Met de komst van de 600 Series van Bowers & Wilkins wordt de markt voor betaalbare luidsprekers flink opgeschud. Het uiterlijk mag dan eenvoudig zijn, het gaat om het innerlijk en dat hebben ze goed voor elkaar gekregen. Vorige keer kon ik luisteren naar de grootste monitor van deze reeks, de 606, deze keer pakken we de vloerstaander erbij met de naam 603. De keuze voor een vloerstaander of een monitor kan zijn vanwege het dieper doorlopende laag, immers de 603 brengt een dubbele woofer in stelling, het kan ook zo zijn dat een monitor op een stand optisch beter uitkomt in de leefruimte. Belangrijk is dat de luidspreker akoestisch op de ruimte aansluit. Dat zou eigenlijk de hoofdreden moeten zijn om of te kiezen voor de 606, 607 of de 603. Allen hebben zo hun voor- en nadelen en met deze luisterimpressies proberen we alvast voorwerk te doen en ditmaal u te informeren waartoe de 603 in staat is. Als versterker koos ik voor de Rotel RA-1572, een betrouwbaar beestje met voldoende power aan boord.
Wat zit in de 603?
De nieuwe 600 Series luidsprekers van Bowers & Wilkins profiteert volop van ontwikkelingen uit de prestigieuze 800 Series. Zo is het materiaal van de 150mm middentoon luidspreker niet langer gemaakt uit de gele Kevlar soort maar gebruikt Bowers & Wilkins de Continuum conus FST. Een conus waar 8 jaar onderzoek in is gestoken in samenwerking met de Abbey Road Studios. Het blijft niet alleen bij deze unit, de 25mm tweeter heeft een aluminium dome en wordt volledig ontkoppeld van de frontplaat gemonteerd. De twee speciaal voor de 600 Series ontworpen 165mm basunits hebben onder meer voor de snelheid een papieren conus gekregen van de makers. Het 3-weg basreflex systeem biedt volgens Bowers & Wilkins en frequentiebereik van 48Hz tot 28kHz binnen +/- 3dB, met -6dB punten op 29Hz en 33kHz. Het rendement van de 603 is 88,5dB bij een nominale impedantie van 8 Ohm, welke zakt tot een minimum waarde van 3 Ohm. Het aanbevolen versterkervermogen is 30 tot 200 Watt.
Niet alleen de units zijn nieuw, Bowers & Wilkins heeft het uiterlijk aangepakt en de luidspreker minder opvallend gemaakt zodat hij in elk interieur zal passen. De maten van de 603 zijn 985 x 190 x 340mm of met de plint bevestigt 1055 x 320 x 370mm. De speaker weegt 24,5 kilo. Inwendig is de kast flink stevig gemaakt, daar komt een deel van het forse gewicht vandaan. De frontdoekjes worden magnetisch vastgehouden zodat er geen lelijke gaatjes achterblijven als ze worden verwijderd. De basreflexpoort is verhuisd naar de achterzijde van de kast. De 603 is leverbaar in antraciet met een zwart front of in wit met een grijs doek. De prijs voor de Bowers & Wilkins 603 is € 799,- per stuk.
Rotel RA-1572
Ditmaal gebruikte ik de RA-1572 versterker van Rotel, omdat die goed past bij de 603. De Rotel RA-1572 kan het moderne, centrale hart van uw audio-installatie zijn voor digitale en analoge bronnen. Zoals in elke Rotel versterker is de zware voeding met een voor Rotel ontwikkelde ringkerntransformator grotendeels verantwoordelijk voor de uiteindelijke klank van de versterker. Op elke plek in de versterker zijn spanningsregelaars actief om de circuits optimaal ingesteld te houden. De RA-1572 heeft een ingebouwde digitaal-naar-analoog converter, waarmee pure digitale bronnen toegang hebben tot uw muzieksysteem thuis. De 32bit/768kHz AKM converter chip verandert de RA-1572 van een versterker tot een totaaloplossing voor elke muziekbron in huis. Er is zelfs voorzien in een USB ingang op de voorzijde waarover DSD files afgespeeld kunnen worden, maar ook Bluetooth aptX zit ingebouwd. De gebruikte techniek is klasse AB, opgebouwd rond discrete componenten voor het beste resultaat. De eindtrap levert 120Watt per kanaal aan 8 Ohm luidsprekers. Ingangen voor een gebalanceerd toestel (XLR) en een MM platenspeler zijn niet vergeten. Daarnaast zijn en nog drie analoge ingangen, een (mono) subwoofer uitgang en een pre-out. De luidspreker aansluitingen zijn dubbel uitgevoerd met zware klemmen. Digitaal zijn er naast de genoemde USB ingang aan de voorkant nog twee USB connecties te maken op de achterzijde, plus twee digitale ingangen via RCA en twee via Toslink. Om de versterker in te passen in een domotica omgeving zijn er 12-Volt trigger busjes, een RS232 poort en een ethernet poort. Met een iOS control App bedient u de RA-1572 over uw thuisnetwerk. Via de ethernetpoort kunnen bovendien updates voor de versterker van internet worden gedownload. De display aan de voorzijde geeft u alle informatie die u nodig heeft om de RA-1572 naar uw wensen te configureren. De RA-1572 kost € 1.699,- en is leverbaar in zilver en zwart.
Randapparatuur
Om een set te bouwen is nog een streamer nodig die met een digitale kabel wordt aangesloten op de RA-1572. Ik ga met twee apparaten aan de slag, meer om de flexibiliteit uit te proberen dan om verschillen te benoemen. Het zijn de Bluesound Node 2 en de Auralic Aries G1 geworden. De Bluesound sluit in prijs het meeste aan op de Rotel, de Auralic valt buiten de prijsklasse maar is wel de betere in zijn soort. Luidspreker kabel is een set Chord Epic LS kabel. Besturingssoftware is of de Bluesound App of ik maak gebruik van Roon.
Hier gaat het om
Muziek daar gaat het om en als eerste worden de bits gedecodeerd naar een analoog signaal van Stacey Kent met haar CD “The Changing Lights”. Twee dingen vallen direct op: de rustige afstemming van de tweeter en het leggen van de nadruk op de stem. De tweeter heeft dezelfde rust als in de eerder beschreven 606 monitor, terwijl veel andere Bowers & Wilkins modellen nogal eens de nadruk op het hoog leggen. Die rust zorgt dat details in de bekkens op een prettige wijze naar voren komen, zonder dat stemmen aangezet worden tot slissen of body gaan missen. De lage tonen zijn beheerst en toch ruim aanwezig, op een manier die het oor streelt in plaats van er op drukt. Tonen lopen mooi diep door naar de laagste frequenties. Het middengebied profiteert duidelijk van de kwaliteit van de hoge en lage tonen door wijd open te gaan, een stem alle ruimte te geven en hem of haar noch een te donkere noch een te heldere klank te bezorgen. Het stereobeeld bevindt zich tussen de luidsprekers, komt daar vooralsnog niet buiten. Hoogte en diepte afbeelding zijn prima in orde gerelateerd aan de prijsklasse. Waar ik soms moet wennen aan een sound om te begrijpen welke kant een fabrikant op wil gaan, val ik hier meteen in een fijne weergave. Levendig en lekker ritmisch, tegelijk lijkt mij dit een set waar ik uren naar kan luisteren op een prettig volumeniveau. De set heeft vooralsnog zeer aansprekende karaktereigenschappen.
Gaan!
Een heel stuk steviger is van London Grammar de track “Hey now”. Nu merk je de beperking in de lage tonen, ondanks de afmeting van de kast. London Grammar kan heel, heel diep gaan met een enorme hoeveelheid energie. Dat aspect blijft deels weg. Als de lage tonen diep inzetten mis je de zuiverheid van de grotere Bowers & Wilkins types, logisch het gaat in dit geval om een budget model en daar heeft men moeten besparen. Gelet op de druk die wordt opgebouwd en de helder blijvende stem is er bezuinigd op de juiste plaatsen. Waar budgetluidsprekers wel eens de mist mee in kunnen gaan op deze muziek, kent de 603 zijn beperkingen en stapt niet over de drempel naar boembas of krijsend hoog.
Terug naar melodieuzer klanken van Enya met haar CD “A day without rain”. Bij Enya geniet ik altijd van de klankpatronen waarop haar zang naar voren komt. De eerste track biedt een helder blijvende piano gecombineerd met een zangkoor, dat klanken breed in de ruimte weet te zetten. Melodieus en zuiver. Het koor blijft op de achtergrond als Enya op track twee zelf gaat zingen, onder begeleiding van het orkest. Een heel klein beetje merk ik een korrelig randje op, dat kan zomaar aan de streaming dienst Tidal liggen, mijn eigen rips vertonen dat verschijnsel minder. Juist omdat het niet eerder opviel geef ik de 603 het voordeel van de twijfel en zoek de oorzaak elders. Voor een mannenstem pik ik Paul Stephenson met “Perfect place” uit de lijst. De prettige stem van Stephenson blijft recht overeind met de 603, waarbij hij wordt ondersteund door voornamelijk akoestische instrumenten. Ineens is de weergave heel breed, breder dan de fysieke opstelling van de luidsprekers. Het helpt uiteraard dat de luidsprekers de muziek goed los laten, klanken plakken niet aan de baffle. De weergave is helder en gedetailleerd zonder de opname tot op het bot uit te kleden en teveel naar een technische kant te neigen, waardoor de weergave zou gaan inboeten op luisterplezier. Een volgende track is “Love you not, love you true”. Minstens zo leuk om naar te luisteren waar gitaren links en rechts samen voor een flinke dosis levendigheid zorgen. Een mooie Stockfisch opname uit 2004.
Beyoncé
Niet mijn muziek, maar ik snap ook wel dat de 603 de jeugd moet aanspreken en dan is Beyoncé met “Lemonade” een mooie vertegenwoordigster. Wie de bas wil voelen kan genieten met de 603 op dit soort tracks. Helaas is het een voorbeeld van een moderne en veel te veel gecomprimeerde opname, daar kan zelfs Tidal met ondersteuning van MQA geen soep van koken. Na vier tracks die in mijn oren weinig van elkaar verschillen constateer ik alleen dat de 603 de muziek met gemak aankan. Ik zoek zelf graag verder naar een stijl die mijn meer aanspreekt. Dat wordt Mark Knopfler met “Altamira”.
Een voor mij nieuwe CD van Mark Knopfler met filmmuziek, een kant van de musicus waar hij misschien wel het meeste in excelleert, nog meer dan met Dire Straits. In het openingsnummer is het zijn gitaarspel dat speels afgezet is tegen orkestklanken. In volgende tracks wordt dat verder uitgewerkt met klanken van blaasinstrumenten zoals de fluit en weet de producer de gitaar naar voren te plaatsen met een heel spectrum daarachter. Het stijlvolle “By the grave” waarin een viool opent is de opmaat naar klassiek werk voor mij. Maar eerst geniet ik nog even van deze kant van Knopfler. Ik kende de CD nog niet, wel eerder werk als “Local Hero”, “Cal” en “The Princess Bride”. Deze “Altamira” is een prachtig vervolg daarop. Aanrader op de 603 als u houdt van gevoelige klanken, akoestische gitaar en de soms zware orkestrale achtergrond waarin u kunt verzwelgen.
Klassiek voor iedereen
Pianospel komt van Frédéric Chopin, gespeeld door Masako Ezaki en zij gaat aan de slag met de “Nocturnes”. Pianospel in de zuiverste vorm heeft de 603 geen moeite mee. Nee, het is geen Bowers & Wilkins 800 Series die de klanken verspreidt, het is een 600 Series model met een prijskaartje dat een factor 10 lager ligt. Waar het om gaat is het spel zelf en de manier waarop de luidspreker de klanken kan overbrengen op de luisteraar. Ja, er is wel degelijk een romp te horen van het instrument, ja, de snaren zijn duidelijk en het samenspel van de onderdelen van het gehele instrument is aanwezig. Van de zachtste passages tot aan de luidere gedeelten, des te langer ik luister des te meer ga ik de 603 waarderen met piano muziek. Ik sluit bijna af met het “Viool concert No.4” gecomponeerd door W.A. Mozart. Toegegeven de 603 is aan de Rotel RA-1572 niet de meest subtiele weergever en laat her en der zijn tanden zien op een manier waar je van denkt: “Ik loop even om”. Dat gebeurt voornamelijk op de passages waar het orkest voluit gaat, veel minder als een solo viool zijn gang mag gaan het en het orkest zich inhoudt. Het volume iets terugbrengen kan ook geen kwaad. Terwijl popmuziek best het nodige kon verdragen op hoog niveau. Het spel is niettemin levendig en plezierig om te volgen. Het blinken van de tanden wordt goedgemaakt met “La Cenerentola” van Rossini, waar orkest en sopraan elkaar ontmoeten, in samenzang met een koor. Geen klacht zal over mijn lippen komen met dit werk. Kracht, zuiverheid en stereobeeld vechten om de eer, mits, en die mits moet er echt bij, het allemaal niet te hard speelt, anders gaat de 603 protesteren in mijn oren.
Samengevat
Samengevat, pop gaat als de brandweer, melodieuze moderne muziek nog een stapje beter, klassiek mag niet te hard staan, waarbij “hard” voor iedereen een ander begrip is. De 603 weergever presteert boven de prijsklasse op sommige punten, denk daarbij aan tonale balans, klankzuiverheid en rust. De 603 zet een groot beeld neer, overdrijft niet op enig gebied, geeft geen te zware bas om de jeugd te lokken, brengt geen overdreven hoog om detaillering te veinzen. Het product is af in mijn oren. De combinatie met de Rotel RA-1572 versterker en een Bluesound Node 2 is een betaalbaar schot in de roos. Ook een kleinere Hegel of de Naim Uniti Atom is een logische keuze. Met de 603 kunt u vele kanten uit vanwege zijn neutrale karakter. Nu alleen nog de kleur bepalen en een plekje zoeken in uw huis.
Voor overige details over de Bowers & Wilkins 603 kunt u terecht bij Lexicom MultiMedia. De prijs is € 799,- per stuk.
Meer informatie of bestellen? Klik hier