzien van kleine woofers, dat is in veel gevallen helemaal niet de opzet. Want al voldoet de slanke zuil esthetisch aan de wens een luidspreker optisch klein te maken door de diepte te benutten, hij maakt ook een stand onder een luidspreker overbodig en de diepte geeft woofers meer ruimte om hun werk te kunnen doen. Pas je zoals KEF in de R5 luidsprekers doet een dubbele woofer toe, dan bereik je eenzelfde conusoppervlakte als in een breder model met één grotere woofer en toch blijft de behuizing smal. Een bijkomende factor is een snelle acceptatie door huisgenoten van een slank model luidspreker. De grote vraag voor de eigenaar is echter: “bereik ik nog steeds een hoogwaardige weergave?”, en daar ga ik een luistersessie aan wijden.

R Series

KEF heeft met trots hun vernieuwde R Series luidsprekers op de markt gebracht “Waarin alleen de naam hetzelfde is gebleven”, terwijl elk van de meer dan 1000 onderdelen van de luidsprekers opnieuw en alleen voor de R Series zijn ontworpen. KEF-engineers wilden geen compromissen sluiten, daarom beschikt de slank vormgegeven R5 over dezelfde Uni-Q als zijn grotere broers, met een 125mm midrange-driver en een 25mm aluminium dome tweeter, samen zorgend voor ongelooflijke details, aldus KEF. Twee 130mm basdrivers leveren daarbij een uitzonderlijk zuiver laag, wederom aldus KEF. De R5 is geschikt voor kleinere ruimten of desnoods als surround-luidsprekers.

De R5 maakt voor de midden en hoge tonen gebruik van een “Uni-Q” van de twaalfde-generatie van de met KEF’s in-house simulatie- en analysetools ontworpen Uni-Q. Met de tweeter in het akoestisch middelpunt van de midrange komt het akoestische ideaal van een single point source dichtbij. “Shadow Flare” zorgt dat het afstralingspatroon van de tweeter verbetert. Shadow Flare bestaat uit een zorgvuldig geprofileerd overgangsoppervlak zodat het waveguide-effect van Uni-Q wordt verruimd om schadelijke diffractie van de behuizing voor delicate hoge frequenties te verminderen.

De conus van de woofers bestaat uit een tweedelige structuur, waarbij een dunne laag van aluminium bovenop een papieren conus rust. Enorme stijfheid, gecombineerd met de geometrie van de conus, zorgt voor een pure, pompende beweging voor zowel punch en tempo. Voor een nauwkeurige afstemming van deze krachtige driver heeft KEF ook het magneetsysteem geheel opnieuw ontworpen om te komen tot een gelijkmatiger magnetisch veld. Gezien de kracht van de kleine woofers is de behuizing uitgerust met constrained layer damping. Dat maakt gebruik van inwendige beugels met een ‘lossy’ interface, om uiterst effectief ongewenste trillingen weg te nemen die anders het geluid en de muziek op kunstmatige wijze zouden veranderen. De woofers worden ondersteund in hun werk door flexibele basreflexpoorten, waarbij voor elke poort met “computational fluid dynamics” de flare en het profiel is berekend om turbulentie tegen te gaan. Flexibele poortwanden voorkomen dat lengte resonanties het middengebied kleuren.

Microfiber frontdoeken onttrekken de units aan het zicht. De grilles passen bij de ton-sur-ton-benadering: grijs voor de behuizing in wit, bruin voor walnoot, en zwart voor de zwarte kasten. De R5 is leverbaar in drie finishes: hoogglans wit, hoogglans zwart en een walnoot versie, steeds tegen een prijs van € 1.199,- per stuk.

Voor de geïnteresseerden een paar belangrijke technische gegevens op een rij gezet. Het ontwerp is een drieweg basreflex met scheidingsfrequentie op 400Hz en 2.9kHz. Het gespecificeerde frequentiebereik loopt van 52Hz tot 28kHz (±3dB) met -6dB punten op 38Hz en 50kHz en een bereikbare laagweergave in een luisterruimte tot 29Hz (-6dB). Het aanbevolen versterker vermogen loopt van 15 tot 200W. De nominale impedantie is 8 Ohm met een minimum waarde van 3,2 Ohm. Het rendement zit op 87dB (2.83V/1m). Het smalle uiterlijk verbergt een gewicht van 27,3 kg. De afmetingen zijn 1071,4 x 271,6 x 343,5 mm inclusief terminal en voeten of 1025 x 175 x 360 mm voor alleen de behuizing zonder voeten.

Rondom de R5

Wie een R5 als luidspreker kiest kan met een keur aan versterkers gaan werken. Dat mag variëren van een surround receiver tot een fors stereo exemplaar van een paar honderd Watt per kanaal. Met een totaalprijs van € 2.598,- voor het paar luidsprekers is een instapmodel versterker van Hegel een goede keuze, wij namen de H90 van € 1.695,-. Je kunt met de H90 muziek streamen, toch gebruiken we graag de Bluesound Node 2 of 2i van € 549,- vanwege de extra mogelijkheden. Je hebt dan wel een digitale kabel nodig als de Chord Shawline Digital van € 260,- voor één meter (mag ook een eenvoudiger Chord of AudioQuest zijn) en natuurlijk een set luidsprekerkabels zoals de Chord Clearway van 2 x 3 meter voor € 225,-. Een paar goede netsnoeren en een netfilter of minstens een goed verdeelblok zijn logische uitbreidingen in een later stadium.

Dames aan het woord

Als ik van Agnes Obel haar “Brother sparrow” afspeel is de eerste gedachte die opkomt: “lichtvoetig” en de tweede is: “vriendelijk”, want de R5 begint heel gemakkelijk te spelen met een fraaie nadruk op het middengebied, waarin half in de muziek verscholen kleine details worden blootgelegd. Lage tonen zijn zeker aanwezig, gelukkig zonder enige aanzet tot overdrijven. Hoge tonen hebben een zacht karakter, ook in die regionen tref ik geen enkele vorm van overdrijving aan. Bij een opgevoerd volume komt de muziek nog meer tot zijn recht en gaat het “lieve” plaats maken voor overtuiging en slamm. Nog steeds met de prettige eigenschap dat de lage en hoge tonen juist gedoseerd worden ten opzichte van het middengebied. Met Laurie Anderson’s “Bright red” bemerk je dat de twee kleine woofers uitstekend werk verrichten, maar gezien hun toch kleine conusoppervlak niet zo diep reiken als die in de grotere R Series modellen. Terwijl de R3 monitor met zijn wat andere afstemming de indruk wekt meer laag weer te geven. Ik beschouw het milde laag zeker niet als een beperking, in veel huiskamers zal dat vaak prettiger zijn om naar te luisteren dan een sterker aangezet laag. De volgende track “The puppet motel” zorgt dat de R5 zijn tanden laat zien. Geen negatieve opmerkingen over verstaanbaarheid, ondanks de complexe opname kan ik de tekst woord voor woord volgen. Susan Wong zet met “Desperado” haar stem en piano losjes in de ruimte, pas aan de uiteinden van het stereobeeld kan ik de fysieke weergevers nog net aanwijzen. De speakers staan zo ingedraaid dat ze als het ware langs mij heen kijken en pas achter mij kruisen de assen. De stem van Wong zou een tikje minder hees mogen zijn, bedenk echter daarbij dat behalve de R5 er meer factoren in het spel zijn die de weergave beïnvloeden. Versterker, kabels, streamer, elk onderdeel speelt een rol. De piano is opvallend krachtig in deze track. Laat zich van zijn beste kant horen met naast het klavier en de snaren de klank van de romp. Een lange noot aan het einde sterft heel langzaam en natuurlijk uit.

Elektronisch geweld

Na een lieftallige Susan Wong komt de live opname van Kraftwerk’s “Autobahn” behoorlijk binnen. Heel goed hoe het publiek zich in de ruimte weet te spreiden. De elektronische klanken en de stemmen raken eenvoudig los van de weergevers. De 2×60 Watt power aan 8 Ohm uit de Hegel H90 blijkt meer dan voldoende aan het kennelijk versterkervriendelijke karakter van de KEF R5. Ik merk wel dat de R5 graag op een hoger volumeniveau speelt, dat kan in mijn geval ook geen kwaad want de R5 heeft nog niet zo heel veel speeluren op de teller en mag best nog wat soepeler gaan worden. Ik blijf in de elektronische sferen met “Avratz” van Infected Mushroom. Na deze track veelvuldig op kostbare Bowers & Wilkins luidsprekers te hebben beluisterd gaat een stukje van de magie in de KEF R5 verloren. Het stereobeeld is niet zo heel groot, het uitsterven van de tonen duurt wel lang naar beide kanten. De lage tonen krijgen hier een boost waar de ruimte en mijn oren op reageren. Dit is een marteltrack voor de R5 en al staat hij zijn mannetje, met een singer songwriter heeft de luidspreker het een stuk gemakkelijker. Daarmee is deze muziek zeker niet onmogelijk om te draaien, het vergt wel een zorgvuldige opstelling van de R5 om zowel het open karakter als de bas optimaal te krijgen. Wie graag dit soort muziek draait doet er vaak goed aan om tenminste één poort met losse en open watten dicht te stoppen en zo de vrede met de buren te bewaren.

Hallo mannen

Door de beschikbare tracks springend kom ik een live uitvoering van “Mathilda” tegen van Harry Bellafonte. Voordat hij gaat zingen is er een intro waar Harry fluit, heel helder en afgetekend. Zijn stem is mooi, maar als het orkest invalt naast een koor, dan gaat het her en der gruwelijk mis. Had ik de hoop dat dit een opname uit de oude doos is waar de Tönmeisters nog de hand in hadden, het blijkt een heel slechte CD te zijn. Een andere uitvoering klinkt een heel stuk aangenamer en daarmee toont de KEF R5 aan dat er geen eenheidsworst aan muziek uit komt, maar dat de opname wel degelijk een grote rol speelt. Wat in mijn opinie aantoont dat de R5 in combinatie met de Hegel en de Bluesound transparant acteert. Heel wat beter opgenomen is “Wheel of fortune” van Allan Taylor. Hier komen de zware en diepe lage tonen, dit keer opnieuw beheerst weergegeven. Een akoestische bas, zelfs al is die elektrisch gemaakt, bevalt beter dan synthesizer tonen. Wat daarnaast mooi is, is de stem van Taylor met al zijn borstresonanties en diepte. Warm en omhullend en steeds verstaanbaar. Terwijl opnames van Stockfisch met regelmaat voor problemen zorgen vanwege de aangezette lage tonen gedragen de KEF’s zich voorbeeldig. Diep waar dat nodig is, nooit teveel in proportie.

Tijd staat even stil

Terwijl de wereld om mij heen niet stil staat ervaar ik dat anders. The Academy of Ancient Music onder leiding van Christopher Hogwood speelt van J.S. Bach “Orchestral Suites nr. 2 & 4”. Ik waan mij terug in de tijd van Bach, geniet van het fraaie orkestrale spel met een veelheid aan instrumenten die soepel door de ruimte glijden, losgelaten door de weergevers welke een stapje terug hebben gedaan en weigeren om “zelf” op te vallen. Speelt u graag klassiek werk dan is de KEF R5 in de prijsklasse zeker een kandidaat om te noemen. Tot nu toe heb ik geen valse noot kunnen ontdekken, het geheel is compleet van de bassen en cello’s tot aan de zoete, heldere tonen van klavecimbel. Koperblazers doen hun werk samen met de houten blaasinstrumenten en fluiten. Waar violen weerklinken houden die hun specifieke klank en laten zich niet verleiden tot scherpte. Muziek staat los en vrij te spelen. Ik verlies de tijd uit het oog, want inmiddels ben ik bijna de hele CD door als ik mij realiseer dat aantekeningen maken aan de orde is. Voor mij is dat alleen maar een goed teken. Ook aan de CD van The Academy of Ancient Music komt een eind, daarna speelt in mijn oren op wonderbaarlijke wijze François Chaplin “Nocturnes” van Chopin. Laat de KEF R5 hier kennelijk van houden. De rechter en linkerhand zijn ver van elkaar gescheiden, helaas een beetje te veel gescheiden, maar maken beiden onmiskenbaar deel uit van de man achter de vleugel. Een vleugel die groot en imposant in de ruimte komt te staan, los van alles wat weergever is, voorzien is van kracht en donkere tonen uit de houten delen, licht van toon en sprankelend met de hoge noten. Ik heb vleugels aanzienlijk slechter horen weergeven op duurdere systemen dan de R5. Ik draai op een behoorlijk volume en noch de versterker noch de weergevers geven een krimp in het “geweld”. Als ik het volume aanzienlijk naar beneden schroef blijft de vleugel compleet van de lage noten tot de hoogste die Chopin noteerde. Ook op een lager volumeniveau, waarbij gezinsleden niet uit de slaap worden gehouden, is het heel fijn luisteren naar de KEF R5.

Epiloog

KEF heeft met de R Series een reeks luidsprekers uitgebracht met een aanstekelijk karakter. Viel eerder de R3 monitor al in de smaak, de R5 waardeer ik al net zo. De R5 is een prettig afgestemde weergever die met alle soorten muziek overweg kan, van puur elektronische pop tot aan het fijnste klassiek. De evenwichtige weergave kan een luisteraar op het verkeerde been zetten, waar veel luidsprekers de neiging hebben om een frequentiegebied te bevoordelen (hoog, midden of laag) en zo de aandacht te trekken, moet de KEF R5 het hebben van een langere luistersessie om gewaardeerd te worden. Op den duur schept dat beheerste karakter voor de luisteraar alleen maar voordelen. Het systeem ziet er modern en goed uit, met een fraaie afwerking, is technisch up-to-date en prettig geprijsd in verhouding tot de geboden kwaliteit. Het slanke uiterlijk maakt dat de R5 in veel huiskamers een plekje kan vinden zonder optisch te storen. Dat de R5 een gemakkelijke luidspreker is om aan te sturen vergroot de kans op het samenstellen van een succesvolle combinatie met een willekeurige stereo versterker of in een home cinema opstelling. Kortom, de KEF R5 is het beluisteren waard en de deur staat daartoe open bij Lexicom MultiMedia. Wij zetten hem graag klaar in de luisterruimte zodat u de R5 op zijn merites kunt beoordelen.

Meer informatie en prijs van de KEF R5 vindt u hier.