Hegel H30 en P30 met B&W 802D3 Prestige

Hegel H30/P30 met Bowers & Wilkins 802D3 presige en Naim Audio NDX2

Het is een soort van masochisme om te houden van grote, zware versterkers die met twee man verplaatst moeten worden en een rek behoorlijk opvullen. De voorliefde voor dergelijke (eind)versterkers stamt uit de tijd dat Phase Linear een grote naam was, Mark Levinson op de markt verscheen en andere iconische Amerikaanse versterkers het licht zagen. Soms met namen als Ampzilla en Son of Ampzilla, meestal alleen met type nummers. Minder extreem van uiterlijk, wel erg groot en zwaar zijn de Hegel H30 monoblokken in de winkel van Lexicom MultiMedia, waartussen de Hegel P30 voorversterker een dwerg lijkt. Met een machtig vermogen van 1100 Watt is elke H30 de baas over elke luidspreker op de markt, voor wie met een stap minder genoegen wil nemen is de H30 ook te gebruiken als stereo-eindversterker al levert hij dan “maar” 2 x 350 Watt. Vermogen is leuk, een correcte klank, een goed stereobeeld, beheersing en controle zijn nog veel belangrijker. Dat Hegel alle eigenschappen weet te vangen in de P30/H30 combinatie is knap en getuigt van vakmanschap. In combinatie met merken als Bowers & Wilkins, Naim Audio, Chord Company, AudioQuest en Furutech mag de Hegel gaan bewijzen tot de topklasse te behoren. Alle remmen mogen los.

Hegel H30 eindversterker

Hegel is nauwelijks bescheiden te noemen als ze aangeven dat de Hegel H30 eindversterker zeker de beste Hegel is ooit gemaakt, maar bovendien rekent men in Noorwegen de H30 tot de beste eindversterkers ter wereld. De Hegel H30 is ontwikkeld als mono eindversterker met een machtig vermogen van 1.100 Watt, hij is tevens in te zetten als stereo eindversterker en levert dan aan 8 Ohm nog steeds 350 Watt per kanaal en aan 4 Ohm tweemaal 675 Watt. Om vervorming tot een absoluut minimum te beperken maakt de Hegel H30 gebruik van de gepatenteerde SoundEngine technologie. JFET en MOS-FET transistoren verzorgen daarvoor de eerste twee versterkertrappen, aan de ingang en de driverstage. Alles om harmonische vervorming te reduceren en het typische transistorgeluid te voorkomen. Hegel streeft naar een strikt neutrale weergave waarbij de versterker niets weglaat en ook niet toevoegt. De met de hand geselecteerde transistoren zijn in een gebalanceerd circuit gebruikt met dubbele voedingstransformatoren. Om u een idee te geven, de afmetingen van elke H30 zijn 21 cm x 43 cm x 55 cm (HxBxD) en hij weegt 45 kg. De Hegel H30 is leverbaar in zwart of zilver, kleuren die combineren met de P30 voorversterker. De H30 heeft een prijs van € 12.990,- per stuk.

Hegel P30 voorversterker

De Hegel P30 is de beste voorversterker ooit ontwikkelt door Hegel. Met de gepatenteerde technologie en de met de hand geselecteerde onderdelen is hij in de race voor de titel van beste voorversterker ter wereld melden de Noren onomwonden. In tegenstelling tot wat vaak als gangbare opinie rondgaat, is de voorversterker juist één van de meest moeilijke versterkers om te ontwikkelen. Tegelijk is het een heel belangrijk en kwaliteit bepalend component in een audiosysteem. Een reden daarvoor is het zwakke signaal dat bij binnenkomst gemakkelijk last heeft van ruis en vervorming. Het meest kritische van de schakeling is de volumeregeling en dat is in de P30 een meesterwerk geworden. De fysieke knop heeft alleen tot taak het gewenste volumeniveau door te geven aan een rij van op gigahertz werkende MOS-transistoren die het muzieksignaal door een weerstandennetwerk sturen om de versterking te regelen. Na de volumeregeling wordt het signaal door het versterkercircuit zelf geleid, waarin de Hegel SoundEngine technologie is opgenomen. Dat circuit, gecombineerd met handgeselecteerde FET transistoren zet de laagst mogelijke vervormings- en ruiswaarden op de kaart. Eigenlijk gaat het muzieksignaal maar door twee transistoren en 1 tot 3 weerstanden in de P30. Het resultaat leidt tot een organische en natuurlijke manier van muziekweergeven.

De Hegel P30 heeft twee paar gebalanceerde ingangen (XLR) en drie paar ongebalanceerde ingangen (RCA). Daarbij is er een Home Cinema ingang. De P30 heeft een 3,5mm infrarood ingang en een 12V trigger uitgang. De Hegel P30 is leverbaar in zwart en zilver, kleuren die combineren met de H30 eindversterkers. De P30 heeft een prijs van € 6.250,-.

De B&W 802 D3 Prestige

Bowers & Wilkins heeft een Prestige model uitgebracht van de 802 D3 luidspreker in een behuizing afgewerkt met het luxe Santos Rosewood dat hoogglans gelakt is, daarop de Turbine-kop in hoogglans zwart. De gebogen voorzijde die duidelijke akoestische voordelen biedt (een betere spreiding, minder kast-reflecties), heeft tevens als voordeel dat de luidsprekers minder groot ogen dan hun voorgangers. Ook de voetplaat oogt slanker al is hij een stuk zwaarder. Omdat de tweeter en de middentoner allebei een eigen aluminium behuizing hebben is het grootste deel van de behuizing gereserveerd voor de twee woofers. Mede hierdoor gedraagt de 802 D3 Prestige zich als een soort monitor-luidspreker die toevallig ook een flinke basmodule bij zich heeft. De B&W 802 D3 Prestige is uniek in presentatie en prestatie en verkrijgbaar voor een prijs van € 12.500,- per stuk.

Naim NDX 2 netwerk muziekspeler

De Naim NDX 2 streamer biedt features zoals UPnP streaming, AirPlay, Chromecast, Bluetooth aptX, Spotify Connect, TIDAL, Roon, vTuner internetradio en multi-room streaming, daarnaast USB en digitale ingangen. Intern werkt de digitaal naar analoog omzetting op basis van een Burr-Brown PCM1792A converter samen met het geavanceerde streaming board. Door Naim ontworpen filters en de discrete stroom-spanningsconverter zitten direct achter de DAC. De streamerkaart kan alle HD audioformaten aan tot een snelheid van 32bits/384kHz en DSD128. Niet de bron maar de klok in de NDX 2 is leidend en controleert de DAC. Alle data wordt oversampled tot een resolutie van 40bits in een SHARC DSP voordat de data de DAC bereikt. De NDX 2 maakt gebruik van een ingebouwde low-noise voeding met een custom transformator, voorzien van gescheiden wikkelingen voor de digitale en analoge secties in de NDX 2. De Naim NDX 2 wordt geleverd voor een prijs van € 6.100,-

Samenwerken

Hart van het systeem vandaag is uiteraard de Hegel combinatie bestaande uit de P30 voorversterker en een tweetal Hegel H30 eindversterkers. De eindversterkers staan als monoblok op hun plaats. De bron wordt gevormd door een Naim Audio NDX 2 streamer/DAC, verbonden met een Chord Company Sarum T interconnect. De Hegel voor- en eindversterker werken volledig gebalanceerd dus is een AudioQuest Water XLR interlink tussen de voor- en eindversterker op zijn plaats. De Bowers & Wilkins 802 D3 Prestige luidsprekers zijn verbonden met AudioQuest Robin Hood Zero kabels aan de Hegel H30. Vermeldenswaardige zaken zijn het gebruik van een Silent Angel Rhein Z1 Roon server, een Silent Angel Bonn N8 ethernetswitch, een Melco N100 Digital Music Library voor de muziekopslag en in eerste instantie het gebruik van IsoTek Sequel netsnoeren voor de Hegel’s.

Dragend laag

Zet een grote versterker neer met een grote luidspreker voor het realistisch weergeven van een groot instrument blijkt weer eens. Keith Jarrett speelt op “The Köln Concert” met lang uitstervende tonen, diepe en warme lage tonen, terwijl de hoge tonen helder en transparant zijn met daarop de echo van de zaal. Vloeiend is de weergave en met veel gemak. Aan volume geen gebrek om het instrument realistisch te maken, het stampen op het podium door de pianist was zelden of nooit zo duidelijk te onderscheiden, net als het meezingen van Jarrett met zijn eigen pianospel. Noot voor noot is te onderscheiden van de andere en als na een drukke passage Jarrett een lage noot blijft vasthouden klinkt die eindeloos na. Ik beluister beslist één van de beste uitvoeringen op een hifi systeem tot nu toe en ik ken de plaat al vanuit de jaren ’70 dus zegt dat iets over de Hegel’s. Meestal kap ik hem ook af na een poosje, nu laat ik hem het liefste het gehele “Part I” uitspelen vanwege de schoonheid. Een ware klassieker en voor mij het beste werk van Jarrett ooit. De laatste noten na 26 minuten duren eindeloos, gevolgd door een golf van applaus dat opklinkt vanuit de zaal. Een beleving op dit fraaie systeem.

Getriggerd door het zwevende, diepe laag is London Grammar met “Hey now” een uitdaging welke ik niet uit de weg ga. Terecht niet uit de weg ga als de eerste tonen klinken en de stem groot in de ruimte voor mij staat. Stem op hoogte, stereobeeld met diepte, niet al te breed, eerder tussen de speakers gehouden. Diep laag rolt over de grond, perfect in de hand gehouden zonder aan te zwellen tot een rommel die niet om aan te horen is, waar veel systemen wel mee de mist in gaan. Meestal door een gebrek aan een gigantische hoeveelheid energie in het laag vanuit de versterker. De weergave is hoogstens erg netjes te noemen als klein aandachtspuntje. De Hegel is namelijk perfect met zijn controle over de weergevers en de vervorming is vervolgens zo laag dat hard spelen zich niet laat vertalen in schreeuwerig, zoals een kleine versterker dat gaat doen als teveel vermogen wordt gevraagd. Denk aan de irritante transistorradio op het strand.

Fijne muziek uit 1997 komt van Lori Spee, woonachtig toen in Nederland en van Amerikaanse afkomst. Haar werk is van de hand van Herman van Veen en de CD heeft de naam “Promises”. De CD start met “Time ticks” en daarna speel ik de vertaalde versie van “Anne”. Een hele mooie opname op het Harlekijn label waarbij heel goed te horen is wat de opname technicus heeft gedaan. Muziek begint heel breed, wordt smal gemaakt om daarna weer uit te waaieren door de ruimte als een enorme bel van geluid. Lori’s stem sterk gecentreerd in het midden en lichtjes naar voren gezet. Kleine geluiden van percussie en gitaar duiken op in het stereobeeld. Op “Time ticks” vecht Lori tegen een achtergrond van geluid en wint uiteindelijk door continue verstaanbaar te zijn en de aandacht op te eisen. Waar London Grammar gevangen bleef tussen de weergevers gaat dit heel erg breed, diep en in de hoogte. Een zelfde indruk geeft “Anne” met een enorme galm op de instrumenten alsof de muziek is opgenomen in een kerk. Daarboven weer de zoete stem van Lori met haar Amerikaanse accent. Een heel gave invulling van een absolute klassieker van Herman van Veen.

Ni how

Geweld nogmaals, dit keer uit China via Luo HaiYing die zich laat begeleiden door enorme trommels. Het begin is zacht en teder met veel percussie zoals je verwacht van Chinese muziek. Strijkinstrumenten dragen een steentje bij aan de sfeer. Een “S”-klank is zuiver en stoort niet in het geheel. Weer bekruipt het gevoel dat de Hegel combinatie haast te correct weet weer te geven als ik de lage tonen hoor rommelen. Dat is mede te danken/te wijten aan de akoestiek van de winkelruimte waar laag deels wordt opgezogen. Vergis u niet in de tomeloze energie van de trommels, het is de formidabele controle die bepalend is. Hier bekruipt mij een Mark Levinson of Krell gevoel waarvan de klasse A versterkers uit hun roemrijke verleden de high end wereld bepaalden. Versterkers vaak te heet om beet te pakken, te zwaar om ze een centimeter te verplaatsen.

Madonna zette “Frozen” op de CD “Ray of light” en blies daarmee menige tweeter uit de luidspreker, puur omdat een te kleine versterker het laag niet aankan. Als in een concert staat Madonna midden in het geweld overeind en brengt haar boodschap schijnbaar moeiteloos boven de lage tonen uit naar voren. Typisch een nummer om mee te kunnen knallen of een set helemaal vol schaamte in de hoek te zetten als hij niet berekend is op elektronisch geweld bol staande van vervorming. De toch al smerige violen worden dan niet om aan te horen, terwijl deze onvermoeibare Hegel set lacht om de vraag naar energie om de Bowers & Wilkins met zijn grillige impedantieverloop vol te pompen.

Private Dancer

Het moet er van komen, “Private dancer” van Tina Turner van het gelijknamige album. Heeft u ooit de DVD gezien? Dat mens kan het publiek betoveren zelfs vanaf een scherm. Het brengt mij kippenvel over het gehele lijf alsof de temperatuur in de winkel ineens stukken is gezakt. Over de weergave maar weer, strak, breed, transparant, moeiteloos. Krachtig slagwerk, diepe stem in een combinatie van praten en zingen tegelijk. Rauw en tranen trekkend in mijn ogen. Vreselijk rauw, precies wat ze wil vertellen in dit nummer. Sax spettert opkomend en Tina de ruimte gevend verse lucht binnen te halen, gitaar snerpend als een gesel door de ruimte en dan zingt ze weer uit volle borst. Dit systeem geeft de artiest werkelijk alle ruimte om te accelereren en te excelleren. Wat er achter mij gebeurt in de winkel gaat aan mij voorbij, ik leef in mijn eigen muziekwereld en laat het geweld over mij heen komen om het met volle teugen op te zuigen. Geen valse noot, geen moment adem te kort vanuit de versterkers of weergevers.

Een forse stap terug met de volume regelaar om de oren tot rust te laten komen met de subtiliteit van het Tingvall Trio. Internationale jazz op het album “Beat”. Bas, piano en slagwerk zijn samen genoeg om de ruimte te vullen met muziek. Nu laten de diamanten tweeters hun ware aard zien en brengen metalige bekkens tikkend en zingend tot leven. De bas, vaak overdreven door basreflexpoorten, weet te overtuigen en brengt eindelijk eens alle verschillende tonen naar voren. Het is niet eens de piano gegeven om een hoofdrol te vervullen op “Den gamla eken”, bas en drums stelen de show. De weergave is haast te omschrijven als elegant, met snelheid en puntigheid gelardeerd, in een kwaliteit waarvan de meesten onder ons slechts zullen kunnen dromen. Hoeveel beter kan het nog worden met de fraaie Naim bron en de Bowers & Wilkins luidsprekers?

Op weg met Furutech

Van IsoTek Sequel netsnoeren ga ik over op Furutech netsnoeren. Het Furutech DPS-4.1 twee netsnoeren met FI-50 R en FI-E50 R stekkers gaan aan de Hegel H30 eindversterkers. De Furutech DPS-4.1 kabel heeft geleiders bestaande uit OCC-DUCC koper met een doorsnede van 4 mm2 per geleider. Het zeer zuivere koper is ultra gekristalliseerd voor de beste geleiding. De geleiders zijn geïsoleerd met FEP en daarover PE. Een scherm van geweven OFC, OFC folie en papier vormen een afscherming onder een laag PVC. De Furutech DPS-4.1 Power Cable is een bulk spanningskabel, wordt bij voorkeur voorzien van FI-50 R en FI-E50 R stekkers. De stekkers zijn gemaakt uit meerlaags niet-magnetisch roestvast staal in een carbonfiber shell, gedempt met een isolerende acetaat copolymeer laag. In de body van de connectoren zijn nano keramische deeltjes en carbon verwerkt als actief materiaal voor omzetten van trillingen in warmte. Nylon en glasfiber zorgen voor een gedempte, stevige mechanische en elektrisch niet resonerende connector body. De contacten zijn van zuiver koper met een rhodium afwerking. Dit netsnoer kost compleet gemonteerd voor een lengte van 1 meter € 1398,-.

Voor de Hegel P30 voorversterker kies ik het Furutech FP-TCS21 netsnoer met FI-11 en FI E11 stekkers. Het materiaal van de kabel bestaat uit 99,996% zuiver koper met een diameter van 1,9mm per geleider gehuld in een PVC isolatie. Een afscherming van 0,12mm OFC is geweven om de geleiders waarna een buitenmantel van PVC is aangebracht. De gebruikte connectoren voldoen aan de hoge eisen. Daaronder vallen zaken als geleidbaarheid, hoge contactdruk, lage overgangsweerstand, bescherming tegen EMI en RFI en een degelijke aarde. Met de interne “Floating Field Damper” worden magnetische velden in de connector kortgesloten door een metalen brugconstructie om vervorming tegen te gaan. De stekkers zijn afgewerkt met een goudcoating.

Deze kabel kost inclusief montage bij een lengte van één meter € 249,-.

Terug naar het trio

Wat er met Tingvall Trio bijkomt met Furutech netsnoeren is extra warmte en levendigheid in het gebied boven de diepe lage tonen en onder de echte middentonen. Dat niet alleen, er is een extra dimensie aan de dynamiek gegeven. Klaagde ik daarnet een beetje over dat de set “te keurig” is, nu is dat weg en krijgen trommels en een basdrum meer impact en leveren zwaardere klappen af. Zelfs de toch al zo subtiele bekkens hebben een diepere ruis gekregen. Kostbaar die set netsnoeren, wel de moeite waard als optie voor nu of later. Muziek komt toch wat meer tot leven en ik ga graag door met deze kabels aan de Hegel’s. Nog even van Madonna “Frozen” om zeker te weten dat ik met de Furutech kabels echt vooruit ben gegaan. Positief! Stem is nog een stapje duidelijker, het stereobeeld is breder, aanzienlijk breder en details hebben nog wat meer ruimte. Misschien is het laag wel te strak in deze opstelling, zelfs Madonna laat de ruimte niet schudden. De extra rijkdom aan klanken is zeer welkom en de luidsprekers wat naar de muur schuiven brengt de druk terug als dat al nodig zou zijn.

Op naar klassieke muziek en genieten van barokke klanken van The Academy of St. Martin-in-the-Fields met de in mijn ogen fraaiste en meest tedere uitvoering van “De vier jaargetijden” van Vivaldi. De muziek leeft, viool heeft een heerlijke zachtheid op de snaren, klavecimbel rechts laat geen moment in de steek, orgel blijft aanwezig en alle overige strijkers steunen Alan Loveday in zijn solo spel. Voor dit subtiele werk is de Hegel evenzeer geschikt, zelfs al kan de geripte CD niet tippen aan de vinyl uitvoering op een topklasse platenspeler. Misschien is het nostalgie die bovenkomt, het was zo ongeveer de eerste klassieke LP door mij gekocht, het spel laat mij de ogen sluiten en voert mij mee door de jaargetijden. Waar Janine Jansen gedrevenheid laat zien, Vanessa Mae er haast een popsong van maakt, is Loveday de liefste voor deze Vivaldi muziek. Het orkest staat ook mooi breed en los van de weergevers in de ruimte. Het volume hoeft niet omhoog voor de beleving, ook op een laag niveau is de weergave compleet en voorzien van fundament. Heel gaaf is dat het orkest duidelijk in een halve boog om Loveday heen is gezet. Hij is onderdeel van het geheel, maar weet zich op bescheiden wijze los te maken als belangrijkste violist van de opname. Hier kan ik de wereld om mij heen mee vergeten. Dromen van een ruimte veel groter dan mijn woonkamer zodat grote luidsprekers als deze een plekje kunnen vinden. Wel graag net zo subtiel, krachtig en gedetailleerd als de 802 D3 in het “Adagio” uit de “Zomer”. Daarna laten de cello’s en de bassen het noodweer losbreken en dirigeer ik net als Neville Marriner dat ooit deed het orkest.

Droomset

Een verzamel CD met het beste werk van The Academy is de afsluiter van vandaag. Werken als “Gymnopédie No.1” en “Eine kleine Nachtmusik” staan daar op om te genieten van korte, beroemde melodieën. Zacht gespeeld of met meer volume, de muziek leeft altijd met Hegel H30 en P30. Zelfs heel zacht, waar je met gemak overheen kunt praten, is er geen gebrek aan detail of passie al nodigt de set al snel uit om van meer druk te genieten. Een gesprekspartner heb ik toch niet gedurende een luistersessie en krijg de ruimte om de muziek los te laten op de oren zonder gestoord te worden. Een hobo concert dartelt voor mij, fluit en harp samen komen tot een gelukkig huwelijk, en ik, ik heb de mooiste baan die er is: genieten van muziek in opdracht van Lexicom MultiMedia. Bepaald geen straf als je Hegel, Naim en Bowers & Wilkins mag combineren en voorzien van de fraaiste kabels. Daar kan ik nog jaren mee door gaan zolang de oren naar behoren blijven werken.

 

Al langer overtuigd van de kwaliteiten van het Noorse merk Hegel is het eindelijk gelukt om de top van het merk aan de tand te voelen, in de zwaarste opstelling met de H30 als monoblok van 1.1kW ingezet. Niet dat een zo groot vermogen is afgenomen van de versterker in de luistersessie, de krachtreserve draagt wel degelijk bij aan het gemak in de weergave en het laten vloeien van de muziek door de luidsprekers. Grote systemen met een complexe belasting vragen om de reserves, vooral als het gaat om het leveren van stroom. De angst dat een versterker van 1.100 Watt een luidspreker op zal blazen is ongegrond, natuurlijk kan dat, hetgeen alleen kan tegelijk met het definitief beschadigen van uw oren. Dynamisch gedrag mag niet verward worden met continue decibels produceren zoals in een discotheek het geval is. Een fraaie bron aan de P30 voorversterker is een must voor een systeem als dit, de Naim Audio NDX 2 streamer/DAC heeft die taak met plezier op zich genomen. De kabels van Furutech maken het geheel compleet, samen met AudioQuest en Chord. Tunen mag uiteraard thuis gebeuren, de basis zoals deze er staat in de winkel kan niet anders omschreven worden dan als “kwaliteit”. Een droomsysteem om jaloers op te zijn naar mijn idee.