Qln Signature luidsprekers met Luxman: Top systeem in een top opstelling
Als Lexicom mij vraagt te komen luisteren naar een top installatie, opgebouwd rond Luxman streaming en versterking, aangesloten op Qln Signature luidsprekers, dan maakt mijn hart een sprongetje. Nou graag! is mijn antwoord, want als ik één luidspreker kan waarderen dan is het de Qln Signature wel. In een combinatie met Luxman heb ik ze nooit mogen beluisteren, dus dat is ook al een reden om naar Leidschendam af te reizen. Opgesteld in de winkel, die op maandag altijd verlaten is, staat het moois te wachten, warm en gereed om te gaan beluisteren.
Opgesteld is van Luxman een NT-07 netwerkstreamer die zal gaan werken als Roon endpoint voor het streamen vanaf Qobuz en Tidal. Daarachter wordt een D-07X CD speler van Luxman ‘misbruikt’ als digitaal naar analoog converter. Waarna de analoge muziek door een combinatie van een Luxman C-10X voorversterker met een M-10X eindversterker naar Qln Signature luidsprekers wordt gestuurd. Dat alles met een Audes ST-3000 power conditioner, Furutech netsnoeren en van Tellurium Q zijn alle gebalanceerde interlinks en luidsprekerkabels afkomstig. Een waar topsysteem dat vandaag helemaal voor mij is.
Qln Signature luidsprekers
De naam Luxman zal voor weinig muziekliefhebbers nieuw zijn, maar Qln is dat waarschijnlijk nog wel. Al wordt in Nederland steeds harder aan de weg getimmerd, wordt de publiciteit gezocht, Qln is een klein en ambachtelijk bedrijf dat nooit het productie volume van grote merken zal kunnen evenaren. Dat Qln een bescheiden producent is, wil niet zeggen dat ze niet aan de top meedraaien. De gedrevenheid en het vakmanschap van de eigenaar van het bedrijf en dat van de werknemers maakt dat Qln met elk ontwerp scoort. Vandaag speel ik met Qln Signature luidspreker, een tweeweg monitor met een forse afmeting, voorzien van een dome tweeter, een woofer en een basreflexpoort. De behuizing heeft alleen zijwanden onder dezelfde hoek staan. Zowel de voor- als de achterwand staan ieder onder een hoek die ten opzichte van elkaar een paar graden afwijkt. De bovenplaat loopt schuin naar beneden, alleen de bodem is vlak. Een Qln Signature is aan de onderzijde het grootste met 28 cm breed x 48 cm diep, het smalste is de top met maar 18 x 36 cm. De voorzijde is 42,5 cm hoog. Voor de Signature is er een speciale stand, niet bepaald een onzichtbare stand met een maat van 30 x 48 cm en inclusief spikes en schotels 67 cm hoog. Hij past prachtig onder een Qln Signature en heeft daarom ook afgeschuinde kanten. Zo krijg je een totale hoogte van één meter tien. Aan de voorzijde gezien is een Signature op zijn stand redelijk slank, vanaf de zijkant zie je pas dat deze monitor een flinke inhoud kent. Dat verklaart deels het gewicht, 31 kilo voor de luidspreker en 13 kilo voor de stand. Een Qln Signature is leverbaar in mat walnoot fineer of wortelnoot fineer, in dat geval afgewerkt met pianolak. De stand wordt uitgevoerd in zwart of naar wens in bijpassend fineer. Een frontdoekje voor de Signature is meegeleverd, maar dient bij serieus luisteren te worden verwijderd.
Een Qln luidspreker is gemaakt om muziek weer te geven. Ja, dat lijkt logisch, wat Qln daarmee voorstaat is voorrang geven aan muziek en zich minder druk maken om het vlakste frequentieverloop te realiseren, de laagste vervorming of hyper detaillering. Waar Qln juist erg op let is een correct fasegedrag, vandaar de schuine baffle, en minimale kans op reflecties op diezelfde baffle. Gebruikt worden fase correcte scheidingsfilters met een gelijkmatige impedantieverloop, zodanig van opzet dat een in de speaker opgewekte spanning niet terug kan naar de aangesloten versterker (EMF). De behuizing is vervaardigd uit Qboard, een meerlaags houtvezel opbouw met demping tussen binnen- en buitenwand. Ook de stand is vervaardigd uit Qboard. In de kast zit maar weinig demping, gemaakt van echte wol met versteviging van een synthetische vezel om de wol op zijn plaats te houden. De woofer heeft een 7 inch Kevlar conus en krachtige “under hung” magneet. De magneet is zwaar en kostbaar vanwege zijn omvang, heeft een super lineair gedrag. De opbouw van de magneet voorkomt turbulentie in de spreekspoelruimte waardoor microdetails behouden blijven. Een Signature tweeter heeft een 25mm dome met een grote surround. Zijn AirCirc magneetsysteem bestaat uit meerdere magneten, geplaatst in een ringvorm voor een extra hoge veldsterkte. De tweeter loopt door tot boven de 30kHz. De kamer achter de dome dempt alle reflecties en resonanties. Voor het filter met zijn constante impedantie gebruikt Qln niet inductieve condensatoren met koperfilm en altijd vlakdraadspoelen. Weerstanden zijn precisie metaalfilm. Interne bekabeling maakt Qln zelf van massief koper, gewikkeld op een drager van polypropyleen en voorzien van polypropyleen isolatie. Terminals aan de achterzijde komen van WBT, Nextgen zilver op koper. Een Qln Signature heeft een rendement van 87dB aan 8 Ohm. Legt in de lage tonen het -3dB punt op 38Hz. Aanbevolen worden versterkers met een vermogen dat ligt tussen 50 en 250 Watt.
De Luxman trein
NT-07 netwerk transport
De Luxman NT-07 is het eerste netwerk transport van het merk. Luxman heeft genoeg ervaring op digitaal gebied, getuige de uitstekende (SA)CD spelers van het merk die volledig in eigen huis worden ontworpen en vervaardigd. Met de NT-07 is streamen mogelijk vanaf uw eigen NAS of vanaf streaming diensten en internet radio. USB en HDMI zijn andere mogelijke bronnen. HDMI ARC maakt het aansluiten van TV, Blu-ray en DVD spelers mogelijk tot 192kHz/24bit PCM. Uitgangen zijn digitaal via USB, optisch of met coax. Zoals altijd bij Luxman is veel aandacht gegeven aan de voeding in het apparaat, een speciaal voor audio ontworpen transformator voedt een stevige condensatorbuffer. De gereguleerde voeding onderdrukt storingen van buitenaf en houdt de spanning stabiel. De NT-07 ondersteunt sampling tot 768kHz/32bit voor PCM en tot 22.5MHz/1bit voor DSD data. MQA wordt indien dat is aangezet in het menu volledig uitgepakt. De heldere display toont geen plaatjes, wel alfanumerieke informatie over track, tijd en digitaal formaat. Naast de Luxman Stream App kun je bijvoorbeeld een Lumin App gebruiken om de NT-07 te bedienen, voor basisfuncties de meegeleverde afstandsbediening en de NT-07 is een Roon Ready endpoint.
D-07X SACD speler
De D-07X speler van Luxman is geschikt om CD en SACD af te spelen en is te gebruiken als externe DAC voor digitale bronnen. Luxman maakt gebruik van BD34301EKV DAC chips van Rohm Co., Ltd., opgesteld in dual mono configuratie. Daarna is de I/V omzetting geregeld in vier discrete modules voor een gebalanceerd uitgangssignaal. Resoluties tot 768kHz/32bit via PCM en 22.4MHz/1bit DSD zijn toegelaten. MQA wordt ondersteund. Het SACD loopwerk is deels een eigen product van Luxman, waarbij extra aandacht is gegeven voor stabiel draaien. Het loopwerk is omgeven door een eigen behuizing in de speler. Ingangen zijn er voor USB, coax en optisch. Die laatste twee accepteren PCM streams tot 192kHz/24bit. Uitgangen zijn er met RCA en XLR.
C-10X lijnversterker
In een C-10X lijnversterker heeft Luxman alle kennis en techniek samengebracht die het bedrijf een leidende positie geeft binnen de kringen van muziekliefhebbers. Het volledig gebalanceerde signaalpad maakt daarvoor gebruik van wat Luxman benoemd als “LIFES”, een techniek voor het gebruik van feedback in de versterker zonder de nare eigenschappen van feedback. Eigenschappen die voornamelijk kunnen leiden tot dynamiekverlies, een plat stereobeeld en een geknepen weergave. Dan is er een Luxman “LECUA-EX” volume regeling voor een perfecte kanaalgelijkheid en behoud van een gebalanceerd circuit van voor tot achter. Door aan de knop voor de volumeregeling te draaien geeft die elektronische pulsen af waarmee een weestandbank wordt getriggerd en de juiste weerstandwaarde elektronisch wordt gekozen. Andere opmerkelijke zaken zijn het aanbrengen van een dunne goudlaag op de printplaten die corrosie voorkomt en daarmee signaaldegradatie op de lange duur. Dan is nog noemenswaardig de heel zware voeding in de lijnversterker, de geselecteerde componenten en de behuizing die trillingen en aardlussen voorkomt. Op het voorpaneel met zachte oplichtende LED’s en een goed afleesbare display vinden we naast bronkeuze en volume ook passerbare toonregelingen en een balansregeling. De achterzijde zit vol met drie ingangen met RCA en drie met XLR, terwijl de uitgangen ook dubbel zijn uitgevoerd in zowel RCA als XLR. Een zeer fraaie afstandsbediening is standaard.
M-10X eindversterker
Een Luxman M-10X vormt de top van de eindversterkers van Luxman. Met zijn ruime uitgangsvermogen van 2 x 150 Watt aan 8 Ohm, dat verdubbelt bij 4 Ohm, kun je het gros van de luidsprekers die op de markt te koop zijn aan. Niet genoeg? Dan kun je een M-10X in mono schakelen en er een tweede naast zetten. Daarmee breng je het vermogen naar 600 Watt per kanaal. Het beest weegt een respectabele 48 kilo, waarbij het gewicht vooral wordt bepaald door de voedingstransformator. Het is een echte klasse AB versterker die onder de kap te vinden is. Tot 12 Watt werkt de M-10X in klasse A, wat er op neer komt dat u merendeel van de tijd naar een Klasse A versterker zit te luisteren. Het uiterlijk past perfect bij de C-10X lijnversterker. Op het front twee decibel meters die het uitgangsvermogen laten zien en wie daar zenuwachtig van wordt, die kan ze stil zetten. Op de achterzijde zware klemmen voor luidsprekers, ingangen voor RCA en XLR, waarbij de ingang met een druktoets aan de voorzijde te kiezen is.
Bossa Nova
Na de nodige favoriete tracks te laten passeren kom ik een heel oude opname tegen van Astrud Gilberto, waarbij Stan Getz en João Gilberto zorgen voor tenorsaxofoon en gitaar. Grappig genoeg vind ik een stereo en een mono versie van ‘The girl from Ipanema’ en draai die achter elkaar. Is in stereo de stem van Astrud ver aan de linkerkant gezet en is zingen door João veel te 
donker, in mono is het beeld uiteraard veel smaller en toch echter nu alles gecentreerd wordt tussen de weergevers. Hier verwacht je Astrud eigenlijk. Eerlijk gezegd weet de Qln Signature zoveel detail en informatie vrij te geven dat het onderscheid overduidelijk positief uitvalt voor de mono versie. Althans in mijn optiek. Je kunt nog klagen dat de saxofoon van Getz het slagwerk verdringt, maar dat is nauwelijks van invloed op mijn oordeel.
Nu ik toch aan het maken van aantekeningen ben begonnen, moet het misschien maar gelijk van het hart, de Qln Signature is voor mij één van de meest opmerkelijke weergevers die ik in mijn schrijversbestaan de afgelopen 25 jaar op mijn pad heb gevonden. Zelden werd ik zo gegrepen als door de manier van weergeven die een Signature voor elkaar krijgt. Muziek vloeit werkelijk op een volkomen natuurlijke en rustige wijze de luisterruimte in, doet dat zonder enig verlies aan detaillering, met een stereobeeld dat geheel afhankelijk van de opname een bubbel neerzet. Van heel groot en imposant zoals met ‘Truly’ van Lori Lieberman, tot smal en hoog in de mono opname van Gilberto/Getz. Of zoals op een ander album van Lieberman, waar zij zingt over “Martha and me’, waar het Nederlandse Matangi Quartet zorgt voor begeleiding, daar ontstaat heel veel diepte en is de muziek juist intiem en klein gehouden. Waarbij niet vergeten mag worden dat hier een dijk van een Luxman opstelling zorgt voor de vertaling van Qobuz files naar uiteindelijk analoog vermogen. Maar ook met een stap mindere versterking is de Qln Signature een topklasse weergever.
Koperblazers
Nog wat hangend in gedachten bij oude muziek dwaalt de Roon software af naar Chet Baker en speel ik muziek van zijn album ‘Alone together’ waar Pepper Adams een forse bijdrage levert. Beide blaasinstrumenten, saxofoon en trompet, staan levensgroot in de ruimte en vormen een schril contrast tot de zachte fluittonen van Herbie Mann. Over grootheden gesproken op één 
album. Vooral ook niet vergeten de rustige bastonen die onder de blazers vandaan komen en de bekkens aan de rechterkant van het stereobeeld. Wat de Qln Signature uitstekend voor elkaar krijgt, is een rustige tweeter toch alles laten weergeven in een rijke detaillering, iets waar andere weergevers soms het hoog voor op moeten peppen. Wat dan weer kan leiden tot luistermoeheid. De fabrikant heeft een prachtige balans gevonden in een kennelijk nagenoeg vlak frequentieverloop. Daarvoor gebruik makend van componenten in het filter en in de eigen kabels die geen details opeten of klanken verdoezelen. De signaalweg van terminal tot spreekspoel is als het over de weergave gaat onzichtbaar gemaakt. Dat kost tijd om zo’n filter te ontwerpen en de onderdelen zijn niet goedkoop. Eén van de redenen dat een Qln Signature fysiek misschien niet heel groot is en toch een aardig prijskaartje draagt.
Om aan te tonen hoe veelzijdig een Qln Signature is en wat Luxman verder in petto heeft, gooien we het over een andere boeg. Sting met ‘Angel eyes’, dat gelijk de beperking aangeeft van muziekdiensten, het is de enige track van het hele album dat af te spelen is. Gelukkig is het de moeite waard, piano en zang, beetje bas en slagwerk. Sting uiteraard in de gevoelige hoofdrol. Afgebeeld in een menselijk formaat, heel duidelijk te verstaan en te volgen. Vrijgehouden van de muziek achter hem. Niet te ver naar voren gezet, ergens tussen de twee weergevers staat hij te zingen. Tot mijn verbazing gaat Sting toch door in 
een volgende track, ‘My one and only love’. Groter neergezet, intenser pianospel en meer aanwezig is de bas. Je krijgt het gevoel heel dicht te naderen tot de artiest, hem te kunnen zien en straks de hand te schudden. Qln en Luxman krijgen het samen voor elkaar om tot nu toe elk gespeeld stuk een zetje te geven naar een live beleving, ook al gaat het om studio albums. Dat gaat in versterkte mate op voor ‘Man in the long black coat’ bezongen door Bob Dylan. Wat een kracht zit er in zijn stem en wat een push geven de instrumenten. De woorden worden haast in je oor gehamerd, terwijl de afstand tot de artiest netjes gehandhaafd blijft. Het is niet opdringerig, het is wel een sterke en dynamisch performance die niet te negeren is of op de achtergrond blijft. Waren eerder de dames al indrukwekkend, ditmaal zijn het heren wiens muziek niet te versmaden is.
Op naar Ierland
Melodieus en vol is muziek van Clannad, ‘The bridge of tears’, geen vrolijke titel. Wat een voorbeeld van hoe muziek in een ruimte gezet kan worden. Breed weglopend naar links en rechts, stemmen die tussen instrumenten staan, solozang juist 
losgemaakt, met een tweede en mogelijk derde stem in volledige harmonie. Instrumenten zweven in de lucht, volkomen vrijgemaakt van de luidsprekers die niet langer aanwezig lijken te zijn. Clannad met Moya Brennan speelt zo mooi dat ik niet anders kan dan ‘Theme from Harry’s game’ kan opzoeken op een ander album. Wat ik meemaak is een ode aan Ierse muziek, aan meerstemmige zang, aan de componist. ‘Landmarks’ is het volgende album dat gewoon moet langskomen. Ik heb de tijd, dus zit ik te genieten zonder gebonden te zijn aan een vooraf vastgesteld einde van mijn luisteren. Zoals ik tegen Lex opmerkte: “als je deze set laat staan dan kom ik logeren in de winkel”.
Ik neem het Tivoli in Utrecht nog steeds kwalijk dat ze een concert van de Ierse zangers Mary Black volledig hebben verknoeid door het geluidniveau vrijwel continue boven de 100 tot 105 decibel te houden. Gelukkig kan ik bij Lexicom wel het volume zelf regelen en gewoon genieten van haar muziek. Voor zover de opname mij niet in de steek laat, want het album 
‘The holy ground’ is zelfs met Qln te slecht om naar te luisteren. ‘Babes in the wood’ op een ander album gaat veel, heel veel beter en brengt de vertrouwde klanken zoals ik die ken. Veel meer pit dan Clannad, meer ritme dan daarnet, veel instrumenten, je waant je in een Ierse pub. Ruimte voor Mary, hoogstens een tweede stem of het meezingen van de bandleden. ‘Adam at the window’ is genieten, van haar, van de elektrische piano, van de sfeer en de weergave die dicht bij concerten van Mary komt. Behalve in Utrecht dan.
Cello en viool
Tijd voor klassiek en wie ik erg kan waarderen is Anja Lechner met François Couturier, Emmanuelle Dauvin viool en orgel tegelijk spelend en Vilde Frang op viool. Eerst maar Lechner in een samenspel tussen cello en piano. Zo knap hoe ECM dit 
heeft opgenomen, zo levensecht hoe Luxman en Qln het weten te reproduceren. Cello heel krachtig, piano verder weggezet in de ruimte. Groot en helder in de gespeelde noten, er is geen ontkomen aan, je wordt permanent in de muziek getrokken. Rechter en linkerhand onafhankelijk, cello gestreken en af en toe geplukt. Je bent aanwezig, voelt het spel, de emotie, de omgeving, de akoestiek. Dit is toch waar het om gaat in audio, om de muziek, het kunnen loslaten van de techniek die slechts in dienst staat en geen overhand mag krijgen. Toon voor toon is betoverend en zuiver. Met Dauvin is dat niet veel anders. Opgenomen dichter op de viool met veel invloed van de akoestiek van de kerk waarin zij speelt. Orgeltonen die misschien niet zo diep gaan als op een grote vloerstaander met liefst meerdere woofers per kant, niettemin bij lange na niet onderbelicht. Bovendien staan de luidsprekers 
ver van de achtermuur, weg van wanden en de winkel is een stuk groter dan een doorsnede huiskamer. Dus met dat extra zetje aan energie in de lage tonen komt het wel goed. Ik spreek uit ervaring, de Qln Signature heeft ook thuis gestaan. Dauvin speelt door en weet een stukje Frankrijk naar Leidschendam te halen. Met smart wacht ik op haar tweede album dat maar niet uitkomt. Toch een kleine kanttekening bij Dauvin, de viool is erg groot, of dat te wijten is aan Qln of aan Luxman weet ik niet, normaliter is de viool wat kleiner afgebeeld. Gut, heb ik toch nog een puntje van kritiek.
Omdat ik een groot orkest wil horen, al is het achter soliste Vilde Frang, speel ik van haar een concert gecomponeerd door Korngold, een werk waar het Frankfurt Radio Symphony orkest op mee speelt. Ook hier zweven de klanken los door de ruimte, niet te herleiden tot de twee weergevers die alle werk staan te verrichten. Soms heel klein en subtiel, dan weer aanzwellend met zacht geroffel op pauken. De soliste vrijgemaakt van het orkest, mogelijk gemaakt omdat de Qln met Luxman veel diepte weet te creëren, zodat de verschillende secties van het orkest daadwerkelijk daar worden neergezet waar ze horen in het stereobeeld. Het is vaak dat het orkest de kans heeft echt los te gaan, zonder dat het nodig is om in te grijpen met een volumeregeling. De versterkers leveren ruim voldoende vermogen aan de luidsprekers die het geweld probleemloos slikken en verwerken. Daarmee blijf ik onder een disco niveau, maar is het hard genoeg om buren op de kast te kunnen jagen. Het is een genoegen om naar deze opstelling te luisteren, waar je geen genoeg van kunt krijgen. Vilde heeft haar best gedaan voor mij, vandaag pluk ik daar de vruchten van. Nou ja, als het Andante heel, heel zacht eindigt, begint het Allegro met een orkest dat plots vol aanzet, zo vol dat ik haast uit mijn stoel schiet. Gewoon schrik omdat ik langzaam wegzakte in gedachten over wat ik vandaag mocht beluisteren. Weer bij de les besluit ik het luisteren voort te zetten, voor mijzelf, aantekeningen stop ik mee. Mag toch wel?
Dromen
Niemand kan mij ervan weerhouden te dromen over een systeem als dit, opgebouwd met Qln Signature luidsprekers en een viertal Luxman apparaten als bron en versterking. Helaas is het totale prijskaartje van dien aard dat het voor mij een brug te ver is. Daarom heb ik besloten in de winkel van Lexicom te gaan wonen. Waar ook niemand blij mee bleek te zijn. Des te gelukkiger prijs ik mij dat ik op een stille dag kan luisteren naar wat de twee merken in combinatie met Furutech, Tellurium Q en Audes mij aanbieden. Daarbij heerlijk genieten van een keur aan muziek, telkens proberend elk genre de revue te laten passeren. Maar wel met mijn smaak muziek om optimaal te genieten. Dit is geen werk, dit is pure verwennerij van de oren en de hersenen.
Qln is een favoriet merk van mij, ik ga dat niet onder stoelen of banken steken. Elke Qln luidspreker die ik tot nu toe kon beluisteren, thuis, op shows en bij Lexicom Multimedia weet mij te raken. De weergave is sterk gericht op muziek, met gebruikmaking van techniek, maar dat laatste is ondergeschikt aan luisterkwaliteit bieden. Gecombineerd met de top van Luxman neemt luistergenot extra toe. Al zijn er vele combinaties denkbaar die een Qln laten schitteren. Denk aan Naim, Krell of mijn opstelling thuis met Italiaanse raspaardjes. Zelfs buizenversterkers passen bij Qln. Voor een Signature heb je wel vermogen nodig om hem goed aan te drijven. Een Luxman M-10X heeft dat in voldoende mate. En past goed bij Qln. Dat is vandaag wel bewezen.
Prijzen (2025):
Luxman lijnversterker C-10X €20.000
Luxman eindversterker M-10X €20.000
Luxman SACD speler/DAC D-07X €12.000
Luxman netwerk transport/speler NT-07 €8.000
Qln Signature (walnoot) met stands (zwart) €12.500 per stuk