Bowers & Wilkins CM8 S2 versus 704 S2

De opvolger is bekend

Met alle aankondigingen van B&W zelf betreffende de 700 S2 Series en de recente show van Lexicom Multimedia kan het u haast niet ontgaan zijn dat B&W met trots de opvolger van de CM S2 Serie op de markt heeft gebracht als 700 S2 Series. Daarbinnen zijn meerdere modellen beschikbaar, monitors, vloerstaande modellen, center en surround speakers en subwoofers. Vorige keer heb ik geluisterd naar de 705 S2, dit maal mag ik de vloerstaande 704 S2 vergelijken met zijn illustere, inmiddels niet meer gefabriceerde voorganger, de CM8 S2. Is het aantrekkelijk om het nu heel gunstig geprijsde oudere model op te halen voor hij uitverkocht is of zijn de verschillen zo groot dat de laatste versie niet te verslaan is? Een sluitend antwoord is vast niet te geven, maar een vergelijk maak ik graag voor de lezer.

Techniek

Was de dome van de tweeter in de CM S2 Series nog van aluminium, nu is hij gemaakt van carbon materiaal dat kan werken tot veel hogere frequenties en daardoor pas bij frequenties ver buiten ons gehoorbereik op kan breken. Niet alleen het materiaal van de tweeter dome is nieuw, de middentoon weergever in de 700 S2 Series maakt gebruik van een conus uit geweven en daarna gecoat materiaal in een zilveren kleur, waar de CM S2 een gele Kevlar conus gebruikte met een toen nog noodzakelijks fase kegel. Het grijs is een vriendelijker kleur voor de huiskamer, de reden dat de 700 S2 Series zeker minder zal opvallen. De Continuum unit zoals B&W de middentoner noemt, is ontkoppeld van het frontpaneel (baffle). Een techniek van B&W al eerder toegepast in de 800 Series, in de B&W 700 S2 luidsprekers is sowieso op alle fronten het nodige DNA te vinden van de technologie die B&W in zijn 800 Series stopt. Zaten er in de CM Series nog zinken korven achter de conus, die zijn vervangen door aluminium korven om de magneten op hun plaats te houden. Samen zorgen de ontkoppeling, de nieuwe conus en het stijvere chassis voor meer controle en een schonere weergave. De twee gebruikte woofers bezitten een Aerofoil Profile conus, met een variabele dikte zoals zelfs die in de 800 Serie te vinden is. De conus is het dikste op plaatsen waar de meeste krachten optreden, dunner waar reductie van gewicht een rol van betekenis speelt. De laagweergave wordt in alle gevallen ondersteund met een Flowport, de basreflex oplossing van B&W die poortruis voorkomt en de luchtbewegingen reguleert. De 704 S2 series is duurder dan het vergelijkbare CM8 S2 model vanwege de hogere productiekosten voor zowel de tweeters, de middentoon units, de woofers als de behuizing, maar blijft nog steeds aantrekkelijk met een stuksprijs voor de 704 S2 van € 1.199,00. Waarom de 704 S2 het meest gestegen is in prijs van alle 700 Series modellen ten opzichte van de CM S2 types moet en zal duidelijk worden uit de onderstaande ervaringen.

Uiterlijk

Zoals alle 700 S2 modellen is de 704 S2 leverbaar in Rosenut, hoogglans zwart of satijn wit. De meegeleverde fronten zijn zwart, behalve op de satijn witte modellen waar ze zilvergrijs zijn. Het uiterlijk heeft een forse verandering ondergaan. Weg zijn de grote ringen rondom de drivers, weg is de opvallende gele conus, zeer welkom is de grijze conus die het kan stellen zonder de geprononceerde fasekegel. Ook de beschermkap van de tweeter is zwart uitgevoerd. Ringen rond de units zijn er nog wel, maar het glanzende gedeelte is erg bescheiden en het opdringerige uiterlijk is daarmee veranderd in een chique verschijning. Door mijn gedachten schiet een film die de visuele omslag illustreert, een transformatie als die van Julia Roberts in haar rol in de film “Pretty woman”.

De oude garde eerst

Ik ben begonnen met wennen aan de CM8 S2, een voor mij nog onbekende luidspreker die ik graag eens op mijn gemak beluisterde met eigen muziek gespeeld vanaf een USB stick. Als bron en versterker gebruikte ik Naim, een ND5XS van € 3.275,- DAC en digitale muziekspeler in één. De versterker is Nait XS2 van € 2.500,-. Daarmee is de weergave van de CM8 S2 op zijn minst aangenaam te noemen en na een uur luisteren moet ik mij ertoe zetten om te gaan schakelen tussen het oude en het nieuwe model. Ik begin met muziek van het Bobo Stenson Trio en speel hun “Song of Ruth” die ik op de CM8 S2 door de ruimte laat zweven. Lage tonen zijn goed aanwezig, de zacht klinkende tweeters verstoren niets en de CM8 S2 heeft een middengebied dat dynamisch richting de luisteraar rolt. Piano is helder en fel op de momenten waar ik dat verwacht, slagwerk is transparanter dan ik moet kunnen waarnemen in deze prijsklasse. Na omschakelen blijkt de 704 S2 vanaf de eerste toon veel beter in staat om de opnameruimte te herscheppen, door een grote mate van luchtigheid aan te bieden. Dat is echter lang niet het enige, al gaat de bas nauwelijks dieper, de lage tonen kennen wel meer detail en laat meer onderscheid horen tussen de bas en de drums. De verschillende onderdelen van het drumstel komen een stuk verder los, krijgen ineens elk een eigen plaats in de ruimte. Zodat de basdrum, bekkens en trommels over een eigen identiteit gaan beschikken en niet langer één geheel vormen. Piano is niet alleen helderder, tegelijk een stuk fraaier en natuurlijker van klank. Dynamiek is door de betere benuttig van de ruimte op het gehoor aanzienlijk toegenomen. Wat een verschil in weergave, wat heeft B&W de kans benut om van de 704 S2 een weergever te maken die zich anno 2017 kan scharen tussen de meesterwerkjes in de prijsklasse. Ik luister naar een intens samenspel tussen drie muzikanten dat zich uitspreid voor mijn oren. Wat ik miste in de CM8 S2 aan levendigheid en daarvoor in de plaats kreeg aan een enigszins sombere weergave is in één klap vergeten.

Intieme weergave

Stacey Kent brengt haar “The summer we crossed Europe in the rain” mee naar de luisterruimte. In de eerste plaats spelend op de CM8 S2, net als daarnet. Nu ik de eerste verschillen heb gehoord met Bobo Stenson realiseer ik mij dat de kleinere ruimtelijke afbeelding weer terug is gekeerd tussen de luidsprekers en niet meer zo geweldig door de ruimte zweeft. Nog steeds zingt de dame met haar aantrekkelijke stem de zoetste woorden en tonen, nog steeds is de band netjes achter haar geplaatst en heeft elk instrument een stem in het geheel. De CM8 S2 is en blijft een fijne luidspreker om neer te zetten. Luister maar naar de gitaar die halverwege de track alle aandacht mag opeisen. Of luister naar de rust die in de weergave zit en zorgt dat luisteren een pleziertje blijft en niet vermoeid. Tot je de stap mag zetten naar de 704 S2, dan komt de lichte heesheid van Stacey tevoorschijn die bij haar hoort. Piano krijgt een opfrisbeurt en maakt zijn entree meteen duidelijk. Zoveel extra emotie vind ik terug in de stem. Waar het slagwerk echt begint te ruisen is even verderop in de track, iets dat de CM8 S2 echt niet zo netjes kan weergeven. Al dit soort veranderingen in de weergave zullen mede het gevolg zijn van de aangepaste toonzetting van de 704 S2, die een meer heldere tuning heeft ondergaan. Lage tonen zijn opnieuw strakker ten opzichte van de voorganger. Naar mijn mening is het vooral de meer intieme weergave die de grootste verbetering geeft. Zonder voorbij te gaan aan de details die nu wel uit de gitaar komen en het onderscheid vormen tussen de snaren, de vingers op de snaren en de klankkast. Het eindresultaat is een weergave die recht doet aan de prachtige Naim versterker en bron en vele luisteraars zal bekoren.

Omgekeerde volgorde

Laten we de draairichting omkeren door eerst Alan Taylor op de 704 S2 ten gehore te brengen en dan terug gaan naar de CM8 S2. De track “The Beat Hotel” wordt op shows veelvuldig misbruikt, wat heeft alles te maken heeft met de zware lage tonen, de effecten die her en der opduiken in de vorm van percussiegeluiden en de stem van Taylor die diep, heel diep gaat. De 704 S2 heeft best moeite om het geweld aan lage tonen netjes neer te zetten, hier vind ik een beperking waar vrijwel alle speakers in deze, een lagere en zelfs een hogere prijsklasse hun struikelblok vinden. Uiteraard werkt ook de luisterruimte hieraan mee. De bank een stukje van de muur trekken helpt al heel veel, B&W levert voor dat doel bij de 704 S2 schuimdoppen die in de flowpoort passen en de laagweergave afremmen. Wat steeds overeind blijft is de verstaanbaarheid van Taylor en de inderdaad indrukwekkende percussie effecten, gecombineerd met andere instrumenten waaronder gitaar en uiteraard de bas. De track die ik goed ken heeft her en der een opvallende verrassing in petto. Zoals altijd met een nieuwe luidspreker vallen andere dingen op dan voorheen. Dat verschuiven van de accenten is vaak beschreven als “beter”, dat is het niet. Een decibel meer in het middengebied of een decibel minder rendement op het hoog kan zo’n verschuiving al geven. Tijd om de stekkers te gaan prikken in de CM8 S2. Al neemt de verstaanbaarheid af op de CM8 S2, Allan Taylor is nog prima te volgen. Het gaat mis op andere punten, de toch al moeilijke bas begint op de oren te drukken, die kleine spannende geluidjes gaan meer naar de achtergrond en vallen veel minder op dan daarnet. Van verrassingen is geen sprake meer. Voor wie de voorkeur heeft voor een afstemming met de nadruk verschoven naar een donkere kant is met de CM8 S2 beter uit dan met de meer neutrale 704 S2. Je levert daarbij zeker in op transparantie en dynamiek, aan de andere kant kan het een voordeel zijn in combinatie met de akoestiek van de luisterruimte. Als die erg helder is kan de 704 S2 een tikje teveel van het goede worden. Iets dat per ruimte verschillend is, naast uiteraard de voorkeur van de luisteraar voor een bepaald soort weergavepatroon. Mijn eigen voorkeur ligt vanaf de eerste track waarmee deze vergelijking tussen de twee B&W systemen begon al bij de 704 S2.

Mijn ideaal

Op de CM8 S2 speelt Arvo Pärt’s “Spiegel im Spiegel”, een werk voor cello en piano. Waar ik naar zoek is de eenzaamheid in de muziek, iets wat sfeerbepalend is en ondersteuning van een weergever die ruimtelijkheid in zich heeft is daarbij onontbeerlijk. De CM8 S2 doet een goede poging, speelt zuiver en de klank van zowel de cello als de piano komt overeen met wat ik in gedachten heb. Echt optimaal uit de verf komt het niet naar mijn idee. Het klinkt prettig, meeslepend, toch kan ik mij niet verplaatsen in de sfeer die ik zo naarstig zoek en persé wil herkennen. De 704 S2 doet het een stuk beter. Het onderscheid tussen de rechter- en linkerhand op de piano is veel groter geworden. De ruimte afbeelding zorgt dat de cello klanken zweven, los van de piano die niet langer op één lijn met de cello staat. Nu is er wel die eenzaamheid, de ijle weergave die een beeld oproept van de oneindig uitgestrekte, besneeuwde velden van Finland. Dit komt heel dicht bij mijn ideaal, zo fijntjes, zo teder en zo vol met gevoel. Ik ben om, de 704 S2 is definitief mijn keuze en daarom ga ik daar nog even mee spelen zonder te gaan vergelijken.

Mee naar huis

Diana Krall heeft samen met The Chieftaines de klassieker “Danny boy” opgenomen en zet dat op een fundament in de luisterruimte, maar heel even vraag ik mij af of het heldere karakter van een Naim niet een tikje teveel van het goede is in combinatie met de 704 S2. De stem van Krall heeft ineens heel veel energie gekregen. Daarentegen zijn een fluit, een harp en andere instrumenten geweldig om te beluisteren en brengt een door dames gevormd achtergrondkoor mij in vervoering. Een live uitvoering van “Time after time” van Eva Cassidy zorgt voor het gevoel aanwezig te zijn in de kleine zaal waar ze is opgetreden. Heel dichtbij staat ze te zingen en speelt op haar gitaar. Zoveel gevoel in de weergave leggen met een speaker tegen deze prijs is een prestatie die vaak alleen de echt grote firma’s kunnen halen uit producten welke in serie gemaakt worden. Denk aan Kef, Dynaudio, Focal of Audiovector in dat verband. B&W heeft zijn best gedaan en door te luisteren naar de verschillen tussen de CM8 S2 en de 704 S2 kan ik verklaren waarom de 704 S2 per stuk € 250,- duurder is uitgevallen. De 704 S2 doet zijn voorganger vergeten en is niet alleen “anders” maar wezenlijk beter dan de voorganger. Nu de CM8 S2 is afgeprijsd naar € 629,- blijft dat een onverslaanbaar koopje, wie toch al een ruimer budget in gedachten had moet zeker de 704 S2 eens zelf beluisteren. Ik weet al wat ik ga doen, ik neem de 704 S2 voorlopig mee naar huis om uitgebreid mee te spelen.

Prijzen:

B&W 704 S2, 3-weg systeem, Carbon Dome tweeter, 1 x 130mm Continuum FST midrange, 2 x 130mm Aerofoil woofer, per stuk € 1.199,-

B&W CM8 S2 luidspreker per stuk van € 949,- .