Hegel H590 geïntegreerde versterker. De krachtkunstenaar

Het Noorse bedrijf Hegel en de Nederlandse vertegenwoordiger hebben niet onder stoelen of banken gestoken dat zij met hun beste versterker ooit uit zouden komen. De Hegel H590 is inmiddels een feit en heeft de nodige inspeeluren achter de rug. Met hulp zet ik hem neer in de luisterruimte en sluit de versterker aan op een paar fraaie luidsprekers en een streamer. Eens kijken of de Hegel en ik vriendjes kunnen worden en hoe diep de vriendschap zal gaan. Wat voor mij staat is een machtig blok aan pure kracht en dat gaat de Hegel naar ik hoop laten horen. Ik ben benieuwd naar de eerste tracks, geript van CD’s en aanwezig op de Lexicom MultiMedia NAS.

Hegel H590 ontleed

Hij staart mij aan met zijn niet storende, wel perfect leesbare display. Twee grote knoppen domineren het frontpaneel, volume regelaar en keuze schakelaar. De aan/uitknop verborgen onder het frontpaneel omdat hij optisch zou storen. De achterzijde verzorgt met zijn vele in- en uitgangen. Hoog op de pootjes voor een betere luchtcirculatie. Ik neem de afstandsbediening in de hand en voer het volume op, de reis langs de fjorden is begonnen.

De grootste en zwaarste Hegel geïntegreerde versterker is in staat 300 Watt per kanaal te leveren aan een luidspreker impedantie van 8 Ohm. Hij is compleet uitgevoerd met een interne digitaal naar analoog converter, daarmee geschikt voor het aansluiten van analoge en digitale bronnen. De Hegel H590 is voorzien van twee XLR en drie RCA analoge ingangen. Digitaal in kan via BNC, RCA, driemaal via Toslink, via USB en over Ethernet. Uitgangen zijn digitaal met BNC beschikbaar, via RCA zowel variabel als vast op lijnniveau. Daar blijft het niet bij, de Hegel H590 integreert met Spotify Connect, heeft AirPlay aan boord en streamt via het UPnP protocol. Via de USB ingang zorgt de H590 voor unfold van MQA gecodeerde bestanden en speelt DSD files af. Helaas is de H590 nog geen volwaardig ROON endpoint, daarvoor zullen we nog even moeten teruggrijpen op AirPlay. Hegel is beroemd geworden met zijn (inmiddels tweede generatie) SoundEngine technologie waardoor zelfs de kleinste details in de muziek behouden blijven. SoundEngine2 vermindert vervorming, houdt de basweergave strak en zorgt voor meer grip op de luidsprekers met een verhoogde dempingsfactor. Daarmee is zijn 2×300 Watt aan 8 Ohm voldoende, zelfs voor meest forse vloerstaande luidspreker modellen zoals wij inmiddels in de winkel konden ervaren. SoundEngine2 combineert de efficiëntie van klasse AB versterker met de geluidkwaliteit van een klasse A versterker. Cross-over vervorming behoort tot een verleden, feedback is slechts lokaal toegepast en er is geen overall feedback in de versterker nodig.

Hegel audio versterkers maken intern gebruik van DualAmp technologie, het scheiden van de spanning- en de stroomversterker. De daadwerkelijke versterking vindt plaats in de spanningsversterker over de gehele linie en pas aan het eind wordt de stroomversterker aangesproken door de spanningsversterker en leveren 12 ultra snelle power transistoren het echte vermogen. Het resultaat is dat voedingsspanning fluctuaties uitblijven in de versterker, kritisch voor het bewaren van dynamiek en het verlagen van vervorming. Tegenkoppeling vindt alleen plaats tussen de spanningsversterkers en niet in de stroomversterking. Een eigen Hegel ontwerp dat in al hun versterkers voorkomt. Daar aan vast hangt de DualPower voeding, een voeding die zo is ingericht dat het voorversterker/DAC gedeelte van de H590 geen last heeft van de zware belasting die de eindversterker op kan leveren. De voedingstransformator heeft daarvoor gescheiden wikkelingen en de voeding zelf is dubbel uitgevoerd met eigen circuits, gelijkrichters en condensatoren voor de twee versterkerdelen.

Hegel heeft veel onderzoek gedaan naar het op juiste wijze converteren van digitale informatie naar analoge signalen en heeft een synchroon conversie systeem ontwikkeld dat de digitale signalen upsampeld naar een hogere bitwaarde en sampling rate. SynchroDAC werkt met een gebalanceerde signaaltechniek op printed circuit boards, waarvoor tijdens de ontwerpfase al rekening is gehouden met digitale ruis en korte signaalwegen. Een MasterClock zorgt voor lage jitterwaarden en draagt bij aan het verminderen van conversiefouten.

Voor de liefhebbers een paar technische gegevens op een rij gezet:

  • Uitgangsvermogen: 2 x 300Watt in 8 Ohm, dual mono opbouw
  • Hoofdtelefoon: aan de voorzijde 6.3mm
  • Frequentiebereik: 5Hz-180kHz
  • Signaal-ruis afstand: > 100dB
  • Overspraak: < -100dB
  • Dempingsfactor: 4000 aan 8 Ohm
  • Vervorming: < 0.005% @ 50W 8 Ohms 1kHz
  • Intermodulatie vervorming: < 0.01% (19kHz + 20kHz)
  • Afmetingen: 17,1cm x 43cm x 44,5cm (HxBxD)
  • Gewicht: 22kg

Centrale kracht

Om de Hegel H590 te beluisteren zijn twee Bowers & Wilkins 804 D3 Diamond luidsprekers ter weerszijden opgesteld, verbonden met Chord Company Signature Reference luidsprekerkabels. Een Chord Company Shawline digitale interlink maakt verbinding met een Auralic Aries G1 streamer, werkend onder ROON en met de Auralic Lightning App. Als analoge bron staat er aan het eind van de rit een Naim ND5 XS 2 digitale netwerkspeler klaar met een Atlas Cable RCA interlink. Alle stroom verbruikende apparaten zijn aangesloten op de altijd handige en beschikbare Naim Powerigel. Natuurlijk had ik ook een willekeurige UPnP App kunnen pakken en zo met de Hegel H590 muziek gaan streamen, ik vind dat voor mijzelf niet zo handig, ik ken de Lightning App en de ROON App veel beter en het gaat mij om de prestaties van de Hegel H590 pur sang. Maar schroom niet om bij een demo naar de UPnP optie te vragen want voor een lezer kan dat een handige oplossing zijn.

Nieuwe vriend

Waarom is het met versterker A zoeken naar een juiste combinatie en is versterker B gelijk je vriend? Ik kan dat wel kort uitleggen: hoe minder eigen klank een versterker heeft, hoe neutraler hij is, zonder daarmee zijn energie te verliezen, des te sneller zal hij aanspreken. Een prachtig voorbeeld is de Hegel H590, aangesloten in de luisterruimte van Lexicom MultiMedia. Een beetje te vroeg in het jaar start ik met de “Christmas songs” CD van Diana Krall, gewoon omdat ik even wat muziek nodig had om de Aries G1 streamer aan het werk te zetten. Het resultaat is dat ik zomaar zeven tracks de revue laat passeren. Heel ingetogen nummers afgewisseld met een big band, vol inzettend met voortreffelijk koperwerk. Alles valt met de H590 op zijn plaats, het stereobeeld is diep, los en vrij van de weergevers. De bas is zo strak als een gespannen laken, hoog is duidelijk aanwezig en toch zacht voor het oor, terwijl het middengebied wijd open wordt gezet. De klanken swingen de pan uit, de neiging de muziek steeds harder te zetten moet ik bedwingen. “Have yourself a merry little Christmas” zingt Krall; ik weet wel hoe dat te krijgen, door een Hegel H590 mee naar huis te nemen. Hij hoeft niet eerst onder de boom te liggen, hij mag gelijk in het rek.

“Love I have found you” is eveneens een toepasselijke track voor de Hegel H590, het wordt gespeeld door het Bobo Stenson Trio, staat op de CD “Cantado” garant voor een topklasse opname en dat laat de Hegel horen. Piano heeft heel lang uitklinkende tonen, waarbij het instrument wordt gedragen in klank door de romp, de bas is nooit overdreven aanwezig, maakt wel een duidelijk statement in de muziek. Slagwerk is een feestje, van de zachtste tikjes op bekkens tot aan de bassdrum en alles wat daar tussen zit. Omdat ik de track zo goed ken toch een stukje van “Song of Ruth”, zo herkenbaar en zo lastig om tot in de perfectie weer te geven vanwege de nuances in de muziek. Ik weet niet goed welk instrument het meeste de show steelt: de bas, de piano of het slagwerk. Feit is dat de H590 enorm dynamisch kan weergeven en geen enkele restrictie in vermogen lijkt te kennen. Alsof het een soepele 6 of 8 cilinder turbo krachtbron onder de kap heeft. Wat een rijkdom aan nuances in bijvoorbeeld het slagwerk, een bongo die rechts opduikt, sissende bekkens en ragfijne geluidjes vanaf alle kanten. Tot aan de bas die doorzet zonder uit de koers te raken. De piano helder als altijd, met af en toe de harde aanslagen die zorgen voor hoogtepunten in de weergave. Dit is gewoon heel fraai en van hoge klasse. Hegel gaat zichzelf voorbij in de H590 op deze manier. Was de H360 al hoogstaand, dit is de overtreffende trap, helaas ook in prijs.

Never a dull moment

Zelfs de CD “Feels like home” van Nora Jones krijgt iets magisch mee. Jones is vaak aan de saaie kant voor mij, nu leeft ze op omdat de band zo heerlijk tevoorschijn kruipt vanachter de dame. Sterk ritmisch in de eerste track, met duidelijke baslijnen welke zich telkens onderscheiden van de andere instrumenten. Jones met haar herkenbare stem zuchtend als een Française boven de instrumenten uit. Het stereobeeld is volkomen natuurlijk met de diepte en breedte, reikend tot net buiten de luidsprekers naar de zijkanten, met genoeg diepte om Jones voor de band te zetten, maar niet op een afstand waarmee ze los zou komen, ze vormt nog steeds een eenheid met de rest. Hoogteafbeelding zou groter mogen zijn, dat kan ook nog aan de opname liggen. Gelukkig is er wel hoogte genoeg om realistisch over te komen. Weer is het een soepele weergave zonder enige wanklank. Het lijkt de Hegel H590 totaal niet uit te maken wat je hem voert, hij presteert simpelweg zonder kleur aan te brengen en/of iets weg te laten. Het zijn wederom de kracht en het gemak wat zo opvalt, heerlijk dynamisch en vrij.

Dire Straits “Fade to black” maakt het stereobeeld nog een stuk breder, gitaar zet links in, drums komen uit het midden, een heel eind achter Knopfler neergezet. Orgel zwemt heen en weer tussen de stem en de drums. Knopfler op zijn best als het gaat om de stem, niet dat hij goed kan zingen, ik bedoel in realistische weergave met de juiste intonatie. Het stereobeeld zou wat opgetild mogen worden, een gitaar zit niet op de grond. Daar is iets aan te doen met kabels, met stroomvoorziening, kortom met de Hegel H590 is er ruimte voor optimalisatie van het systeem. Ik laat de band nog even hameren met “The bug”, lekker stevig ritme dat goed wordt vastgehouden. Zodra ik het volume wat laat oplopen moet ik mij bedwingen om geen luchtgitaar te gaan spelen in de ruimte en mij te blijven concentreren op de weergave kwaliteit. Het wordt van mij verwacht daar een indruk van te geven in plaats van privé feestjes te bouwen als niemand het ziet. Drums zijn kort, intens en gortdroog met rake klappen, de Bowers & Wilkins volgen slaafs het signaal dat de Hegel aan ze oplegt. Wat een grip heeft de versterker op de speakers, zonder een afgevlakte weergave aan te dragen vanwege een te hoog doorgevoerde tegenkoppeling. Voor veel merken is dat over het algemeen de truc om grip op te voeren en vervorming te reduceren. Helaas ook de reden dat zulke versterkers doods gaan klinken en saai spelen.

De weg naar analoog

Op naar klassiek, het Combattimento Consort met de “Concerti Grossi, Opus 3”. Hoe heerlijk stroomt de muziek vanaf de weergevers de ruimte in. Wat een rijkdom aan klanken waarin de diverse instrumentgroepen zich moeiteloos laten aanwijzen. In een halve cirkel staat het orkest voor mij afgebeeld, met een solo viool die een stapje naar voren heeft mogen zetten. In het “Largo” is het eerst het orgel dat zijn magische moment mag pakken, als inleiding voor o.a. viool en klavecimbel. Hoe heerlijk als je zo kunt spelen en de liefhebber weet te plezieren. Een belangrijke rol is weggelegd voor de Hegel, hij moet de muziek door kunnen geven, de klanknuances kunnen bewaren, dynamische sprongen kunnen maken en mag geen moment scherp gaan klinken of de grip verliezen. Maak u geen zorgen, de H590 kan alle aspecten op zijn sloffen aan. Groot, breed en zorgvuldig neergezet van de zachtste toon tot aan fortissimo. Een versterker naar mijn hart, passend tussen de grote geïntegreerde klassiekers in deze prijsklasse als McIntosh, Pass Labs of andere beroemde namen. Kritiek? Ik zit er naar te zoeken en kan het niet bedenken op dit moment. Ik geniet van de muziek en voel mij senang. In het kader van privé genieten sla ik ook The Academy of Ancient Music niet over, zij spelen delen uit de ”Brandenburger Concerten”. Zodra de muziek bij mijn terugkomst start, ik was even weggelopen om een hapje te eten, is het de Hegel die vanaf dat moment weer mijn aandacht grijpt. Het stereobeeld ontrolt voor mijn ogen, de speelsheid komt in volle hevigheid vrij, de klankzuiverheid is treffend.

Bij het beschrijven van de opstelling gaf ik het al aan, ik benutte steeds de Hegel H590 als DAC en versterker, hij heeft ook analoge ingangen tot zijn beschikking. Daarom wordt de gloednieuwe Naim ND5 XS 2 digitale netwerkspeler nog even in stelling gebracht om zo van de Hegel H590 uitsluitend de versterkertrappen te benutten. Ik zou nu graag de verschillen uitvergroot willen benoemen, maar dat valt niet eens mee. Want ik lever niets in op dynamiek, wel wordt het stereobeeld nog dieper met de Naim, de vrijheid en het loskomen van de muziek van de weergevers verdienen eveneens extra punten, maar schokkend is het niet op het gebied van geleverde kwaliteit. De detaillering van de combinatie Aries G1 en Hegel H590 heb ik moeten loslaten, de Naim is “drukker” en dat komt denk ik omdat de ultieme scheiding tussen de instrumenten zoals een G1 kan bieden niet uit deze streamer/DAC te halen is. Als ik nog eens terug ga naar andere tracks van vandaag, zoals van het Bobo Stenson Trio of van Diana Krall, dan hoor ik de ragfijne details niet meer van eerder op de dag, wel hoor ik de muziek vrijer spelen, verder losgekomen van de weergevers in een groter beeld. Winnen en inleveren, het eeuwige dilemma met audio. Voorlopig houd ik de voorkeur op de Hegel H590 spelend via de interne DAC gekoppeld aan de Auralic Aries G1. Of toch….? Twijfel alom. Feit is dat Hegel geen DAC in de H590 heeft gestopt omdat het mode is, Hegel heeft zijn uiterste best gedaan om alles uit de DAC te persen wat hoorbaar kan zijn. Dat daar een versterker achter zit die uitermate fraai speelt is een heerlijkheid. Wat ik de Hegel H590 ook voerde, linksom of rechtsom, hij blijft begeerlijk tot de laatste noot heeft geklonken.

De Noormannen

Hegel uit Noorwegen heeft onze harten weten te veroveren. Of het nu gaat om de Hegel Röst, de kleinste versterker H90, de H190 of de H360, het zijn producten waar we vol achter kunnen staan. Betrouwbaar gebleken, in staat veel speakers op een geweldige manier aan te sturen, neutraal en krachtig. Vat al die eigenschappen samen, voeg een forse dosis turbo power toe door de voeding extra groot te maken, circuits te optimaliseren, voor het eerst minder naar de verhouding prestatie versus kosten te kijken en je krijgt de Hegel H590. Een beul van een versterker die geen enkele moeite heeft om luidsprekers krachtig aan te sturen, ongeacht hoe lastig de weergevers het de versterker maken. De Hegel H590 heeft het in zich om per direct vrienden te maken met de luisteraar, muziek aan te bieden op een dynamische en gecontroleerde wijze, waarbij de musici kunnen excelleren in dat wat zij het beste kunnen: de luisteraar boeien met hun spel. Niets lijkt muziek in de weg te staan, of je nu de Hegel H590 gebruikt als DAC-versterker of alleen als versterker. Vaak weet je in het eerste moment al of het goed gaat komen met een apparaat of dat het luisteren matig, zelfs teleurstellend gaat worden. De Hegel H590 is een voorbeeld van een versterker welke vanaf het eerste moment met je aan de haal gaat, in je kruipt en bezit neemt van je gevoel voor muziek. Eigenlijk wist ik dat allemaal al na één minuut kerstliedjes spelen van Diana Krall. De overige tijd heb ik benut met voorbeelden aandragen om te beschrijven hetgeen ik voelde, mijzelf te plezieren en voor de lezer een beeld te scheppen van mijn belevenis. Ik kan niet anders dan de Hegel H590 met hart en ziel aanbevelen.

Meer informatie en prijs van de Hegel H590 vindt u hier.