De AURALiC streaming stack: ARIES G2, VEGA G2 en LEO GX

Tussen de Squeezebox Duet welke ik in 2010 kocht en de toren van Auralic componenten voor mij ligt een wereld van verschil. Toch doen en deden ze beiden hetzelfde: ethernetkabel er in, muziek halen van een NAS en analoog de muziek uitgeven. Hoe anders is de wereld van streamen geworden, in 2010 begon ik er voorzichtig aan te snuffelen, vandaag de dag zou ik streamen niet meer willen en kunnen missen. Mijn analoge systeem is de deur uit, mijn tuner is verkocht, een CD-speler heb ik niet meer tenzij je de speler in de streamer/ripper meerekent. Was het in 2010 nog zo dat streamen lang niet altijd kon opwegen tegen de beste CD-spelers en platenspelers, in 2018 moet je apparaten die een streamer verbeteren met een vergrootglas zoeken. Waarbij er nog steeds grote verschillen in streamingkwaliteit bestaan en de prijzen van de oplossingen uiteen lopen van pakweg € 100,- voor een Raspberry Pi tot bijvoorbeeld de Auralic stack welke in de prijslijst staat voor net iets meer dan € 19.000,-. Gelukkig zijn de verschillen in oplossing ongeveer net zo groot, is de uitwerking totaal anders en heeft Auralic de grenzen van de mogelijkheden in elektronica en software opgezocht met de Aries G2 streaming transporter, de Vega G2 renderer/DAC en de Leo GX rubidium atoom klok generator.

Vega G2 DAC en renderer

De Vega G2 streaming DAC biedt, naast de digitaal naar analoog omzetting met voorversterkerfunctionaliteit, streaming voor het afspelen van uw eigen muziekbestanden via UPnP, vanaf muziekdiensten als TIDAL, Qobuz en Spotify, vanaf internetradio, via AirPlay of Bluetooth en de Vega G2 is een Roon ready endpoint. Voor de bediening maakt de Vega G2 gebruik van de Lightning App, een eigen ontwikkeling van Auralic, van Roon software als aansturing of van OpenHome software. De Vega G2 kan geen Lightning DS server software draaien en is daarvoor afhankelijk van een Aries G1 of G2. De Auralic Vega G2 heeft een aantrekkelijke zwarte behuizing met slechts één enkele draaiknop op de voorzijde. Centraal op de voorkant vinden we een 4 inch retina display voor artwork en instellingen. De Vega G2 maakt intern gebruik van het Auralic Tesla platform dat draait op een 1GHz quad-core processor, met 1GB systeem geheugen en 4GB data geheugen. De analoge volumeregeling werkt op basis van een weerstandsnetwerk, geschakeld met behulp van relais. De interne klok voor het digitale signaal is een dubbele 72fs Femto Master klok van hoge precisie. De voeding is eveneens dubbel uitgevoerd en lineair. Er zijn digitale ingangen voor Ethernet, USB, AES/EBU, Coax, Toslink, er is zelfs een analoge ingang al kent die geen versterking, maar maakt wel gebruik van de volumeregeling. Analoge uitgangen zijn beschikbaar als RCA en XLR. Ondersteunde fileformaten zijn: AAC, AIFF, APE, ALAC, DFF, DSF, FLAC, MP3, OGG, WAV, WV en WMA op sample rates voor PCM van 44.1 tot 384kHz en in DSD van DSD64 tot DSD512. Alles gevat in een bescheiden behuizing met afmetingen van 340x320x80mm en een gewicht van 7,8kg. De prijs voor de Auralic Vega G2 DAC bedraagt € 6.299,-

Aries G2 wireless streaming transporter

De Auralic Aries G2 streaming transporter lijkt een onlogische uitbreiding op de Vega G2 omdat die al veel van de functies verricht. Ook de Aries G2 verbindt via een bedraad ethernet (of wireless) met streaming bronnen als TIDAL en Qobuz, met internetradio, USB drives, NAS systemen, maar ook interne opslag, kan gebruikt worden voor Spotify Connect, Bluetooth en AirPlay en is uiteraard ook Roon ready. Alles met gebruikmaking van playlists, memory caching, gapless afspelen en bit-perfect multiroom ondersteuning. Daarnaast biedt de Aries G2 plaats aan een SSD of HDD van 2,5 inch in elke verkrijgbare capaciteit en draait hij wél Lightning DS server met al zijn mogelijkheden.

Het Tesla G2 platform waarop de Aries G2 draait is in 2014 ontworpen met als enig doel een hoge kwaliteit weergave, upgradable zijn en is puur gericht op audio. Tesla G2 draait op een 1.2GHZ quad-core processor. Met 2GB aan geheugen cache en 8GB aan data opslag kunnen niet alleen meer applicaties tegelijk worden geladen, maar neemt ook de netwerkruis af omdat circuits minder lang open staan. De App Lightning OS, werkt samen met de geheugen cache registers, laat bit-perfect afspelen zelfs in een multiroom omgeving toe en als u liever Roon of OpenHome compatible control software gebruikt (BubbleUPnP, Kazoo) werkt ook dat naadloos op de Aries G2. Een 4 inch kleuren display toont u de belangrijkste functies zoals afspeel status, configuratie en artwork. De Aries G2 heeft via de Tri-band wireless verbinding of via vast Ethernet toegang tot alle open systemen werkend met UPnP/DNLA, tot shared network folders, hoge resolutie internet diensten, internet radio en meer. Om de Aries G2 naar een zo hoog niveau te tillen maakt hij intern gebruik van twee Femto klokken, digitale klokken met een extreme nauwkeurigheid waarvan één altijd werkt voor de digitale techniek en de andere klok is toegewezen aan de USB poorten. Twee lineaire voedingen werken samen, de eerste voor het voeden van de processorcircuits, de LCD display en hij voedt via USB aangesloten bronnen. De tweede voeding is bestemd voor alle gevoelige audio onderdelen zoals de Femto klokken en de USB data uitgang. De voedingen zijn galvanisch van elkaar gescheiden om EMI interferentie te voorkomen. De ActiveUSB is daarom meer dan alleen een asynchrone controller, vanwege zijn lage jitter, precisie klok en gescheiden voeding. EMI vanuit USB bronnen krijgt geen kans in de Aries G2. Bruikbare file formaten zijn AAC, AIFF, ALAC, APE, DFF, DSF, FLAC, OGG, WAV, WV, MP3 en WMA. Met sampling rates die liggen tussen 44.1KHz en 384KHz voor PCM tot 32Bit, of DSD64 tot DSD512, DoP en native. Er zijn uiteraard digitale uitgangen: AES/EBU, Coaxial, Toslink en USB Host to compatible DAC (= geen Linux driver nodig). De eveneens zwart geanodiseerde behuizing meet wederom 340x320x80mm en heeft dit keer een gewicht van 7,2kg. De prijs voor de Auralic Aries G2 wireless streaming transporter bedraagt € 4.199,-

Leo GX master klok

De Auralic G2 familie is gemaakt om met elkaar samen te werken en op die manier een geavanceerd digitaal systeem op te bouwen van streaming input tot aan de analoge uitgang van de DAC. De Vega G2 kan worden uitgebreid met de Leo GX masterklok voor nog minder jitter en nog betere timing, met als resultaat een perfect stereobeeld, ongekend lage vervorming en exacte weergave van de muziek. De Vega G2 en de Leo GX bereiken dat resultaat door de data stroom en de kloksignalen eerst van elkaar te scheiden. Het kloksignaal van de Vega G2 wordt vervolgens uitgezet. Data gaat in een buffer. Data van DAC naar klok gaat over een daartoe aangepaste HDMI verbinding, door de klok, terug naar DAC met HDMI. De Leo GX voegt aan de datastroom uit de buffer, richting het DAC circuit, een vers kloksignaal toe met de nauwkeurigheid van een atoomklok. Omdat alleen de data telt maakt bij gebruik van de Leo GX de kwaliteit van het loopwerk of bron niet meer uit. De Leo GX maakt gebruik van een rubidium atoomklok als referentie voor temperatuur gecontroleerde kristaloscillatoren. Deze kristallen oscilleren op 90.3168MHz en 98.304MHz om zo de veelvouden van 44.1kHz en 48kHz via een deling te bereiken (Allan Deviation 2E-12 1 second). De jitter uit deze klok is maar liefst 500x lager dan vanuit een 82fs femto klok (gemeten @ 1Hz – 10Hz). De Leo GX is geen wordclock die de andere klokken als slave ziet, de Leo GX vervangt de klok in de Vega G2, een essentieel verschil met de vaak in de studio gebruikte wordclocks. Intern is een dual lineaire voeding te vinden, is er een galvanische scheiding tussen het controledeel en de klokelektronica en de behuizing draagt bij aan het tegengaan van EMI storingen. De behuizing sluit naadloos aan bij de rest van de Aries en Vega G2 modellen. De Leo G2 weegt 8,1kg. Koppeling met Vega G2 is direct, zonder gebruik van PPL schakeling, over de eigen door Auralic ontwikkelde Lightning verbinding. Vanwege de hoge kloksnelheid kan de Leo GX tegen meerprijs geleverd worden met een speciale klokkabel die is ontworpen voor de extreem hoge kloksnelheid. De prijs van de Auralic Leo GX master klok is € 7.699,- zonder, of € 8.699,- inclusief de Premium Clock Cable.

Randapparatuur

De Auralic stack heeft nog steeds een versterker en een paar luidsprekers nodig. Ik kies zoals vaak voor een Naim NAC272-N als lijnvoorversterker, gecombineerd met een NAP250 DR eindversterker. De Vega G2 sluit ik analoog aan met een Chord Sarum Super ARAY op de RCA uit- en ingangen. Aan de luidsprekerbussen komt een Chord Signature Reference om een paar Spendor D9 luidsprekers mee te verbinden. Voor eigen interpretatie van HDMI tussen de Auralic componenten pakken we van AudioQuest Diamond HDMI kabels. Het luisteren begint met alleen de Vega G2 DAC, vervolgens gaan we over voor het streamen naar de Aries G2 en laten we de Vega G2 alleen als DAC zijn werk doen. Tenslotte sluiten we de Leo GX klok aan op de Vega G2. Op twee manieren sturen we de Auralic stack aan voor muziekweergave: met de Auralic Lightning App en met Roon. Kunt u het allemaal nog volgen?

To Roon or not to Roon

Hoewel de Vega G2 als Renderer en DAC uitstekend zijn werk doet is de verleiding groot om toch te gaan streamen via de Aries G2, al was het alleen maar om volledig gebruik te kunnen maken van alle facetten in de Lightning App en de Lightning DS server. Zodat een echt vergelijk opgezet kan worden tussen deze software en de Roon App met eigen Roon Core server. De Vega G2 als stand-alone ziet kans alle gebruikte muziek los van de weergevers te maken en de weergave vooral “schoon” en transparant te houden. In deze vorm maakt de Vega G2 geen overweldigende indruk op mij, begrijp mij goed het is een heerlijke DAC, maar andere merken brengen DAC’s op de markt die in een vergelijkbare prijsklasse ongeveer gelijk presteren. Kwestie van het verschuiven van accenten en voorkeuren. De Vega G2 is hoogstens anders, niet slechter, niet beter. Wat de Vega G2 wel meebrengt is zijn standaard beschikbare renderer functie, hij kan een voorversterker vervangen en alvast vooruitlopend op straks, er is de mogelijkheid om de Leo GX klok aan te sluiten.

Aries G2 in stelling

Wel of geen Roon gebruiken via Aries G2 is voor het gehoor veelal kwestie van smaak. Voorkeur voor bediening via Roon of Lightning is geheel aan de lezer en niet aan ons. Als eerste de opmerking dat de weergave nog “schoner” gaat worden met de Aries G2, ontdaan van elke vorm van digitale signatuur. Een beetje zoals ik al eerder aantrof in de Aries G1 welke ik onlangs uitgebreid aan de tand mocht voelen. De Aries G1 is een heerlijke streamer, de G2 doet er een schepje bovenop en kan zelfs met een interne HD werken, dat maakt een NAS misschien overbodig.

Muziek van Bobo Stenson komt als eerste aan de beurt. Via de Aries G2 met Lightning App is de weergave intenser in beleving, meer filigraan, dynamischer en zelfs transparanter dan onder Roon. Met Roon wordt de weergave ronder en verdwijnt de spanning naar de achtergrond. Voor een live opgenomen track van Eva Cassidy gaat hetzelfde op, onder Roon is “Time after time” ronder, met Lightning agressiever, assertiever en meer menselijk. Deze verschillen zijn goed hoorbaar zolang we alleen de Aries G2 en de Vega G2 gebruiken. Zodra de Leo GX wordt ingezet nemen de onderlinge verschillen af. Ik trek daaruit de voorzichtige, voorlopige conclusie dat noch de software noch het transport mechanisme van grote invloed zijn naarmate de hardware beter onder controle wordt gehouden door een ultra stabiele en schone klok. Wil je de muziek perfect los laten komen van weergevers dan helpt de klok daar graag bij. Dat de muziek “schoon” is mag u niet vertalen in bloedloos, technisch of hard. Schoon in de zin van een ongekend lage ruisdrempel, geen jitter, geen versmering, puur muziek en niets anders.

De klok tikt mee

Nu de klok er toch tussen zit geniet ik van mijn muziekbestanden en kijk tegen de stack aan alsof het één geheel is en te beschouwen valt als een Lumin D2, een Naim ND 555, Metrum Jade+Ambre of elke andere oplossing die Lexicom Multimedia kan bieden zolang het gaat om Ethernet in en analoog uit. Niet met elke oplossing is DSD512 mogelijk, wel met Auralic. Bij gebrek aan een bestand in DSD512 pak ik de hoogste kwaliteit beschikbaar.

DSD256 speelt het werk “Dawn to dust”, uitgevoerd door het Utah Symphony orkest voor Reference Recording. Het is zeker geen muziek voor mij, teveel pling/plong zonder verband, wat wel boeit is het gebruik van veel kleine percussie instrumenten en de gigantische dynamiek. Met de klok in werking is de weergave nog meer holografisch, ontstaat een betere plaatsing, wordt het start/stop moment van elk instrument scherper afgebakend, is de weergave vooral ruimtelijk en heel precies. In de klassieke sfeer is Arvo Pärt met “Spiegel im Spiegel” geen vreemde. De grote vleugel geeft met de hoge noten de afmeting van de opname ruimte aan door middel van de hoorbare echo. De cello is los van de vleugel gepositioneerd. Eerder luisterde ik deze opname op een MartinLogan Electromotion ESL elektrostaat en ik merk dat de Spendor D9, hoe zeer ik deze luidspreker ook waardeer, niet in staat is het strijken langs de snaren zo ultiem weer te geven als de MartinLogan dat deed. De beklemmende sfeertekening met Spendor is gelukkig prachtig. Muziek staat volkomen los te spelen, piano staat achter de cello. De totale weergave valt in de categorieën harmonieus en gevoelig.

Dames

Wie mijn teksten leest weet dat ik gecharmeerd ben van zingende dames. Zoals van Ceacilie Norby en haar uitvoering van “No air”. De afbeelding is opvallend goed, staat net voor de speakers uit, volkomen vrij in de ruimte. De speakers lijken helemaal verdwenen te zijn, wat ook een compliment is aan Spendor. Ik draai de muziek nu het liefste onder de Lightning App vanwege de emotie in de stem die op deze manier correct wordt overgebracht op de luisteraar. Katie Melua ontroert met “Kviteli potlebi” in een grote zaal, hoorbaar aan de echo die terugkomt. Er zit een lichte slis op de spraak, gelardeerd met microfoonploppen tot de intense piano gaat spelen. Er ontstaat veel dynamiek, merkbaar aan bijvoorbeeld de lage tonen van podiumgeluiden ten opzichte van zang en begeleiding. Ik zit ineens met kippenvel op de armen. Applaus wordt wijd naar alle kanten verspreid als losse handen en is niet gemaskeerd tot een ruis.

Beetje harder

Dire Straits biedt met “The Bug” direct een opzwepend ritme, dat mij laat bewegen op de maat. Drums slaan er lekker op los, neergezet tussen de twee speakers. Het slagwerk heeft in dit geval de hoofdrol gekregen naast de stem en de gitaar, een tweede stem is soms duidelijk aanwezig. Spelen kan tot op een hoog volumeniveau, dat hoeft niet want ook op laag volume houdt Dire Straits de aandacht vast. Mijn luchtgitaar spelen kan niet uitblijven en voor ik het weet zwaai ik met de armen. Zo’n weergave is heerlijk en eerlijk. Met Laurie Anderson en haar “Same time tomorrow” komt voor mij een wens uit. Want holografisch hangt de stem in de lucht, als een pulserende bol, een soort elektronisch opgewekte stem waar geen lichaam aan vast zit. Ik wist al dat zo’n ultiem effect mogelijk is, maar bereik het niet vaak, apparatuur laat mij bijna altijd in de steek in dat opzicht. De prominent aanwezige lage tonen bezitten veel details en zijn een constante factor die de muziek onheilspellend en dreigend maakt. Er zit een mooie echo op de stem, steeds heel transparant en duidelijk, waarbij de verstaanbaarheid boven verwachting is. Kortom, een zeer goede weergave. Ik sluit voorlopig af met Eric Clapton en BB King in “Three o’clock blues”. Rauwe blues met een gitaargevecht, barpiano riedels, spel en zang ruig en levensecht. Nog steeds staan zangers en band los van de speakers, het stereobeeld zou nog iets breder mogen maar dat is op dit moment mijn enige wens.

De som der delen

Het neerzetten van een complete Auralic stack bestaande uit een Aries G2 streaming transport, een Vega G2 DAC en een Leo GX klokgenerator is financieel gezien geen sinecure. Het weglaten van de Aries G2 is een optie als u niet te zwaar aan Lightning DS tilt, of het weglaten van de Leo GX klok mocht de prijs daarvan een struikelblok vormen terwijl de rest u al aanspreekt. Behalve voor wie het onderste uit de kan wil en het zich kan veroorloven zo diep te investeren in muziekweergave op extreem hoog niveau. Per component scoort Auralic in zijn soort, de streamer transporter steelt mijn hart, de DAC is gewoon erg goed en biedt waar voor het geld, de klok maakt een overtreffende trap in beleving, rust en zuiverheid mogelijk. Als geheel staat hier een fenomenale set te spelen die het uiterste door de versterkers en de luidsprekers weet te pompen. Ik mocht het beleven en dat zal mij nog lang bijblijven als ik nog eens Bobo Stenson draai of een andere track uit de collectie. Helaas is of wordt de stack door de agent voor Auralic in Nederland weer afgebroken en opgehaald, maar Lexicom Multimedia kan altijd iets regelen als er interesse is.

Voor alle informatie over de Auralic Vega G2, Aries G2 of de Leo GX kunt u terecht bij Lexicom Multimedia.