In-wall luidsprekers in de luisterruimte – een luistertest

Review Bowers & Wilkins in-wall luidsprekers en Stealth Acoustics onzichtbare luidsprekers

Televisieschermen worden steeds platter en geven een steeds mooier beeld. Maar de geluidskwaliteit heeft sterk te lijden onder de eveneens kleiner en platter wordende TV-luidsprekers. Zonde van uw films en concerten op BluRay-discs, die een geweldige beeld- en geluidskwaliteit kunnen bieden. Hoe lost u dit op? Een paar luidsprekers bij de TV zetten? Of wilt u dat niet en neemt u daarom genoegen met een slechte geluidskwaliteit?

In-wall luidsprekers
Stealth Acoustics (USA) en Bowers & Wilkins (UK) leveren producten, die tot voor kort alleen in Amerikaanse huizen makkelijk toe te passen waren: in-wall luidsprekers. Amerikaanse huizen bestaan uit houten frames met gipsplaten en die constructie biedt ruimte genoeg voor inbouw. In de steviger gebouwde Europese huizen, met massieve wanden, was dat moeilijker. De nieuwe oplossing bestaat uit een voorzetwand, die maximaal 15 cm vóór de bestaande muur komt te staan. De luidsprekers worden in deze wand aangebracht en het TV-scherm wordt in een nis gemonteerd, zodat optisch een vlakke wand ontstaat.

Stealth Acoustics
De luidsprekers van Stealth Acoustics worden in de voorzetwand ingebouwd, waarna een dunne stuclaag over de gehele wand (inclusief luidsprekers) wordt aangebracht, zodat u er NIETS meer van ziet. Zelfs de subwoofers zijn plat genoeg om te worden ingebouwd, zodat het donderend basgeweld van films realistisch kan worden weergegeven. De luidsprekers worden bij voorkeur aangestuurd door een surroundversterker, zodat de weergave middels akoestiekcorrectie-systemen als Audyssey exact op uw kamer kan worden afgestemd. De subwoofers hebben een eigen Stealth-versterker.

Bowers & Wilkins (B&W)
De luidsprekers van Bowers & Wilkins laten wel hun wit gespoten metalen grilles zien, maar die vallen door hun bescheiden uiterlijk nauwelijks op. In de luisterruimte van Lexicom MultiMedia zijn niet alleen in-wall luidsprekers aangebracht, maar ook in-ceiling exemplaren (in het systeemplafond), omdat er geen ruimte is voor achter-luidsprekers. Ook hier geldt uiteraard, dat aansturing door een surroundversterker met Audyssey-systeem de voorkeur geniet.

De luisterruimte van Lexicom MultiMedia
Rond het beeldscherm, een 55 inch Panasonic LCD-TV, is gekozen voor de volgende opstelling:

1. Stealth Acoustics:
twee LR8 tweeweg-luidsprekers aan weerszijden van het beeldscherm;
– twee B22 subwoofers onder deze LR8’s;
– een LR8 tweeweg-luidspreker als centerluidspreker boven het beeldscherm.
Deze set wordt aangestuurd door:
– een Denon AVR3313 surround-receiver;
– een Denon DBT1713UD universele speler;
– een Stealth Acoustics 255R subwooferversterker.

2. B&W:
twee CWM7.4 tweeweg-luidsprekers aan weerszijden van het beeldscherm;
– een CWM7.3 drieweg centerluidspreker onder het beeldscherm;
– twee CCM7.5 tweeweg-luidsprekers als achterluidsprekers, in het systeemplafond.
Deze set wordt aangestuurd door:
– een NAD T787 surroundreceiver;
– een NAD T567 universele speler.

Zowel Stealth als B&W leveren een uitgebreid programma inbouwluidsprekers, waarmee elke gewenste combinatie te realiseren is. Zie www.stealthacoustics.com en www.bowers-wilkins.nl voor meer informatie.
Nog één opmerking en dan ga ik luisteren (en kijken). Lex Kersten vertelde mij, dat Lexicom MultiMedia samenwerkt met een aannemer, die zich heeft gespecialiseerd in het bouwen van de voorzetwand en het inbouwen van de apparatuur. Dus wanneer u een inbouwsysteem koopt, kan Lexicom een verrassend betaalbaar totaalpakket leveren. U staat dus niet met de handen in het haar naast een stapel dozen. Bovendien krijgt u vijf jaar garantie. Mocht het zeldzame geval zich voordoen, dat een Stealth-luidspreker de geest geeft en moet worden vervangen, geldt die garantie ook voor het stucwerk. Tot zover de beschrijving, nu is het tijd om te luisteren.

Luisteren
De strak gestucte wand ziet er mooi uit, maar als de weergave tegenvalt heb je daar niets aan. Ik was redelijk sceptisch, want ondanks de mooie verhalen van Stealth blijft het problematisch om een hoogwaardige weergave te realiseren door een stuclaag heen. Mijn luistersessie begon met de DVD “Live in Carré” van Di-rect. Sinds Marcel Veenendaal (zang) en Vince van Reeken (songwriter/toetsenist) in Di-rect zijn opgenomen, is de groep in mijn ogen met sprongen vooruit gegaan. De muziek is volwassener, afwisselender en boeiender, waarbij zanger Marcel als frontman duidelijk meer uitstraling heeft dan zijn voorganger. De Stealth-luidsprekers klinken overtuigend. De gitaren zijn goed van elkaar te onderscheiden, alle klankeffecten komen gedetailleerd en ongehinderd door de stuclaag heen. Met name Spike leeft zich helemaal uit en het plezier, dat hij op het podium heeft, komt met overtuiging uit de luidsprekers. De basgitaar en de drums profiteren duidelijk van de ondersteuning door de subwoofers. Door het stevige basfundament en de impact van de drums wordt het live-gevoel groter. Wat mij het meest opvalt, is de verstaanbaarheid van de teksten. Dat was voor mij toch wel een vraagteken, want soms is een iets te dik uitgevallen speakerdoek al genoeg om dat te verpesten.

Wanneer ik dezelfde DVD via de B&W-set beluister, ben ik blij dat de oorspronkelijke Onkyo-set is vervangen door de duidelijk meer gespierde NAD-krachtcentrale. Het blijkt, dat de B&W-luidsprekers ondanks de gevoeligheid van 89dB een stevige versterker nodig hebben, die de luidsprekers de spreekwoordelijke trap onder het achterwerk geeft. Maar dat kennen we inmiddels van B&W-luidsprekers, dus het verbaast me niet. De NAD doet, wat de Onkyo niet lukte: de B&W’s tot leven laten komen. Waar het geluid in eerste instantie een beetje terughoudend was en niet echt boeiend, is er nu geen reden tot klagen meer.
Omdat de NAD-set er nog maar kort stond, was het Audyssey-systeem nog niet geactiveerd. Na een kwartier luisteren is op mijn verzoek de automatische meting alsnog uitgevoerd. En dat maakte een flink verschil! De plaatsing werd beter, het klankbeeld “klopte”, de weergave was completer en natuurlijker. Met name de stemmen en de gitaren profiteerden fors van deze akoestiekcorrectie. Ook de verhouding tussen voor- en achterluidsprekers was nu beter in balans. Het verslag heeft dan ook betrekking op de situatie nà de correctie door Audyssey.

De B&W’s hebben een ander klankkarakter. In eerste instantie lijkt het geluid iets donkerder, maar bij nadere beschouwing blijkt, dat het juist omgekeerd is: de Stealth-set heeft de neiging om in het hoog iets te overdrijven. Verder valt op, dat de B&W’s behoorlijk diep doorlopen in het laag, ondanks de afwezigheid van een subwoofer.
De muzikaliteit van de weergave is prima in orde. Zeer gedetailleerd, gefocust, in balans. Ook nu komen de gitaren optimaal tot hun recht. Persoonlijk vind ik ze nog mooier dan via de Stealth-set. Met name wanneer de akoestische gitaren worden gebruikt valt op, dat de B&W’s hier echt een stapje verder gaan. De akoestische gitaren krijgen hoorbaar meer body. De verstaanbaarheid van Marcel is prima in orde, maar dat is niet verbazend. De B&W’s gaan niet schuil achter een stuclaag en zijn voorzien van een redelijk open metalen grille, dus kan het geluid vrijwel ongehinderd zijn weg naar mijn oren vinden. Maar ook de klank van de stem is prachtig. Ik hoor meer nuances, meer accenten. De achterluidsprekers in het systeemplafond maken de concertbelevenis compleet. Naast de nodige akoestische informatie komen ook de geluiden van het publiek door deze luidsprekers, waardoor ik nòg meer dat live-gevoel krijg. Zelfs zonder subwoofer is het fundament van drums en basgitaar prima aanwezig. De bekkens van het drumstel klinken mooier door de B&W’s. De tonen van de verschillende bekkens zijn te onderscheiden en de tikken zijn echt tikken in plaats van gesis. Omdat de Stealth-set de neiging heeft om in het hoog iets te overdrijven, klinken de bekkens door die set toch minder mooi.

Iets anders nu. Iets totaal anders. Een stukje film. Batman: The Dark Knight (BluRay). Via de Stealth-set is dit een belevenis! De geluidseffecten zijn bijna extreem te noemen. Dit is echt bioscoopniveau. Geweerschoten, dichtslaande deuren, ja zelfs het geritsel van de bankbiljetten die de overvallers in grote tassen laden, alles is meer dan levensecht. Hier is de Stealth-set optimaal in z’n element. Een groot, kamervullend geluid dat dominant aanwezig is, zoals het bij zo’n film hoort. Gedetailleerd en imposant. Alleen blijft het kleine randje aan het hoog aanwezig, waardoor het geluid soms iets aan de scherpe kant is.
De B&W doet het vrijwel net zo goed en op sommige punten zelfs een klein tikkie beter, maar nu is het ontbreken van een subwoofer toch jammer. Met subwoofer zou de B&W-set niet onderdoen voor de Stealth-set. Het is evident dat een subwoofer noodzakelijk is om de LFE (Low Frequency Effects) volledig tot hun recht te laten komen. De B&W’s hebben niet die neiging tot scherpte in het hoog, waardoor de weergave minder onrustig is en stemmen prettiger klinken.

Tenslotte nog een BluRay-schijfje, maar nu met muziek van Andrea Bocelli. “Vivere” is een registratie van een concert in Lajatico, het dorpje in Toscane waar Bocelli werd geboren. In het Teatro di Silenzio, een openlucht-theater (!) waar slechts één keer per jaar een concert wordt gegeven, trad hij op met een orkest. Dat Bocelli een uitzonderlijk mooie stem heeft, hoef ik hopelijk niet uit te leggen.
Nu wint de B&W-set het duel. Zonder twijfel. Gezien het prijsverschil is dat niet geheel onverwacht. De stem van Bocelli klinkt in één woord schitterend. Vol nuances, rijk, soepel, subtiel en menselijk. Ook de orkestbegeleiding, die soms heel subtiel begeleidt, andere keren voluit speelt, is in al haar pracht en muzikaliteit aanwezig. De violen zijn een genot om naar te luisteren en klinken prachtig gedetailleerd. Snaren, kast, strijkstok, alles is aanwezig. Ook het verschil tussen een opname in de open lucht versus een binnen-opname komt duidelijk uit de luidsprekers.
De Stealth-set doet z’n uiterste best en komt een heel eind, maar door (alweer) dat scherpe randje aan het hoog mist de weergave nèt die extra verfijning, die de B&W achteloos uit de mouw schudt. Het enige punt, waarop de Stealth-set de concurrentie verslaat, is de aanwezigheid van een subwoofer. In het geval van de Stealth-set zelfs twee stuks. Dat geeft qua ruimtelijkheid en “lucht” net een beetje extra, waardoor het live-gevoel wordt versterkt.

Is er een winnaar aan te wijzen? Nee. Daarvoor zijn de verschillen in configuratie te groot. De Stealth-set is in een 3.2-opstelling aanwezig, dus zonder achterluidsprekers, maar met twee subwoofers. De B&W-set is in een 5.0-opstelling aangebracht, dus met achterluidsprekers, maar zonder subwoofer(s). Bovendien is de versterking ook nogal verschillend. Wanneer ik de specifieke Stealth-subwooferversterker buiten beschouwing laat, blijft er een Denon-set versus een NAD-set over. De NAD-set is 1,8 keer zo duur als de Denon-set. Tja…

Bovendien speelt mee, dat het karakter van de luidsprekers verschillend is. Op basis van mijn luistersessies zou ik de volgende indeling maken: De Stealth-set voor mensen die hoofdzakelijk films kijken en de B&W-set voor mensen die de set hoofdzakelijk voor muziek gebruiken. Hoe dan ook: in beide gevallen wint het luidsprekerhatende deel van de bevolking, want “alles zit in de wand”.
En ik ga Lex dringend adviseren om de B&W-set van een losse subwoofer te voorzien (zal wel weer een klusje voor Patrick worden), zodat de set met en zonder subwoofer te demonstreren is. Een subwoofer is er niet alleen voor de bas/LFE, maar ook voor de ruimtelijkheid, de lucht, het live-gevoel en de algehele verfijning.
Mijn voorkeur: de B&W-set met een subwoofer (of twee).

Meer informatie over onze In wall producten? Klik hier

 

Dit bericht is gepost in Nieuws. Bookmark de link.